BESTEL DE VERBORGEN LEVENSVISIE VAN MARC CHAGALL

LEES MEER OVER HET MINISYMPOSION OVER MARC CHAGALL EN AANMELDEN

Op vrijdagmiddag 2 juni 2024 wordt in Pentagram boekwinkel in Haarlem een nieuw deeltje van de symposionreeks gepresenteerd: De verborgen levensvisie in het werk van Marc Chagall. Deze uitgave over de beroemde schilder, graficus, keramist, ontwerper van decors, wandtapijten en glas-in-lood-ramen, regisseur, schrijver, dichter is geschreven door Ankie Hettema, Dick van Niekerk en Ad de Jong. Zij verzorgden in de symposionreeks eerder monografieën over Jeroen Bosch (Jeroen Bosch – wijsheid-schrijver met beelden, Haarlem 2016) en Leonardo da Vinci (Leonardo – geniale alleskunner, hartstochtelijk op zoek naar de lente van de geest, Haarlem 2019, 3e dr.). Ook deze keer trekken zij weer door het land om het symposion dat zij hebben ontwikkeld in meerdere plaatsen te verzorgen.

Tijdens een caleidoscopische presentatie zal het drietal een tipje van de sluier oplichten van de verborgen levensvisie van Marc Chagall en zijn betekenis voor onze tijd. Afwisselend kunt u zich laten meenemen door zijn gedichten, zijn schilderijen, zijn levensgeschiedenis en de chassidische vertellingen waarmee hij is opgegroeid. Dit alles ingebed in prachtige bajan-muziek uit de rijke Joodse muziektraditie.

Hieronder volgen uit de nieuwe uitgave: ‘Ten geleide’ en ‘Verantwoording en dankwoord’.

TEN GELEIDE

Net als muziek is beeldende kunst in staat ons tot op het diepst van onze ziel te raken. Hoe doet zij dat? In dit rijk geïllustreerde boek ‘De verborgen levensvisie in het werk van Marc Chagall’ komen verschillende verklaringen aan bod. Maar de belangrijkste is misschien wel deze, verwoord door de kunstenaar zelf: ‘In de kunst en het leven is alles mogelijk, wanneer de liefde eraan ten grondslag ligt.’

Kijkend naar zijn schilderijen, slaat een vonk over tussen kunstenaar en toeschouwer. Het is pure geestverwantschap die je met vreugde vervult. De vreugde van herkenning en inspiratie. Chagall zelf zegt het zo: ‘Volgens mij zijn deze schilderijen de droom van alle mensen.’ Kunst die de ziel weet te raken, is tijdloos en universeel. Zij is een verbeelding van ‘heilige taal’ en weerspiegelt een innerlijk leven waarin het onzichtbare zich verlangend uitdrukt.

Na eerdere symposia over Leonardo da Vinci en Jeroen Bosch hebben kunstliefhebber Ankie Hettema, musicus Ad de Jong en historicus Dick van Niekerk opnieuw de handen ineen geslagen voor een symposion. De Rozenkruis pers is verheugd om de teksten van ook dit symposion uit te kunnen geven. Hun enthousiasme en diepzinnige perspectieven nodigen uit om het werk van Chagall met nieuwe ogen te bezien. We wensen u veel lees- en kijkplezier.

Hannie te Grotenhuis
Rozenkruis pers

VERANTWOORDING EN DANKWOORD

‘De betekenis van de beeldende kunst ligt in het bijzonder in haar vermogen de ziel te herinneren aan haar oorsprong. Zij is in staat als het ware een beeld van die oorsprong te scheppen.’

Deze uitspraak van Michelangelo was voor ons drieën jaren geleden de belangrijkste drijfveer om een project te wijden aan de vijfhonderdste sterfdag van Jeroen Bosch (2016) en kort daarop aan die van Leonardo da Vinci (2019). Toen we daarna, onafhankelijk van elkaar, Chagall-tentoonstellingen in Doesburg en Uden bezochten, was het meteen duidelijk dat er alle reden was om weer eens met elkaar om tafel te gaan. Als er één kunstenaar is die naadloos past in de door Michelangelo gegeven definitie van kunst, dan is dat Marc Chagall wel, zo dachten we.

