MYSTERIESCHOLEN 1 – MYSTERIESCHOLEN 2 – MYSTERIESCHOLEN 3 – MYSTERIESCHOLEN 4 – MYSTERIESCHOLEN 5 – MYSTERIESCHOLEN 6 – MYSTERIESCHOLEN 7 – MYSTERIESCHOLEN 8 – MYSTERIESCHOLEN 9 – MYSTERIESCHOLEN 10 – MYSTERIESCHOLEN 11 – MYSTERIESCHOLEN 12
Van januari tot en met juni 2023 organiseerde het Informatiecentrum Rozenkruis Haarlem de twaalfdelige lezingencyclus ‘Mysteriescholen en de universele wijsheidsleer’ . Bij elke informatieochtend is ook een podcast gemaakt en beschikbaar gesteld. Hierboven is podcast 9 van 12 te beluisteren en hieronder volgt de transcriptie. Van september 2023 tot en met juni 2026 staan de inloopochtenden in Haarlem en Arnhem in het teken van de driejarige leergang Eeuwige wijsheid nu! Zie het activiteitenoverzicht voor de programmering.
De sterrengang van de katharen
Het endura, het afscheid nemen van deze wereld, en het toeleven naar de wereld van de Geest staat voor de katharen centraal in hun leer. Endura is het Occitaanse woord voor ‘vasten’ maar ook voor verdragen, uithouden en volhouden. Het heeft dus een betekenis voor zowel het lichamelijke als voor het niet-lichamelijke streven van de mens. In het lichamelijke streven pasten de katharen het endura toe als een oefening in het onthecht zijn aan de wereld, waarbij gedurende korte periodes alleen water en brood werd gebruikt. Juist deze toepassing van het endura is het meest bekend geworden, en door hun tegenstanders het meest veroordeeld en bespot.
Het endura als innerlijk streven, was een proces dat voor de katharen een diepe betekenis had, veel meer dan alleen vasten. Het betekende dat de kathaar onverstoorbaar volhield op zijn pad van inwijding. Hij kende zijn wereldse neigingen en verzoekingen. Door de instroming van geestelijke kracht in zijn hart kon hij hun verleiding weerstaan. Hij liet ze niet meer over zich heersen, hij liet ze los. Daardoor moesten ze van hem wijken en vervluchtigen: ‘sterven’ dus.
Op geen enkel punt zijn er zulke grote misverstanden ontstaan ten aanzien van de katharen, als door het begrip endura. Dit heeft niet alleen voor verwarring gezorgd, maar het heeft ook de achterdocht en beschuldigingen tegen de katharen gevoed. Men verweet de Chrétiens parfaits, de bonhommes, dat zij onder bepaalde omstandigheden zelfmoord pleegden. Zij zouden gelovigen tot zelfmoord dwingen en dit juist en verdienstelijk vinden.
In welke fase werd het endura door de kathaarse mysterieleerling toegepast? Eigenlijk al vanaf het begin. Het proces van het bewuste ‘sterven’ op basis van een nieuw geestelijk leven begint immers al wanneer de mysterieleerling zijn positie in de aardse wereld heeft ingezien en daaruit het vaste besluit heeft genomen zich toe te keren tot het oorspronkelijke koninkrijk.
In inquisitieverslagen is nogal eens te lezen: `mort en endura’ (gestorven tijdens het endura). Voor de propagandamachine van de kerk van Rome was dat voldoende om te beweren dat het endura een rituele zelfmoord was. Het misverstand is ontstaan, doordat men niet goed begreep wat de katharen precies beoogden met het endura en waarom zij het toepasten. Men begreep niet wat er op hun weg van inwijding plaatsvond. Voor de katharen houdt het endura verband met een proces waarbij het ware zelf in de mens, de Andere, weer tot leven gewekt wordt. Het endura is het pad van ik-verbreking; de volstrekte overgave van het ik, de persoonlijkheid, aan de hemelse andere-in-mij.
Het proces dat de parfaits of volmaakten der gnostieke broederschappen van alle tijden moesten doorleven en doorworstelen, is een proces, dat ook voor het heden én voor de toekomst geldt. Iedere leerling van de Gnosis wordt voor dit proces geplaatst. Voor de leerlingen van het Rozenkruis is het pad van het endura eveneens een levende werkelijkheid. In het boek De Grote Omwenteling van J. van Rijckenborgh schrijft hij over het endura het volgende:
‘Hoe zetten wij onze eerste voetstappen op het ware pad? U zet uw voet op het pad, wanneer u het mysterie van het zelfverliezen voor uzelf oplost. In het mysterie van de zelfverlorenheid ligt de sleutel tot de innerlijke wetenschap der terugkeer. Het endura is een bewust ondernomen proces op basis van een Nieuw leven dat zijn wortels heeft in de wereld van de geest. Het pad van het endura is de klassieke weg van alle tijden: men laat zich steeds minder leiden door de dagelijkse beslommeringen en richt zich op de zelfovergave aan de goddelijke geest met zijn zeven stralen. Dit zal absoluut een verandering in het leven van de mens teweeg brengen.’
