Transfiguratie nu! – online jaarprogramma – week 20
Lotswisselingen
20 mei 2023
WEEK 1 – WEEK 2 – WEEK 3 – WEEK 4 – WEEK 5 – WEEK 6 – WEEK 7 – WEEK 8 – WEEK 9 – WEEK 10 – WEEK 11 – WEEK 12 – WEEK 13 – WEEK 14 – WEEK 15 – WEEK 16 – WEEK 17 – WEEK 18 – WEEK 19 – WEEK 20 – WEEK 21 – WEEK 22 – WEEK 23 – WEEK 24 – WEEK 25 – WEEK 26 – WEEK 27 – WEEK 28 – WEEK 29 – WEEK 30 – WEEK 31 – WEEK 32 – WEEK 33 – WEEK 34 – WEEK 35 – WEEK 36 – WEEK 37 – WEEK 38 – WEEK 39 – WEEK 40 – WEEK 41 – WEEK 42 – WEEK 43 – WEEK 44 – WEEK 45 – WEEK 46 – WEEK 47 – WEEK 48 – WEEK 49 – WEEK 50 – WEEK 51 – WEEK 52
In de werken van Zhuang Zi lezen we de volgende dialoog.
Tjien-Woe zei tegen Soen-sjoe Au: ‘Heer, u was drie maal eerste minister en voelde u niet trots; drie maal werd u van die rang ontheven en toonde geen verslagenheid. Vroeger vertrouwde ik u niet recht, maar nu zie ik hoe gelijkmatig en rustig de adem door uw neusgaten komt. Hoe beheerst u zo uw geest?’
Soen-sjoe Au antwoordde: ‘Waarin overtrof ik andere mensen? Toen het ambt mij toeviel, meende ik dat het niet moest worden afgewezen; toen het mij afgenomen werd, dacht ik dat het niet moest worden behouden. Ik overwoog dat het ontvangen of verliezen mij niet maakte tot wat ik was, en dat er geen aanleiding bestond voor het tonen van verslagenheid; dat was alles.’
Dit citaat gaat over de wisselingen van het lot, die in het leven van een mens zo veelvuldig optreden en die de levenssituaties zo volkomen kunnen wijzigen. In het verhaal blijkt de held een mens te zijn die in het wedergeboorteproces van de ziel staat. Zijn ziele-onthevenheid maakte hem niet warm toen hij eerste minister werd, en niet koud toen hij dit ambt diende neer te leggen. Hij verrichtte zijn maatschappelijke taak en legde zijn ambt neer toen de tijd daarvoor gekomen was. Aan zijn innerlijke taak deed deze gang van zaken niets af en niets toe. Hij was aan het spel van de wisselingen ontstegen, en hij accepteerde de situatie zoals deze zich elke dag aan hem voordeed. Aan zijn zielerust deed dit niet af en niet toe.
Uit: Transfiguratie
Hoofdstuk: Lotswisseling
Alle leven is onderhevig aan veranderingen. Wanneer je terugziet in je eigen leven zijn er vast van die cruciale momenten aan te wijzen. Sommige veranderingen zie je aankomen, andere helemaal niet. De wisselingen van het lot hebben te maken met de levenswetten die het bestaan van kosmos, wereld en haar mensheid behoeden. Alles wat zich niet recht tot het Licht en het Leven verhoudt, wordt gecorrigeerd. Misschien denk je weleens ‘dat is toevallig’. Maar toeval bestaat niet. Het ‘valt je toe’ om één of andere reden.
De reden waarom iets gebeurt, is voor ons soms, maar vaak niet te achterhalen. Vandaar dat de Romeinen nog een ander begrip voor het lot introduceerden: Fatum ofwel het noodlot. De Indische wijsheid noemt het karma, de wet van oorzaak en gevolg. En schrik niet, in jou werkt het karma van de wereld, van het volk, van je familie, in het bijzonder van je ouders en het karma van de microkosmos die je bewoont. Hieraan zie je hoe kosmos en microkosmos nauw met elkaar samenwerken. Hoe jouw persoonlijk lot verweven is met het lot van je ouders en familie, en van de mensheid in het geheel.
Het is daarom helemaal niet vreemd dat er dingen in je leven gebeuren die je niet begrijpt. Dat je het gevoel hebt dat het je overkomt.
Het oer-vermogen om al wat leeft en alle krachten en werkingen in evenwicht samen te houden wordt in de Griekse gedachtewereld Nemesis, Karma Nemesis, de wrekende gerechtigheid genoemd. Zij wordt voorgesteld als een godin met een weegschaal in de hand en een blinddoek voor het gezicht als teken dat zij onpersoonlijk en rechtvaardig handelt. Zij kent eenvoudig geen voor- of afkeur, zij beschermt slechts het leven en de wereld. Haar handelswijze zou je als hard, als wraak of straf kunnen ervaren.
Misschien voel je de behoefte om jezelf beter te leren kennen. En denk je dat je daarvoor langs alle gebeurtenissen terug moet gaan tot aan je geboorte en zelfs ver daarvoor. Is het niet een onafzienbaar en complex karwei om langs alle lijnen van karma terug te zien? En ken je dan werkelijk jezelf?
Ben je – zomaar – overgeleverd aan het lot, heb je helemaal geen vrijheid?
De vrijheidsdenker uit de Italiaanse Renaissance Marcilio Ficino schrijft in een brief aan een vriend over het lot: ‘Vrijheid van het lot is uitsluitend te bereiken met behulp van drie deugden: inzicht, overgave en rechtvaardigheid. Door inzicht onderscheiden we wat aan God en wat aan de wereld toekomt, door rechtvaardigheid geven we de wereld haar deel en door overgave geven we God het Zijne’.
Met deze woorden verruimt Marcilio Ficino ons blikveld. Er is het lot, en er is ook jouw geest, jouw vermogen tot onderscheiden, je wilskracht en je doorzettingsvermogen en in het bijzonder de werking van het goddelijke, het geestvonkatoom in je hart. Het geestvonkatoom geeft je de zelfkennis die je nodig hebt. En je vrijheid ligt in je onderscheidingsvermogen. Als je aan gisteren blijft denken is er geen ruimte voor iets nieuws. Geen ruimte voor een lichtaanraking van een hogere werkelijkheid. Dan neem je het licht niet waar. Het lot behoort tot de tijd en alles wat voorbijgaat. De lichtaanraking in de ziel van je hart is van de eeuwigheid. Waar wil je je dan op richten?
Soen-sjoe Au wist dat het lot niet alleen in je werkt maar vooral met je werkt. Dat de slagen van het lot je willen leiden naar de hoge werkelijkheid van de geest, van liefde, vrijheid en eenheid. Vanuit die wijsheid bereikte hij de gelijkmoedigheid ten opzichte van het lot en gaf hij zich over aan het leven wat het hem ook bracht.
Hij ervoer geen wrekende gerechtigheid, geen noodlot en geen straf maar een oneindige goedheid en waarheid die altijd blijven voortkomen uit de goddelijke liefde.
Die allesomvattende liefde, overstijgt ver en ver het lot. Het neemt je op in de vreugde van het eeuwig levend heden. 
