De onderstaande negen teksten uit het geschrift Vermaning van de ziel (Castigatione Animae) die worden toegeschreven aan Hermes Trismegistus zijn opgenomen als afsluiting van de negen hoofdstukken van het boek Mysteriën en lofzangen van God, kosmos, mens.
1. God ervaren
Als de maker niet rechtstreeks zichtbaar is, kunnen wij hem benaderen door middel van zijn werken. Zo kunnen wij ons ook bezinnen op de schepper van het al, door zijn werken, en op de werken van het noodlot.
Ik vraag u, o ziel, bezin u op alles, of het nu waargenomen wordt door het denken of door het gevoel. En weet dat het waarlijk existerende, de eerste oorzaak, het volle licht, u de mogelijkheid schenkt de innerlijke aard van de dingen en hun subtiele verschillen te kennen. Kortom, de Gnosis.
Alle dingen zijn in verhouding tot hem afzonderlijk, maar zij zijn geen deel van hem. Hij echter is het universele, niet de som van alles. Denk hierover na, o ziel, en bevrijd u van de onreinheid in de natuur. Wees nederig en verlang naar hem, de bron en vader van het goede, de wortel en schepper van het denkvermogen, de schenker van leven en wijsheid. Hij die alleen goedheid en genade is, opdat u deel zult krijgen aan het leven, en geluk en zaligheid zult smaken.
Vermaning van de ziel, Hermes Trismegistus, hoofdstuk 1
2. Dimensies onderscheiden
De ziel is onlichamelijk. Alles wat beneden de ziel staat, kan aan het leven geen deel hebben, behalve door middel van de ziel. De ziel bezit in zich de vermogens van gedachte, wil en oordeel. Als deze vermogens niet aanwezig zijn, is er geen leven. Alles waarmee de ziel niet verbonden is, is verstoken van gedachte, wil, beweging en oordeel. Als deze vermogens niet aanwezig zijn, is er geen leven.
Boven de substantie van de ziel is de geest. De geest gaat uit boven de ziel en omvat deze. De geest is het subtielste van al het waarneembare en is boven al het andere verheven.
Van God ontvangt en verspreidt de geest, zonder middelaar, leven en schoonheid aan alles wat uit hem leeft. De geest is de hoogste middelaar, hij staat het dichtst bij God, zoals de kamerheer bij de koning. Bezin u op deze samenstelling, o ziel, doordring u van de waarheid en wees er volkomen zeker van. Zo zijn de dingen samengesteld, gerangschikt en geordend.
Vermaning van de ziel, Hermes Trismegistus, hoofdstuk 1
3. Bewust waarnemen en denken
De ziel daalt in deze wereld af om onderscheidingsvermogen en inzicht te verwerven. Hier aangekomen verwaarloost zij echter haar taak, vergeet haar wezen en wordt opgeslorpt door de gaven en goederen van deze wereld, zodat het doel waartoe zij naar de aarde kwam, verdwijnt.
De mens gebruikt zijn zintuigen verkeerd en kan daardoor niet tot inzicht komen. niettegenstaande deze wereld wel een plaats is waar men de waarheid kan leren kennen. De zichtbare vormen, die waargenomen worden door de zintuigen, verdwijnen wel, maar zij zijn afschaduwingen en gelijkenissen van leven, dat ongrijpbaar is voor de zintuigen, leven dat werkelijk en eeuwigdurend is.
Er is in de wereld van de oertypen niets of er zijn afdrukken van te vinden in deze wereld in de processen die met de dingen gebeuren; anderzijds is er in deze wereld niets, of er zijn gelijkenissen van in de wereld van de oertypen. De zwakke, veranderlijke en vergankelijke vormen van deze wereld zijn verwijzingen naar de blijvende werkzaamheid van de oertypen. Zolang u in de stoffelijke wereld verblijft, o ziel, verbind u niet met de werkzaamheid van de zintuigen, waardoor u zou worden weerhouden tot inzicht te komen, terwijl in u zelf uw opdracht en doel leeft. Zo zult u in staat zijn al uw vermogens te wijden aan het ene doel: inzicht verwerven en daardoor in de oorsprong zijn.
