Karl von Eckartshausen: veelzijdig christelijk theosoof – vijf titels van Rozekruis Pers

BESTEL ENKELE WOORDEN UIT HET BINNENSTE

Karl von Eckartshausen (1752-1803, fakkeldrager van het Rozenkruis 12) is een van die bijzondere mensen, die, wellicht met behulp van anderen maar zeker ook door een niet aflatend eigen zoeken een werkelijk hoger bewustzijn kon verwerkelijken. Daardoor spreekt in al zijn werken een wijsheid, een kennis uit eerste hand, die, over de eeuwen heen, de moderne zoekende mens aanspreekt alsof het gisteren is geschreven. Eckartshausen heeft het dan ook als zijn levensopdracht gevoeld om over het hogere leven dat hij ervaart te berichten, en andere mensen daartoe op te wekken. In Enkele woorden uit het binnenste schrijft hij (pagiina’s 85 en 86):

Ideeën moeten trapsgewijs tot ontwikkeling komen. Naties moeten samengaan en weer uiteenvallen, ze moeten hun vooroordelen en meningen herzien, ze moeten soms hun eigen karakter opgeven en zich met andere naties versmelten – totdat eens de geest der waarheid tevoorschijn komt, als goud dat bevrijd is van alle onzuiverheden.

Het ferment van het morele gistingsproces ligt in het geheel verborgen. De geest moet zich uiteindelijk vrijmaken van alles wat hem omsloten en gevangen houdt. Hij moet omhulsels doorbreken, ketenen verbreken , totdat hij vrij is van vooroordelen, dwalingen en verwarring. Vrijheid vindt hij alleen dan wanneer hij alles overwonnen heeft wat hem belemmert. Pas dan kan hij omhoog stijgen naar het rijk van de geest en aan zijn bestemming beantwoorden.

Wij herhalen: de tijd is nabij dat zij die ontvankelijk zijn voor het licht, de uitverkorenen, de volmaaktheid zullen bereiken. Verstrooid over de aarde leefden zij eeuwenlang in allerlei uithoeken en wijdden in hun eenzaamheid hun leven aan wijsheid en liefde. Zonder dat de mensen van hun bestaan wisten, bouwden zij in stilte de heilige tempel van de innerlijke gelukzaligheid. Geduldig verbreidden zij het vereiste niveau van ontwikkeling. In hun gevoelige hart ondergingen zij de smart van de onoverkomelijke scheidsmuur tussen de mensen. Diep in zichzelf voelden zij de wonden van hun broeders, de mensen. Zij ondergingen de zware ketenen waaronder hun broeders gebukt gingen, de tegenspoed die hen te neer drukte.

Alleen de hoop op de toekomst gaf hun troost, als zij hun ogen sloten en omhoog blikten naar een hogere en betere wereld, onder het stormgewoel wachtend op de tijd van de verlossing, die nu nabij is. Langzaam schuift in het binnenste het gordijn opzij voor hen die werkelijk kunnen zien. De lang beloofde krachten van de ark van het verbond tussen het licht en hen die het licht kunnen ontvangen, worden openbaar.’ 

De beroepsmatige verplichtingen van Von Eckartshausen lieten het toe dat hij zijn christelijk-theosofische en religieuze inzichten de wereld in kon sturen. Als censuurraad en later als archivaris en als geheimraad, eerst bij de Beierse keurvorst Karl Theodor en de laatste vier jaar van zijn leven bij keurvorst Maximilian Joseph IV, had hij intensieve contacten met vooraanstaande juristen, natuurwetenschappers, filosofen en dichters/schrijvers. Voor dat milieu, maar ook voor een groter publiek schreef hij meer dan honderd titels, waaronder toneelspelen, jeugdboeken, boeken over zedenleer en de meest diepzinnige geschriften.

Eckartshausen schreef over de innerlijke kerk, een school en een gemeenschap van mensen die ‘gevoelig zijn voor het licht’ en die deze wijsheidsschool in drie niveaus doorlopen. Het is een school, zo zegt hij, ‘die buiten ruimte en tijd bestaat, maar telkens weer een innerlijk werkende gemeenschap voortbrengt om in de wereld steeds over een organisatie te kunnen beschikken, die de mensen naderbij voert’.

Rozekruis Pers is de uitgever van de onderstaande vijf titels van of over Karl von Eckartshausen.

BESTEL DE WOLK BOVEN HET HEILIGDOM

1. De wolk boven het Heiligdom
Eckartshausen, K. von | softback | 220 x 139 mm | 94 blz. |   13,00 bestelnr. 1058 | 9789067320726

Hoe kwam de mensheid tot haar huidige staat? En hoe kan zij eraan ontkomen? In zes brieven wordt de diagnose gesteld en de therapie gegeven: “De mens van voor de val was de levende tempel Gods, en op het ogenblik dat deze tempel verstoord werd, was door de wijsheid Gods het plan tot wederopbouw […] reeds ontworpen en vingen de geheimenissen aan van […] de ene waarheid. En deze waarheid is de wedergeboorte, de hereniging van de mens met God”.

