11. Mythen openen het leven – Zien wat blijft, mythen in werk en woord – Joop Mijsbergen en Ankie Hettema-Pieterse

BESTEL ZIEN WAT BLIJFT, MYTHEN IN WERK EN BEELD

Een mythe levert geen bewijzen. Het berust niet op historische of natuurlijke gebeurtenissen. Daarom worden mythen vaak afgedaan als niet waar. Maar een mythe is anders waar. Het is een metafoor. De oergestalten daarin geven vorm aan gedachten en gevoelens die van alle tijden zijn: van de schoonheid en de smart, de verbijstering en het geluk van het leven. Door het helder beeld dat zij schetsen van hun figuren en situaties naderen zij het mysterie van de aanwezigheid van de mens in de kosmos, soms zelfs zo dicht dat het lijkt of het geheim aan te raken is. Zij vertellen van spirituele krachten binnen in mensen.

Mythen spreken tot het hart en de ervaring, zelfs tegen het verstand in. Mythen verwijzen voorbij de feiten naar iets dat de feiten bezielt. Zij ontsluiten een kernwaarheid die met het menselijk hart, met elke menselijke ziel, verbonden is. De waarheid van wat de mens ten diepste is. Zij vertellen van een heilig verbond tussen hemel en aarde, van het licht, waarin duurzaamheid en onsterfelijkheid ervaren worden. Licht dat mensen tot een grenzeloos bewustzijn voert. 

Iedere tijd en iedere cultuur heeft zijn mythen. De Egyptische mythe spreekt van Osiris, Isis en Horus. De hindoeïstische van Arjoena en zijn broers. De Griekse mythen van Zeus en Hera, van de Olympische goden. De christelijke van Jozef, Maria en het kind Jezus. 

We lezen in de mythen van afdalingen in de onderwereld. Dante Alighieri daalde met Vergilius af in de hel (in de Divina Commedia). Odysseus moest afdalen in de onderwereld en ontmoette daar de schimmen. Orpheus zoekt in het rijk van Hades naar Eurydice, zijn verloren ziel. Krishna daalt neer in de diepste sferen om het licht te doen overwinnen. Jezus daalt af in het rijk van de duisternis om alle zielen te redden. 

De onderwereld, de hel, de diepste sferen van duisternis, zij zijn in ons zelf, zij zijn in onze wereld. Elke tijd kent zijn eigen vormen van Hades, de zwartste dingen, de hel van diepe depressies, van verschrikkingen en totale wanhoop. Licht daalt af om daaruit lichtvonken, ‘zonnen van gelukzaligheid’ te roepen. De kern van een mythe is de ‘roep’ en de ‘zoektocht’ van de mens, van de held, om terug te keren en te leren leven uit het licht. Het is de belangrijkste inhoud van alle inwijdingsscholen en wordt aangetroffen in de mythe van Osiris, Orpheus en Herakles tot Krishna en Christus toe. Het is aan ons om de rijkdom aan veelzeggende beelden en verhalen uit het verleden levend te houden voor het heden. 

Welke mythe leven wij? 

Natuurlijk, wij leven ons in tijdens het lezen van de verhalen over Osiris, Herakles, Jason en Jezus, maar uiteindelijk gaat het er om wat wij met die verhalen doen. Dat wij de mythe van ons eigen leven vinden. Iedere mythe geeft een verbeelding van de menselijke zoektocht weer naar de verbinding met het onbewuste, eigen diepere zelf, en ten diepste naar de verbinding met het goddelijke leven. In het vergeten, onbewuste leven ligt een bron te wachten, die geopend kan worden en zonder ophouden kan gaan stromen. Joseph Campbell ziet die opening als een van de belangrijkste functies van de mythe. Hij schrijft in ‘Wat mythen ons vertellen’: 

‘Mythen openen het leven. De bedoeling van de graal en de meeste andere mythen is het vinden van de dynamische bron van je leven, zodat je leeft vanuit je eigen centrum en niet vanuit iets dat je is opgelegd door de maatschappij.’

