BESTEL COORNHERT – LICHT IN EUROPA HARDBACK
BESTEL COORNHERT – LICHT IN EUROPA EBOOK
Op 19 april 2025 is Jan Peter Burger op 71-jarige leeftijd overleden. Hij was de auctor intellectualis van het boek over Coornhert dat Peter Huijs en Dick van Niekerk wegens zijn ziekte tot voltooiing hebben gebracht. Met zijn boek sloeg Burger een heel nieuwe, gnostieke weg in bij de benadering van de zestiende eeuw in de Nederlanden en van Coornhert in het bijzonder. Hieronder volgt de tekst van het grootste gedeelte van de toespraak die Dick van Niekerk heeft gehouden op de crematieplechtigheid op 28 april in Uchelen bij Apeldoorn.
Ik neem u mee naar zo’n vijftiental jaren geleden in Amsterdam. Op een middag komt daar een excentriek geklede man de Bibliotheca Philosophica Hermetica binnen, het gerenommeerde instituut voor onderzoek naar alchemie, kabbala en de geschiedenis van het gnostieke christendom. Hij heeft drie overvolle plastic tassen van de Jumbo en Dirk van de Broek in zijn handen, vol met ordners en overlopend van papieren die eruit steken.
Hij wil mijnheer Ritman spreken, de oprichter en eigenaar van het instituut. De bezoeker lijkt vastberaden. Een bijzondere gebeurtenis dient zich aan. De heer Ritman die vaak op reis is, blijkt dit keer toevallig in de bibliotheek te zijn. Hij is altijd open en vol belangstelling voor de meest uiteenlopende figuren, vraagt de bezoeker geheel in stijl aan de spreektafel, en roept ons erbij.
De man wijst op zijn tassen en begint zonder enige terughoudendheid: ‘Mijnheer Ritman, dit móet u uitgeven.’ Ritman, een rozenkruiser, trekt wat verbaasd een wenkbrauw op: ‘Pardon, U zegt…’
De man gaat onverstoorbaar verder: ‘Dit hier is het resultaat van meer dan tien jaar studie en bronnenonderzoek, en het is eindelijk een betrouwbare geschiedenis van het beweeg der geesten in de zestiende en zeventiende eeuw, de opstand tegen Spanje, de strijd om de vrijheid van denken en geest, die veel meer is geweest dan een religieuze opstand. En als die vrije geesten wat meer armslag hadden gekregen van de fanatieke calvinisten…’
Zo spreekt de man door. Op die middag vertelt hij in een monoloog van meer dan een uur de gehele geschiedenis van de wederdopers, vrijdenkers, remonstranten, en wij zitten ademloos te luisteren. Want het is een geheel nieuwe kijk op waar het toen om ging. Dit is wat later de opzet is geworden van het boek Coornhert Lichtdrager.
En die man waarom het ging was Jan Peter Burger.
Peter Huijs, indertijd de uitgever van Rozenkruis pers, en ik hebben ons daarna ertoe gezet om de uitbundige hoeveelheid gegevens van Jan Peter publicabel te maken. Iedere maand werd er op zijn kantoor na intensief huiswerk een stevig pak papier doorgeworsteld en bewerkt zonder dat we daarvoor vooralsnog de zegen hadden van de auteur Jan Peter. Dat maakte het wel spannend. Na een jaar pas betoonde hij zijn bijval en konden wij doorstomen naar de eerste uitgave. Die kwam er in het najaar van 2016 maar Jan Peter was toen al niet meer bij machte om die zelf te presenteren.
BESTEL COORNHERT – LICHT IN EUROPA HARDBACK
BESTEL COORNHERT – LICHT IN EUROPA EBOOK
‘Dat moet jij gaan doen,’ zei Peter heel beslist en aldus geschiedde. Enigszins bedremmeld heb ik die taak uitgevoerd, een paar keer in het bijzijn van Jan Peter. Eenmaal bij de uitwisseling van vragen en gedachten na een lezing in Haarlem nam hij het woord en vertelde hij over de betrekkelijke rust en welvaart van de Nederlanden ten tijde van de gebroeders De Wit. Het was doodstil in de zaal. Er ging gezag van hem uit; de meester sprak.
Het boek over Coornhert oogstte veel waardering maar ook weerstand. Begrijpelijk want Jan Peter durfde de vensters open te zetten naar een ongekende vrijheid en vrijmoedigheid van denken en naar de puurheid van het oer-christendom waar Coornhert zich op baseerde. Dat was revolutionair in de wetenschap rondom een groot denker als Coornhert die tot dan toe voornamelijk was bestudeerd vanuit een katholieke, vanuit een protestantse en vanuit een humanistische invalshoek.
Peter en ik hebben het boek èn Coornhert vervolgens met grote vreugde gepromoot in kerken, vergaderzaaltjes, bibliotheken en boekhandels, van Amsterdam en Zwolle tot Boxmeer en Oss, van Den Haag tot Eindhoven en Bergen op Zoom. En dat alles had een onuitgesproken ondertoon van een eerbewijs aan het stille monnikenwerk van Jan Peter. En de lezers hebben zijn boek weten te vinden, het kwam zelfs tot een derde druk, en dat voor een van de duurste uitgaven uit het fonds van Rozenkruis pers.
BESTEL COORNHERT – LICHT IN EUROPA HARDBACK
BESTEL COORNHERT – LICHT IN EUROPA EBOOK