De Duitse mysticus Karl von Eckartshausen (1752-1803) heeft in zijn verhoudingsgewijs korte leven een bijzonder grote literaire activiteit ontplooid. Van de meer dan honderd titels van zijn hand geldt als de bekendste Gott ist die reinste Liebe, verschenen in 1790, welk werk als een keerpunt in zijn leven kan worden beschouwd. Het is in vele Europese talen vertaald en beleefde in de loop der jaren meer dan zestig drukken.

Als het belangrijkste werk van Karl von Eckartshausen moet echter de serie van zes brieven worden genoemd die hij in het jaar 1802 – dus aan het slot van zijn leven – heeft uitgegeven onder de titel: De wolk boven het heiligdom, of iets waarvan de trotse filosofie van onze eeuw niet heeft durven dromen. De eerste brief gaat over de beperkingen van de natuurlijke rede. Hij schrijft dat absolute waarheid alleen voor de geestelijke mens bestaat. De zesde en laatste brief gaat over geboorte en wedergeboorte.

De uitgave van de Rozekruis Pers is gebaseerd op de oorspronkelijke Duitse uitgave van 1802. De inhoud van het boek zal door elke ernstige zoeker naar waarheid onmiddellijk innerlijk worden herkend.

BESTEL DE MYSTERIËN DER WARE RELIGIE

2. De mysteriën der ware religie
Eckartshausen, K. von | softback | 219 x 138 mm | 176 blz. | 17,00 bestelnr. 1066 | 9789070196950

Dit geschrift – waarschijnlijk ontstaan één of twee jaar voor het heengaan van de auteur in 1803 – is gewijd aan het mysterie van het mens-zijn: de mens is enerzijds een materieel schepsel – “materie” te zien als de vele zichtbare en onzichtbare aggregatietoestanden – en anderzijds een geestelijk wezen, een geestelijk “zijn”. Het belangrijkste mysterie van de religie is de herontdekking van de geest-mens, het wezen, diep binnen in de vorm-mens. Dit wezen, hoewel één met het ondeelbare Zijn, wordt nochtans omsloten door de vergankelijke lichamelijkheid van de uiterlijke mens. Re-ligie is dan de bewuste her-eniging van het ZIJN in de mens met het alomtegenwoordige ZIJN, met God. Dit is een waarachtige wedergeboorte, een renaissance.

In het boek ‘Aufschlüsse zur Magie’ schrijft Eckartshausen: ik weet niet of ik niet een eeuw te vroeg schrijf, omdat ik waarheden zeg die het eenvoudige, zuivere hart zou kunnen beseffen, die echter door de mensen die beweren alles te weten, verworpen worden omdat zij het innerlijk besef missen.’

Misschien dat deze waarheden nu, twee eeuwen later, voldoende zoekende harten vinden, om de geestelijke renaissance, waar de gehele wereld op wacht, tot openbaring te brengen. Volgens de innerlijke wetten van het Licht is het zoeken naar de waarheid niet te stuiten en het vinden van de waarheid evenmin.

BESTEL DE MAGISCHE KRACHTEN VAN DE NATUUR

3. De magische krachten van de natuur
Eckartshausen, K. von | softback | 219 x 139 mm | 78 blz. | 14,00 bestelnr. 1067 | 9789067320948

“In ons innerlijk liggen alle krachten, want daar is God in zijn drievoudigheid. Ontwikkelt zich deze drievoudigheid in ons hart, dan ontwikkelt zich met haar: macht, wijsheid, liefde. Wij kunnen niet anders meer willen dan wat goed, waar en schoon is. Aan deze wil moet alles gehoorzamen: het is Gods wil”.

Ziehier de kwintessens van dit boek. Met een inleiding over Von Eckartshausen door Prof. Antoine Faivre, verbonden aan de Sorbonne, Parijs. Von Eckartshausen zet in dit boek onder andere uiteen hoe de microkosmos tot haar huidige gedaante is gekomen:

“De eerste mens Adam had een prachtig lichtkleed ontvangen, van geconcentreerde licht- en elementenkrachten, ten tijde dat de elementen nog niet door de paradijsvloek uiteengereten waren tot afzonderlijke delen, doch één krachtelement vormden. Door de val heeft de mens dit lichtkleed verloren. Het grove, tastbare is naar voren gekomen. Het lichtwezen echter heeft zich in ons binnenste teruggetrokken als een kleine lichtvonk, een zaadkorrel, en deze kleine lichtvonk hoopt eenmaal weer het volledige lichtkleed te bezitten, wanneer door het louterende vuur der goddelijke alchemie de omkering tot stand is gekomen.”

