Spirituele Kerst 3: Je weg bereiden
Beschouwing voor 24 december (ochtend)
SPIRITUELE KERST – DOWNLOAD ENGLISH EDITION (PDF) – BESTEL EBOOK – BESTEL BOEK
BESCHOUWING BIJ spirituele tekst 2
In tijden dat het menselijke denken nog veel meer beeldend was dan nu, werd er vooral over het spirituele pad gesproken en geschreven in de vorm van verhalen als sprookjes, mythen en legenden. Als we zulke met universele waarheid geladen verhalen diep op ons laten inwerken, veranderen we innerlijk. De beelden van de oer-wijsheid worden in het onderbewustzijn geëtst.
Ook op de mens van nu, met zijn meer rationele en geïndividualiseerde bewustzijn, kan er van dergelijke verhalen een heilzame transformerende invloed uit gaan. En zelfs een krachtiger werking dan van beschouwingen, want symbolen werken heel anders in op de menselijke psyche dan verstandelijke overwegingen en intellectuele concepten.
Al bijna tweeduizend jaar maken de geschreven verhalen over het leven van Jezus van Nazareth diepe indruk op de mensheid. De verhalen stellen ons voor raadsels, voor dichte deuren die slechts met de sleutel van de ‘menselijke tweevoudigheid’ te openen zijn. Pas dan worden de raadsels ‘blijde boodschappen’ (evangelie betekent ‘goede boodschap’).
Van de vele evangeliën die zijn geschreven zijn er uiteindelijk vier in de Bijbel opgenomen. Daarvan hebben alleen Matteüs en Lucas de geboorte van Jezus beschreven. Het geboorteverhaal in Matteüs is niet helemaal vergelijkbaar met het geboorteverhaal in Lukas. Marcus en Johannes schrijven helemaal niet over de stoffelijke geboorte van Jezus, maar beginnen bijna direct met de bovenzinnelijke geboorte van Christus bij de doop in de rivier de Jordaan.
Het leven van Jezus zoals dat in de evangeliën wordt beschreven, kunnen we zien als een uiterst nauwkeurige weergave van een spirituele weg die ieder mens kan gaan. Zo beschouwd zijn de evangeliën symbolische verslagen van innerlijke processen waarin de personen die daarin optreden aspecten zijn van zowel de uiterlijke als de innerlijke mens.
Het kerstverhaal, het geboorteverhaal van Jezus, is het begin van een veel groter verhaal. Het is het verhaal van Jezus die opgroeit, wonderen en genezingen verricht, discipelen kiest, en wiens stoffelijke leven uiteindelijk eindigt op Golgotha waarna de opstanding volgt. Het is het verhaal van een tocht door de uiterlijke wereld naar de wereld achter de innerlijke horizon, naar de wereld van de Geest. Het verhaal van die tocht begint in het Aquarius Evangelie met de geboorte van Maria.
De naam Maria betekent naast bitterheid of droefheid ook ‘ster van de zee’. In vroeger tijden werd de koers voor een schip bepaald op basis van de stand van de sterren. De geboorte van Maria-in-ons geeft ons leven een nieuwe ‘ster’, een nieuw doel om op te varen. Hoe zouden we anders de innerlijke zee kunnen oversteken, de ingang tot de innerlijke doorgang kunnen vinden?
Het grote heimwee
Maria kunnen we zien als de onverklaarbare maar rotsvaste zekerheid dat er een leven van hogere orde en grootse menselijke waardigheid bestaat. De zekerheid van dat andere leven is tevens de grote belofte dat we het eens zullen bereiken. Het maakt zich kenbaar als een gevoel dat in Het Boek van Mirdad van Mikhaïl Naïmy ‘Het grote heimwee’ wordt genoemd. Dat is een heimwee dat vervuld is van nog ongeboren vormen maar een heel bijzonder doel heeft. In hoofdstuk 31 van het boek van Mirdad lezen we daarover onder andere:
‘Het grote heimwee is als een nevel. Uitgaande van het hart sluit het het hart buiten zoals een nevel, uitgaande van land en zee, zowel de zee als het land uitwist. En zoals de nevel het oog berooft van de zichtbare werkelijkheid en zich tot de enige werkelijkheid maakt, onderwerpt dit heimwee de gevoelens van het hart en maakt zich tot een alles overheersend gevoel. En hoewel schijnbaar even vormloos, blind en doelloos als de nevel, is het toch evenals de nevel, vervuld van ongeboren vormen, daarbij helder van gezicht en heeft het een zeer bepaald doel.’
De hoge realiteit van het ‘leven achter de horizon’ zal zich onherroepelijk aan die mens kenbaar maken die zich vervreemd voelt van de wereld om hem of haar heen. Het heimwee verheft het hart tot hogere regionen en sluit het als met een nevel af voor de dorheid en de flinterdunne schijn van het uiterlijke leven. Dan ontstaat er bereidheid en openheid om ‘leerling van de ziel’ te worden, te gaan luisteren naar de innerlijke stem die een heel andere richting wijst.