Vermaning van de ziel, Hermes Trismegistus, hoofdstuk 2
LEES OVER DE BOVENSTAANDE BOEKEN VAN EN OVER HERMES TRISMEGISTUS
4. Esoterisch onderricht ontvangen
Kooplieden stallen hun waren uit, niet om ze aan blinden te tonen, maar aan mensen met gezonde ogen. En de vertellers en zij die toespraken houden op de splitsingen van de wegen spreken om te worden gehoord. Zij spreken niet voor doven maar voor hen die gezonde oren hebben.
Zo zullen wijzen zich niet wenden tot zielen die de weg van de dood bewandelen en hen trachten in te wijden. Zij wenden zich tot zielen die de weg ten leven bewandelen en wensen hen van wijsheid te vervullen. Het zijn de zielen die tot hen komen en vragen onderricht te worden. Maar de zielen die zich op de weg naar de dood bevinden, zoeken geen onderricht, maar wenden er zich van af en verachten alle lering.
Indien u zich met het gemoed verbindt, o ziel, zal uw licht toenemen, zodat u met uw geestesogen de juiste handelswijze zult schouwen, maar indien u zich van het gemoed afwendt en u met de zinnen verbindt, verliest u het licht van de intelligentie en wordt u door duisternis omgeven en verzwakt uw innerlijk gezicht, met het gevolg dat u zich door uw blindheid en duisternis aan de zinnen overgeeft. De geneesheer zegt tegen de zieke geen voedsel te eten dat schadelijk voor hem zou kunnen zijn. Als de zieke zijn raad opvolgt, handelt hij juist en de vrucht van deze handeling is het herwinnen van zijn gezondheid.
Vermaning van de ziel, Hermes Trismegistus, hoofdstuk 9
5. Reinigingen realiseren
Zielen die vervuild zijn door een voorbijgaande gebeurtenis kunnen weer worden gereinigd door waarschuwingen en berispingen, zodat de levensstaat waarin ze eens verkeerden in hun herinnering wordt teruggeroepen. Maar zielen die vervuild en onrein zijn tot in het diepst van hun wezen, kunnen slechts gereinigd worden door in de ellende te worden gestort, door lang in die situatie te blijven en steeds opnieuw de ellende te ondergaan.
Hoevele malen moet goud, dat vermengd is met andere metalen, in het vuur worden geplaatst, alvorens het zuiver en helder tevoorschijn komt? Hoevele malen moet een gebogen roede door het vuur worden verhit voor zij recht is? Hoevele malen moet de tarwe door de zeef gaan voordat het kaf, dat ermee vermengd, eruit verwijderd is? En hoevele malen moeten vervuilde en verdichte zielen alle soorten van smart ondergaan voor zij de juiste weg hervinden en weer hun oorspronkelijke zuiverheid verwerven?
Hoeveel beter is de zoete smaak van honing dan de bittere smaak van de aloë? Alleen hij die beide heeft geproefd kan dit weten. Zo kan ook de ziel de zoetheid van geluk en de bitterheid van de smart alleen leren kennen als hij van beide geproefd heeft. Groot is het verschil tussen de mens die iets verwerpt nadat hij het geproefd heeft en de mens die aangetrokken wordt door het verlangen het te proeven.
Vermaning van de ziel, Hermes Trismegistus, hoofdstuk 7
6. God lofprijzen
Volhard en wees standvastig in het aanbidden van de ene ware God, en hoed u ervoor, door afkeer en lusteloosheid tot wankelen te worden gebracht, opdat u niet het aanbidden van de ene ware God laat varen door het dienen van vele goden. Hij die vele goden aanhangt, moet er ook vele aanbidden. Hij ervaart moeite en kwelling. Hij wordt in beslag genomen door zorgen en gefolterd door onrust en uiteindelijk gaat hij ten onder.