BESTEL ENKELE WOORDEN UIT HET BINNENSTE

4. Enkele woorden uit het binnenste
Eckartshausen, K. von | hardback | 156 x 114 mm | 94 blz. |   11,50 bestelnr. 1107 | 9789067321136

Treffende beschrijving van de vele zwakheden die de mens ongelukkig kunnen maken, met daarbij de mogelijkheden om deze te overwinnen. Het tweede geschrift bevat “een woord van troost voor hen die wachten”. Twee parels van grote waarde in één klein boekje (11×15 cm). De beide teksten van Karl von Eckartshausen, ‘Enkele woorden uit het binnenste’ en ‘De vervolmaking van de mens’ – die in deze uitgave zijn samengevoegd – werden na de eerste Duitse uitgave in 1797 niet meer herdrukt (behalve een Russische editie in 1803).

In de eerste tekst beschrijft de auteur niet alleen heel treffende de vele zwakten waardoor de mens ongelukkig wordt, maar laat ook de mogelijkheden zien om ze te overwinnen. Het grote mededogen met zijn medemens, dat in de werken van Eckartshausen doorklinkt, komt ook in de tweede tekst tot uitdrukking, waarin hij een ‘woord van troost voor hen die wachten’ heeft verwerkt. Hieronder volgt de afsluiting van het boekje.

‘Uit de gehele hier genoemde kennis en wetenschap putten de uitverkorenen door de eenheid des geestes de hun beloofde kracht, macht, heerlijkheid, luister en schoonheid, gezondheid, rijkdom van geest en lichaam. Het is de aan de uitverkorenen beloofde erfenis. Zij ontvangen de vruchten van godvrezendheid en liefde, van wijsheid en kennis, raad en kracht, wetenschap en vroomheid. 

Johannes heeft dit alles duidelijk in zijn beeldentaal tot uitdrukking gebracht. Het boek dat van binnen en van buiten beschreven is, is het boek van Gods geest en van de natuur. De zeven zegels die het boek gesloten houden, zijn de zeven hindernissen in de mens die hem beletten in het binnenste van de dingen te zien en de krachten van de geest en de natuur te herkennen. Daarom is het boek voor de mens verzegeld. 

Het lam met de zeven ogen en de zeven hoorns is het god-menselijke. De zeven ogen betekenen de hoogste geestelijke kennis. De zeven hoorns verzinnebeelden de hoogste krachten. Alleen het lam heeft de macht de zegels te verbreken. Dit betekent dat de mens de kracht om in het rijk van de geest te zien verloren heeft en dat hij deze kracht en macht alleen kan herkrijgen door de eenwording der krachten. Deze eenwording wordt uitsluitend mogelijk door de geest Gods, die uitgaat van het god-menselijke en die het binnenste van alle wezen zichtbaar maakt door het licht. 

Het lam is het gesproken woord, dat zich in ononderbroken liefde wegschenkt aan de Almacht. De vier dieren rondom de troon van het lam zijn de krachten van de mens: verstand en wi, ontvankelijkheid voor het licht, kracht en volharding, zelfwerkzaamheid. Deze dieren zijn geheel bedekt met ogen, dus met organen om kennis te verkrijgen. Hun vleugels symboliseren de kracht om zich te verheffen. Dag en nacht verkondigen zij de liefde en wijsheid van de Heer: “Heilig! Heilig! Heilig!”

Er is genoeg gezegd. Wie het verstaan kan, die versta het! De poorten van Jeruzalem zijn geopend. Wie opwaarts wil gaan, moet gaan in de kracht van de geest. Hij zal ervaren dat God nog steeds in Zion leeft, op de heilige berg, en dat Hij een toevlucht is voor allen die Hem zoeken: een burcht voor de kinderen van Israël. De poorten van Jeruzalem zijn geopend. Wie opwaarts wil gaan, die ga!’

BESTEL KARL VON ECKARTSHAUSEN – HOE DE REDE ONS GOD VERKLAART

5. Karl von Eckartshausen, Symposionreeks 14
Diverse auteurs | softback | 211 x 132 mm | 76 blz. | 12,50 bestelnr. 1170 | 9789067323277

Voor Eckartshausen was niet de verlichting zoals wij die als een historische periode kennen het doel, maar lag dat in het streven naar de innerlijke verlichting: ‘In het wonderbaarlijke gebouw dat de mens is, staat de ziel in het midden. Zij bezit de mogelijkheid, óf de wereld van de geest, het binnenste van God te betreden, dan wel de wereld van het lichaam, de uiterlijke wereld. Zoekt de mens binding met de geest, dan wordt hij de goddelijke magiër.’