Welke mythe leef ik? Welke ‘roep’ ervaar ik? Hoe volg ik mijn eigen mythe? De vertelling geeft een beeld van wie of wat wij zijn of kunnen worden. Wat wij voor ons kunnen zien, als in een visioen. Een mythe is altijd verbonden met een hoger geestelijk leven. Een weg die wij kunnen volgen, ook al is er weerstand en tegenslag. Het gaat steeds over de waarheid die ieder zelf van binnen als waar ervaart. 

Ieder heeft een eigen bestemming. Die bestemming ontrolt zich in onze levensloop, op eigen wijze, in een eigen kleur, toon, en met een eigen lading. ‘Iets’ in onze binnenwereld, dat onvervreemdbaar eigen is, wordt wakker, komt tot leven.

Kavafis vertaalt de eigen mythe als ‘de tocht die je aanvaardt naar Ithaka’. Daarom zegt hij dat er meerdere ‘Ithaka’s’ zijn. Je komt op die tocht tegen wat je in je eigen geest meedraagt. J. van Rijckenborgh (fakkeldrager van het Rozenkruis 21) noemt de eigen mythe ’de brief lezen’ zoals die in het eigen hart geschreven staat (De Gnosis in Actuele Openbaring, pagina 36). 

‘Blik in het eigen hart; lees de brief in het eigen hart; en handel daaruit’

Met het leven van de eigen mythe voegen wij ons wellicht in de stroom van de mensheid op weg naar een groter en lichtend bewustzijn. 

Welke mythe leef ik?

Het belangrijkste in mijn leven is het licht. Het roept mij haar lichtheid te volgen. Het is tastend en luisterend, dat ik stappen in mijn leven zet, trouw aan haar werkzaamheid, ieder moment en overal. Overal is licht. Alles is licht. 

Ik zag het werk van Joop Mijsbergen. Het raakte me. Geen scherpe lijnen maar vlekken, verfstreken, een spel van licht en haar schaduw, bewegend, levend, vertellend, in de kracht van zijn verbeelding. Ja, die verbeeldingskracht van de vele mythen die wij rijk zijn en die ons doen voorstellen, wat we in onze alledaagsheid voor onmogelijk houden. En ik dacht: we weten sterfelijk te zijn. In hoeverre weten we onsterfelijk te zijn? Verbeeldingskracht prikt door het bestaande. Het doorbreekt beperkingen en grenzen. Het gaat voorbij aan onmogelijkheden. Het schept nieuwe kansen, mogelijkheden die er nog niet zijn. 

Verbeeldingskracht is scheppend. Het maakt ons mensen tot scheppers. Maar: wat scheppen wij? In hoeverre zijn wij bewuste bewoners van de aarde? En van de hemel? Niet het verleden, maar het heden creëert onze toekomst; het hangt helemaal af van onze keuzes. De tekenen van onze tijd vragen verbeeldingskracht. Verbeelding is een onmetelijk bewustzijn. Het gaat om de verbeelding, de aard van ons denken, in de werkzaamheid van het licht.

Licht, troost, heelt, geneest, herstelt al wat verworden is, wat verloren dreigt te gaan. Het is in staat de aarde, onze wereld te herscheppen in ‘de tuin der goden’, waarin samenhang en evenwicht tot hun recht komen, waarin tegenstellingen overstegen worden, waarin eenheid, vrijheid en bovenal de liefde wonen, waarin bewustzijn van een duurzaam leven en de waarheid wie en wat wij ten diepste zijn kenbaar worden: lichtmensen uit het ene licht. 

Bron: Zien wat blijft, mythen in werk en woord door Joop Mijsbergen en Ankie Hettema-Pieterse

BESTEL ZIEN WAT BLIJFT, MYTHEN IN WERK EN BEELD

 

Eén gedachte op “11. Mythen openen het leven – Zien wat blijft, mythen in werk en woord – Joop Mijsbergen en Ankie Hettema-Pieterse

  1. Thea Boom

    Prachtig, sluit mooi aan bij wat ik zojuist in mijn dagboek schreef: nieuw jaar, vol mythen en hen doorgronden vanuit het licht in mij. Dank!

Reacties zijn gesloten.