BELUISTER RADIO-INTERVIEW MET DICK VAN NIEKERK
BESTEL COORNHERT, LICHT IN EUROPA (HARDBACK)
Dick Volckertszoon Coornhert is een in de historie bijna vergeten persoon. Onterecht, volgens Dick van Niekerk, redacteur van het boek Coornhert – Licht in Europa: “Zijn filosofie legde de grondslag voor deze natie.”
Maar liefst tachtig jaar woedde er oorlog door de landen die we nu kennen als Nederland en België. Totdat de vrede van Munster precies 450 jaar geleden beklonken werd, en dat eigenwijze plukje land in noorwest-Europa geen deel meer was van het Spaans koninkrijk. Toch is deze man, die volgens Van Niekerk in de jaren daarvoor de aanzet gaf tot de Nederlandse volksaard, vandaag de dag slechts een voetnoot.
“Coornhert was een belezen, eigenzinnige en milde man met grote idealen, die hij op een fantastische manier wist te formuleren. Hij is een beetje in de schaduw gebleven van Willem van Oranje”, vertelt Van Niekerk. “Hij was zijn politiek adviseur en gaf het advies godsdiensten in dit land niet tegen elkaar uit te spelen, maar naast elkaar te laten bestaan. Dat was in Europa absoluut nieuw.”
Dat de vader des vaderlands met name in het zuiden van de Nederlanden uiteindelijk niet bepaald de naam van bruggenbouwer kreeg maar eerder die van despoot ligt volgens van Niekerk absoluut niet aan de adviseur wiens raad hij lange tijd volgde: “Hij was oprecht aan het zoeken naar verbindingen tussen de godsdiensten die elkaar het kot uitvochten.” Van Niekerk legt uit dat Coornhert dat onder meer deed door de regen van de kerk los te aten. “Je hebt helemaal geen voorschriften en dogma’s van kerken en ook geen bemiddelaar, zoals priesters of dominees, om het goddelijke in je te ontwikkelen.” Zulke vernieuwende ideeën spraken destijds vele mensen in het politieke midden aan, maar schopten tegen het zere been van kerkelijke machthebbers.
“Protestanten waren niet blij met hem en katholieken ook niet, want hij haalde hun hele systeem onderuit.” Zij ruimden in de geschiedenisboeken uiteindelijk dan ook weinig tot geen plek voor hem in, ondanks dat hij volges Van Niekerk de Intellectuele evenknie van Spinoza en Erasmus was. Zij schreven nog Latijn, toen nog de voertaal van schrijvers in Europa, maar Coornhert niet.
Eigen taal
“Hij zag het als opdracht in het leven om de mensen in de steden voor te lichten in hun eigen taal. Hij heeft daarmee een heel belangrijke bijdrage geleverd aan het Nederlands. Woorden als ‘gezelligheid’, ‘vergelijking’ en ‘algemeen’ heeft hij bedacht.”
Het beperkte zijn lezerspubliek weliswaar tot het relatief kleine Nederlands taalgebied, maar hij had daarbinnen grote invloed op hoe mensen dachten en met elkaar omgingen. Het tolerantie-denken bijvoorbeeld, is in de ogen van Van Niekerk direct op hem terug te voeren.
Wie meer wilde weten over hoe Coornhert eigenzinnigheid en tolerantie ontstond en voortleeft, kon op donderdag 18 oktober gratis naar de lezing van Peter Huijs en Dick van Niekerk bij boekhandel Derijks, Walstraat 8 in Oss.
Bron: Brabants Dagblad 18 oktober 2018, Jaap van der Doelen
ELUISTER RADIO-INTERVIEW MET DICK VAN NIEKERK
BESTEL COORNHERT, LICHT IN EUROPA (HARDBACK)