Jan De Meyer (1961) studeerde sinologie aan de universiteiten van Gent en Fudan (Shanghai). Hij promoveerde op de politieke filosofie van Luo Yin (833-910) en was medeoprichter van het literaire tijdschrift ‘Het trage vuur’. Zwaartepunt in zijn onderzoek is het daoïsme. Brill publiceerde zijn ‘Wu Yun’s Way. Life and Works of an Eighth-Century Daoist Master’ (2006). Hij vertaalde o.a. de daoïstische klassieken Liezi en Wunengzi (Augustus).
1 De weg terug, Chinese kluizenaars en het daoïsme
Gedurende meer dan tweeduizend jaar hebben Chinese daoïsten zich teruggetrokken uit het dagelijks leven om zich in stilte als kluizenaar te wijden aan geestelijke rust, onthechting en eenvoud. Hun aandeel in de geschiedenis lijkt marginaal, maar is dat allerminst. Talrijke keizers deden een beroep op de ‘verheven heren’ omdat uit hun teruggetrokken levenshouding een sterk commentaar op het ambtelijk apparaat sprak en zij door hun weigering een bestuurlijke rol op zich te nemen boven de massa uitstaken. Hun overtuiging dat wu wei (‘niet-ingrijpen’, zich bevrijden van door van buiten opgedrongen motiveringen) leidend dient te zijn in het leven inspireert nog steeds. En de grote thema’s die hen bezighielden – rozekruisbijvoorbeeld: hoe bewaar ik mijn integriteit en autonomie in een wereld die van elk individu totale inzetbaarheid eist – hebben na al die eeuwen niets aan actualiteit ingeboet. Jan De Meyer duidt de levens van talrijke van deze anachoreten en vertaalde klassieke teksten over hun leven in afgelegen bergen en grotten, wat leidt tot diepzinnige kennis van een fenomeen dat in een overvolle wereld die iedere dag nieuwe prangende kwesties lijkt op te werpen alleen maar relevanter wordt.
2 Schilderen als levenskunst, een filosofische lezing van Shitao’s ‘Huayulu’
In de eerste jaren van de achttiende eeuw schreef Shitao zijn beroemd geworden verhandeling over de schilderkunst. In tegenstelling tot de meeste Chinese teksten over de schilderkunst is dit geen technisch, maar in de eerste plaats een filosofisch traktaat, waarin met name de invloed van het daoïsme bepalend is. Maar het is nog meer want de verhandeling toont ons hoe we de filosofische inzichten van Lao Zi en Zhuang Zi kunnen gebruiken als bron van creativiteit, niet alleen artistiek maar ook in het gestalte geven aan ons eigen leven. Schilderkunst en levenskunst grijpen hier diepgaand in elkaar. Jan de Meyer heeft ervoor gekozen de vertaling te gebruiken als ruggengraat van een coherent verhaal dat een kennismaking met de basiswaarden van het daoïsme verbindt met de factoren die voor Shitao essentieel waren, zoals de observatie van de natuur en het herkennen van onze eigen talenten. De afbeeldingen bieden een fascinerende blik op het werk van deze eigenzinnige meester.
BESTEL SCHILDEREN ALS LEVENSKUNST
3 Wunengzi nietskunner, het taoïsme en de bevrijding van de geest
Hoe te leven zonder te lijden, in tijden van oorlog en chaos. Het is een van de hoofdvragen waarop Wunengzi of Nietskunner een antwoord geeft. Wunengzi of Nietskunner is een fascinerende Chinese filosofische tekst in de traditie van het taoïsme. Hij werd geschreven tijdens een buitengewoon tijdsgewricht: dat van de stervende Tangdynastie (618 – 907), die na bijna drie eeuwen van ongekende bloei ten onder ging in een orgie van geweld. Hoe te leven zonder te lijden in tijden van oorlog en chaos is dan ook een van de hoofdvragen waarop Wunengzi een antwoord geeft. In het Westen heeft vooral de anarchistische ondertoon van het boek de aandacht getrokken, want Nietskunner is niet mals voor machthebbers en schopt tegen de fundamenten van de Chinese cultuur en samenleving. Maar uiteindelijk is het doel de terugkeer naar een natuurlijke levenshouding, bevrijd van de terreur van berekening en begeerte, bevrijd van alle conventies, zelfs die van de taal.
LEES MEER OVER WUNENGZI NIETSKUNNER
4 Wat kan ik leren van de taoïsten
Wat is de weg, die in het taoïsme centraal staat, en waarom is het zo moeilijk er iets zinnigs over te zeggen? In vijftig eenvoudig toegelichte citaten uit de klassieke teksten van het taoïsme maken we kennis met de essentie van deze fascinerende en ondanks alles nog steeds springlevende levensbeschouwing. Waarom is ‘niet-doen’ de beste manier om iets te doen? Wat is de plaats van de mens in de natuur en de kosmos? Waren de taoïsten de eerste ecologisten? Wat kunnen we leren van het water en van zuigelingen? Waarom is het nuttig om nutteloos te zijn? Waarom is relativeren zo heilzaam? Iedereen die deze pijler van de Chinese cultuur beter wil begrijpen, zal in dit boek veel waardevols ontdekken. Ook al werden de taoïstische klassieken ruim twee millennia geleden samengesteld, ze werken ook vandaag nog inspirerend door hun onconventionele kijk op de werkelijkheid. Het taoïsme is de drager van een universele boodschap, waarin alles draait om vitaliteit en creativiteit, harmonie en geweldloosheid, en het breken met verstikkende conformismen. Jan De Meyer (1961) is sinoloog en literair vertaler. Hij bestudeert het taoïsme al bijna veertig jaar en vertaalde onder meer de taoïstische klassieken Liezi en Wunengzi (Nietskunner).
LEES MEER OVER WAT KAN IK LEREN VAN DE TAOÏSTEN
BESTEL WAT KAN IK LEREN VAN DE TAOÏSTEN
5 De geschriften van Liezi, de taoïstische kunst van het relativeren
Tezamen met Lao Zi’s Boek van de Tao en De volledige geschriften van Zhuang Zi, beide vertaald door Kristofer Schipper, behoort De geschriften van Liezi, vertaald door Jan de Meyer, tot de klassieke teksten van het taoïsme. Lao Zi’s Boek van de Tao en de innerlijke kracht heeft door zijn cryptische karakter talloze commentatoren geïnspireerd; De volledige geschriften van Zhuang Zi imponeert door zijn mengeling van humor, filosofische diepgang en literaire rijkdom; Liezi is dan weer geliefd omdat het de meest praktisch georiënteerde van de drie taoïstische klassieken is.
LEES MEER OVER DE GESCHRIFTEN VAN LIEZI
BESTEL DE GESCHRIFTEN VAN LIEZI