Al pratend en uitwisselend herkenden wij in Chagall een nabije vriend, maar ook een vriend van de wereld, die in de verwarrende tijd waarin we leven met zijn kunst de mensen een belangrijke boodschap brengt.

Marc Chagall groeide op in de leefwereld van het chassidisme, maar hij groeide daar ook ‘doorheen’. Je zou kunnen zeggen dat hij uiteindelijk maar één religie kende, en dat is de religie van de liefde. Chagall hoopt in zijn kunst een lichtstraal weer te kunnen geven die mensen zouden kunnen ontdekken, die hen zou opheffen en die een nieuwe zin van het leven zou kunnen belichten. Dat is de belangrijkste bedoeling van zijn kunst.

Hierbij valt op dat Chagall in het merendeel van zijn werken fragmenten van zijn geboorteplaats Vitebsk (Belarus) opneemt of taferelen die aan zijn geboorteplek of vroegste jeugd herinneren. Wij zijn dat gaan zien als een grote uitnodiging aan de meekijkende medemens om te beseffen waar hij of zij vandaan komt. Het heimwee dat Chagall een leven lang kwelde, was gericht op zijn spirituele oorsprong die tevens zijn bestemming was. Het heeft unieke kunst opgeleverd.

Wij hebben ons verdiept in de kunstuitingen van Marc Chagall, deskundigen ontmoet die onze kennis steeds weer aanzienlijk wisten te vermeerderen en veel gelezen en ontdekt in antiquariaten en bibliotheken. Speciaal trof ons het grote aantal indrukwekkende gedichten dat Marc Chagall heeft geschreven. Ankie reisde af naar het Chagall museum in Nice en Dick maakte een kunstreis naar de glasvensters van de kathedralen in Reims, Metz en Mainz. Het bracht ons tot een driedeling van het boek: een biografische schets van het kleurrijke leven van Marc Chagall, een bespreking van de universele waarde van een groot aantal van zijn schilderijen en de relatie van zijn werk met de muziek en poëzie en proza van Marc Chagall zelf.

Bij het maken van een boekje over de veelzijdige kunstenaar Marc Chagall kwam meer kijken dan wij ons vooraf realiseerden. Wij danken iedereen die ons tijdens onze lange voorbereidingstocht – van Tudeley (Engeland) tot Sarrebourg, van Amsterdam tot Saint-Paul-de-Vence – behulpzaam is geweest en van relevante informatie heeft voorzien. De stimulerende ondersteuning van Pieter Zuidema van het Chagall-centrum in Amsterdam was voor ons van grote waarde. Onze waardering gaat tevens uit naar Christian Bruin die onze onbevangen eerste lezer en corrector was. Grote dank zijn we verschuldigd aan de Rozenkruis pers die het mogelijk maakte om onze bevindingen wereldkundig te maken en die ons inspirerend en constructief heeft begeleid.

Haarlem, januari 2024
Ankie Hettema, Dick van Niekerk en Ad de Jong

INHOUDSOPGAVE

Ten geleide
Verantwoording en dankwoord

I Dick van Niekerk – Kleuren die zingen
II Ankie Hettema – Het hart lezen van een gevleugeld genie
III Ad de Jong – Ongehoord kleurrijk

Verklarende woordenlijst
Noten
Geraadpleegde literatuur

HET MINI-SYMPOSION OVER CHAGALL

Datum: zondag 2 juni 2024
Tijd: 14.00 – 16.00 (inloop vanaf 13.30 uur)
Zaal: Pentagram boekwinkel
Adres: Bakenessergracht 1, Haarlem
Aanmelden:via pentagramboekwinkel.com

BESTEL DE VERBORGEN LEVENSVISIE VAN MARC CHAGALL

LEES MEER OVER HET MINISYMPOSION OVER MARC CHAGALL EN AANMELDEN