In het Evangelie van Lucas en in het Aquarius Evangelie wordt de geboorte van Jezus vooraf gegaan door de aankondiging en de geboorte van Johannes, die later Johannes de Doper wordt.
Johannes wordt geboren uit de oude priester Zacharias en zijn hoogbejaarde vrouw Elisabeth.
Ieder mens die tot zijn of haar levensgrens is gekomen, tot zijn eigen jaar 0, is een Zacharias/Elisabeth-mens. Hoofd en hart weten niet meer waar zij zich op zouden kunnen richten. Zij worden stil. Alle levenservaringen in de uiterlijke wereld zijn vruchteloos, ‘kinderloos’, gebleken. De ‘hoge ouderdom’ en de ‘kinderloosheid’ zijn in werkelijkheid tekenen van bijzondere rijpheid en van vruchtbare bodem voor iets nieuws: Johannes…
Er gebeurt iets bijzonders: Zacharias verneemt tijdens zijn werk in de tempel de stem van de engel Gabriël. Die zegt hem dat de profetie vervuld wordt dat Elia wordt uitgezonden voor de komst van de Heer, en dat zijn vrouw Elisabeth een zoon zal baren die Johannes genoemd dient te worden.
“Zo geschiedde het dat Zacharias toen hij voor God stond en de wierook op de heilige plaats brandde, dat Gabriël voor hem verscheen. En Zacharias was bevreesd, hij dacht dat een of ander groot ongeluk over de Joden zou komen.”
Het ontdekken van de dorheid van het bestaan en het innerlijk herkennen van een andere realiteit, kunnen de zuiverende werking van een schokeffect hebben. De krachten uit het veld van de Ziel breken in in de stil geworden persoonlijkheid. En diep van binnen leeft het weten dat er een grote verandering op til is, dat vanaf dat moment niets hetzelfde zal blijven.
Vervolgens richt Gabriël zich tot Elisabeth “toen zij zich in haar huis in stilte teruggetrokken had” en kondigt ook haar de geboorte aan. Johannes, de wegbereider, wordt geboren uit ons steeds verder doodlopende streven naar een goed en zuiver leven (Elisabeth) en een zoeken naar waarheid en kennis (Zacharias).
Ieder van ons loopt onherroepelijk eens tegen die grens aan. Ieder van ons ervaart vroeg of laat dat die zuiverheid en kennis die we écht zoeken, zich altijd achter een bepaalde grens schijnt te bevinden die vooruit schuift met dezelfde snelheid als waarmee wij ons voortbewegen.
Hoeveel we ook lezen en weten, hoeveel goed we ook doen voor onze medemensen, nooit is het genoeg. Dat is Johannes: het zielsverlangen van de Andere-in-ons die kracht geeft nieuwe wegen in te slaan en bereid is ‘leerling te worden van hem die na hem komt’.
Want wanneer we het grote heimwee ervaren, het diepe verlangen naar het leven achter de grens, gaan zich twee processen in ons voltrekken: het steeds bewuster ervaren van de vruchteloosheid en dorheid van dit bestaan en een steeds sterker wordend verlangen naar hoger leven.
Johannes is, zo wordt gezegd, de incarnatie van de profeet Elia. Elia symboliseert de immateriële spirituele erfenis in de vorm van kracht en wijsheid die in onze wereld is achtergelaten door alle menselijke entiteiten die de weg terug naar de wereld van de Geest zijn gegaan. Wordt Johannes in ons geboren, dan wordt ons “Elia” ter beschikking gesteld.
De uiterlijke mens wordt geboren tot Johannes-mens.
De naam Johannes betekent “God is genadig” want deze toestand betekent dat het hogere leven zich als meer dan heimwee kenbaar kan maken. Johannes, de uiterlijke mens, vangt uit innerlijke drang aan “zijn paden recht te maken voor degene die na hem komt”.
Door Maria hebben we de innerlijke zekerheid, door Johannes hebben we de nieuwe kracht om te gaan. En in Elia staat alle innerlijke kennis die we nodig hebben ons terzijde. Johannes is de mens die zich in dienst stelt van de innerlijke mens – gesymboliseerd door Jezus – die na hem maar ook ín hem geboren zal worden.
‘Vijf maanden gingen voorbij en toen kwam Gabriël tot Maria in haar woning in Nazareth, en zei: ‘Heil u, Maria, heil. Eenmaal gezegend in de naam van God, tweemaal gezegend in de naam van de heilige adem, driemaal gezegend in de naam van de Christus; want gij zijt waardig bevonden en zult een zoon baren die Immanuël genoemd zal worden. Zijn naam is Jezus, want hij zal zijn volk van hun zonden verlossen’….
En Maria ging haastig naar Elizabeth en vertelde haar over de beloften van Gabriël; en zij verheugden zich samen. En Maria bleef 90 dagen in het huis van Zacharias en Elizabeth; daarna keerde zij weer terug naar Nazareth.’
Een nieuwe fase op het pad breekt zich baan.