De mens is ego-centrisch
In zijn normale staat van zijn is een mens buitengewoon op zichzelf gericht. Hij beleeft de wereld vanuit dit beperkte perspectief. De wereld van de geest heeft een totaal ander uitgangsprincipe, zij is alomtegenwoordig en doorstraalt onze wereld. In de mens zijn beide principes aanwezig. Maar omdat hij zó met zichzelf bezig is, zó in beslag genomen wordt door de wereld om hem heen, heeft hij nauwelijks besef van een hoger principe in hem.
Je kunt dit vergelijken met iemand die op een zomerse dag naar het strand gaat. Het is er een drukte van belang: er wordt druk gepraat, kinderen schreeuwen, muziek klinkt uit meegebrachte radio’s en een kar met ijsjes en frisdranken trekt luid bellend om aandacht langs de vloedlijn, terwijl laag in de lucht reclamevliegtuigjes de aandacht van de badgasten proberen te trekken. Tot rust komen is er pas bij, wanneer aan het einde van de dag de meeste mensen vertrekken. Het strand wordt stiller en stiller. Dán opeens dringt het geluid tot hem door van de golven die voortdurend ritmisch op het strand uitstromen en zich weer terugtrekken. Hij beseft dat dit geluid al de hele dag aanwezig was, dwars door alle lawaai heen, als achtergrondruis dat net niet door zijn bewustzijn werd opgepikt. Hij kon dit pas opmerken toen de rust op het strand was weergekeerd.
Zo staan ook wij temidden van het drukke beweeg van het leven. We worden volkomen in beslag genomen door onszelf en door alles om ons heen. Pas wanneer we innerlijk stil worden, geen aandacht meer schenken aan alle afleidingen in en om ons, kan de kracht van de Geest zijn werk in ons doen. Dit ‘stil’ worden is voor de rozenkruisers het begin van het endura.
Van rups tot vlinder
Het pad van het endura wordt ook wel vergeleken met de ontwikkeling van een rups tot een vlinder. De rups die bij de aarde hoort en zich kruipend voortbeweegt, verandert na het poppen in een homogene taaie vloeistof. Het wonderlijke is, dat deze vloeistof slechts één cel bevat waarin het bouwplan van de vlinder zich bevindt. Net zoals in de mens zich slechts één kern bevindt, de Lichtvonk, waarin het bouwplan voor de onsterfelijke, ware mens aanwezig is. Vanuit die ene cel wordt bij de pop de vloeibare taaie massa omgezet in een complete vlinder. De rups geeft zijn stoffelijke vorm prijs. Hij transformeert zich tot pop. De pop kan zich transformeren tot een volmaakte vlinder.
Deze vergelijking maakten de katharen graag met betrekking tot het groeien van de geest. De Lichtvonk transformeert geleidelijk tot de ware hemelse andere, wanneer de mens daarvoor de juiste voorwaarden schept. De mens ziet in dat zijn persoonlijkheid niet het belangrijkste is. Hij richt zich op de ander in hem. Hij is nog wel in de wereld, maar niet meer van de wereld. De ander in hem transformeert zich tot een volmaakte nieuwgeboren ziel.
De mens maakt zich los van de aarde en wijdt zich aan het ideaal van de volmaaktheid van de ziel. Dit houdt in, de overgave van het zelf aan het plan, de blauwdruk, die aan de wording van de mens ten grondslag ligt. In de mens die zich daaraan overgeeft, ontwikkelt zich uiteindelijk een nieuwe bezieling!
De nieuwe ziel
Het pad van het endura heeft tot doel de onsterfelijke ziel uit haar latente toestand te wekken. Daarna vindt de binding plaats met de universele geest, met God. De ziel die deze eenwording mag vieren, wordt de geest-ziel genoemd. Het is de vervulling van het alchemische huwelijk van de hemelse bruidegom met zijn hemelse bruid. Het betreft een bewust doorleefd proces van bouwen aan de ware innerlijke mens. Hierover schrijft Lucienne Julien in ‘Cathares et Catharisme’ het volgende:
‘De grote waarde van de kathaarse religie is de wezenlijke zorg voor de innerlijke vervolmaking, wat de katharen `het weven van het kleed van Licht’ noemden. Alleen dat Licht doet ons weer opstijgen naar de Geest. De etappes van die innerlijke vervolmaking manifesteren zich in een in toenemende mate altruïstisch sociaal gedrag, een gedrag dat vrij is van onverschilligheid en egoïsme en steeds meer doordrenkt is van liefde.’
Het endura is de levensweg van de waarachtige Godzoekende mens, waarop hij, gezuiverd naar zijn ik, als het ware vrijwillig sterft, om de ander de kans te geven te Leven.
‘Wie zijn leven zal willen verliezen om Mijnentwil, die zal hét leven vinden’.
Tot aan zijn dood is de parfait, maar ook de gelovige kathaar, evenals de rozenkruiser gericht op het endura. Het endura vangt aan, wanneer de mens beseft, dat hij zijn leven in dienst wil stellen van de ander in hem. Het endura van de katharen bestond uit het definitieve, bewuste sterven van de oude neigingen. Het fysieke lichaam is nodig om de taak in déze wereld te vervullen, totdat het lichaam een natuurlijke dood sterft. Voor en na het consolamentum verplichtte de kathaar zich tot het stoffelijke en onstoffelijke endura.