Aangestoken te worden door lusteloosheid en afkeer is een kenmerk van de animale ziel. Volharding en standvastigheid zijn kenmerken van de rijpe en ware menselijke ziel. Hoed u dus ervoor u tot wankelen te laten brengen door lusteloosheid en afkeer en laat u er niet toe leiden meer dan één God aan te hangen.
U moet, o ziel, ware kennis verkrijgen over uw eigen wezen en over zijn vormen en aanzichten. Denk niet dat enig aanzicht waarover u kennis wenst te verkrijgen, buiten u is; neen, alles waarover u kennis dient te verwerven, is binnenin u.
Vermaning van de ziel, Hermes Trismegistus, hoofdstuk 12
7. Geestelijke krachten assimileren
Weet dat de vereerde en verheven schepper van het universum het edelste van alles is. Verbind u dan met het edele en door één te worden met de bron in uw wezen, komt u nader tot hem die u geschapen heeft. Wees ervan overtuigd dat het onedele zich voegt bij het onedele, en het edele bij het edele.
U bent in de wereld van de dingen – een wereld die in wording is, en toch zoekt u er rust. Hoe kan iets in rust zijn in een wereld die in wording is? Zolang een boot op het water drijft, is hij niet stil of in rust. Als hij op een bepaald moment stil is, is het slechts bij toeval. Even later begint het water echter weer alles op het oppervlak heen en weer te schudden.
De boot komt slechts dan tot rust als hij uit het water aan land getrokken wordt. Dat is de plaats waar hij vandaan komt en die in dichtheid en gewicht gelijk is aan de boot. Dan en niet eerder is hij waarlijk tot rust gekomen. Evenzo kan de ziel, zolang zij nog verbonden is met de deiningen van de stoffelijke wereld, niet stil zijn of maar even tot rust komen. Maar als zij terugkeert tot haar bron en wortel, dan is zij stil en in rust.
Vermaning van de ziel, Hermes Trismegistus, hoofdstuk 3
8. De weg van de godsvrucht gaan
Als u verlost wenst te worden, zoek dan wat met uw eigen wezen in overeenstemming is. Als u vernietiging wenst, zoek dan de dingen die door uw wezen afgestoten worden. Als u beroering, verwarring, twijfel wenst, zoek dan beide tegelijk.
Daarom, o ziel, als u vanuit uw natuur helder en licht bent, verbind u dan niet met duisternis. Als u deel hebt aan het Leven en het Woord. Als u begiftigd bent met intelligentie en onderscheidingsvermogen, zoek dan geen binding met wat noch Leven, noch Licht is.
Smart is de vrucht van de zonde. Juiste handeling baart geluk. Hij die dadelpalmen plant, en dadels oogst die fris en droog zijn, is gelukkig. Hij die wilgen of wilde rozen plant, oogst geen vruchten; zijn arbeid was nutteloos. Daarom, o ziel, doe wat heilzaam is en laat de vernietigende dingen achter u. Dat u zo ontvangen zult mogen worden in de rijen van hen die zich verblijden in Gods hulp, de rechte weg volgen, en deel hebben aan het opperste geluk.
Vermaning van de ziel, Hermes Trismegistus, hoofdstuk 8
9. De Gnosis verkondigen
Wie zoete vruchten plant, eet zoete vruchten. Wie waardeloze vruchten plant, eet waardeloze vruchten. Immers, de vruchten van goede daden komen overeen met de wortel waaruit zij gegroeid zijn en de vruchten van slechte daden komen eveneens overeen met de wortel waaruit zij groeiden.
Weinig kennis die u in daden omzet geeft meer profijt dan veel kennis die u verzuimt in daden om te zetten.
Moge God hem genadig zijn die weet en doet en die anderen leert; die dit boek leest en begrijpt wat hij gelezen heeft en die anderen leert dit te verstaan; die het gestelde doel bereikt en die er anderen heenleidt en daarbij op de juiste wijze bemiddelt; die de waarheid spreekt en deel heeft aan Gods hulp.
Vermaning van de ziel, Hermes Trismegistus, hoofdstuk 14
