GA NAAR HET ONLINE-PROGRAMMA GNOSTIEK BIJBELLEZEN IN DE MAAND VAN DE BIJBEL 2024
In de afgelopen jaren is steeds van half januari tot half februari de maand van de spiritualiteit gehouden. In oktober 2019 werd op de website maandvandespiritualiteit.nl bekend gemaakt dat dit verandert en dat de organisatie van de campagne over gaat van CPNB (Stichting Collectieve Promotie van het Nederlandse Boek) naar uitgeefconcern VBK media. Als weinig steekhoudende reden wordt genoemd datbCPNB het genre spiritualiteit het hele jaar door aandacht wil geven.
LEES OVER DE BOVENSTAANDE ESSAYS VAN DE MAAND VAN DE BIJBEL
De aan de maand van de spiritualiteit gekoppelde jaarlijkse farce van de verkiezing van het beste spirituele boek van het jaar komt ook in handen van VBK-media, waar tot nu toe vrijwel alle genomineerde en winnende boeken voor de prijs van het beste spirituele boek van het jaar vandaan kwamen. De verschuiving van de organisatie van de prijs voor het beste spirituele boek van het jaar naar VBK-media maakt in ieder geval helder dat het in feite gaat om het best te verkopen spirituele boek van het jaar uit het fonds van VBK-media.
Het ‘gat’ dat nu is ontstaan in de eerste twee maanden van het jaar 2020 werd opgevuld door bedrijven die allerlei soorten bijbels op de markt brengen: Royal Jongbloed en Aveniat. Van 24 januari tot en met 14 februari 2020 werd door de twee uitgeverijen en andere organisaties de eerste Maand van de Bijbel gehouden. Daarbij gaat het met name om de Byblos-boekhandels, Elisabeth, Friesch Dagblad, Internationale Bijbelbond, KokBoekencentrum, het Nederlands Dagblad, het Nederlands Bijbelgenootschap en Berne Media. De maand van de Bijbel is te zien als een prelude op de veertigdagentijd.
Uiteraard is er tijdens de Maand van de Bijbel geen verkiezing van het beste spirituele boek, want dat is en blijft volgens de organisatoren immers de Bijbel, het meest verkochte boek ter wereld dat al eeuwenlang een onophoudelijke en onvoorstelbaar rijke bron van inspiratie is voor talloos veel mensen en daarmee van onschatbare waarde.
De betrokken organisaties hopen met de Maand van de Bijbel ook andere mensen en organisaties in beweging te krijgen om aandacht te genereren voor dit boek der boeken. De website spiritueleteksten.nl gaat graag in op deze algemene uitnodiging door aandacht te vragen voor gnostiek bijbellezen. In de voorgestelde gnostieke benadering wordt uitgegaan van de volgende negen standpunten over de Bijbel, die in in met name kerkelijke kringen lang niet allemaal worden erkend.
- De bijbelboeken zijn, evenals andere heilige geschriften, geschreven door mensen die door de Geest bezield waren om spirituele bewustwording en vernieuwing te bevorderen.
- Niet alle bijbelgedeelten zijn voor de huidige mens even belangrijk en waardevol.
- In de Bijbel is slechts een fractie van de mysteriën van het leven geopenbaard. Sindsdien zijn er veel meer openbaringen geweest en er zullen nog vele volgen, omdat de mens zich ontwikkelt. Jezus zei daarom: ‘Nog veel heb ik tegen u te zeggen, maar u kunt het nu niet dragen. Maar wanneer die komt, de Geest van de waarheid, zal hij u de weg wijzen in heel de waarheid.’ (Johannes 16:12-13)
- Het goddelijke manifesteert zich niet alleen in heilige geschriften van de mensheid, maar vooral ook in de natuur en in de mens. Religie kan daarom niet los worden gezien van wetenschap en kunst.
- Nogal wat bijbelteksten zijn in het verleden door kopiisten en vertalers bewust of onbewust aangepast of verminkt om bepaalde doelen te bereiken.
- De waarheid kan nooit volledig in vormen worden uitgedrukt. Daarom wordt er in veel bijbelteksten gebruik gemaakt van symboliek, die op meerdere manieren juist kan worden begrepen. Symbolen maken het mogelijk om iets te kunnen zeggen over de goddelijke realiteit waar de zintuigen en het verstandelijke denken geen toegang toe hebben.
- Veel bijbelteksten zijn niet bedoeld als informatie, maar als invocatie of oproep. Door ze vanuit de juiste gerichtheid uit te spreken of te beluisteren worden goddelijke krachten opgeroepen die in de mens werkzaam kunnen worden. De apostel Paulus schrijft in dit verband: ‘De letter doodt, maar de Geest maakt levend.’ (2 Korinthe 3:6)
- Bijbelteksten kunnen bijdragen aan groei van het innerlijke begrip op basis waarvan leiding kan worden gegeven aan het eigen leven en eventueel ook aan dat van anderen. De psalmdichter formuleert dit als: ‘Uw woord is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad.’ (Psalm 119:105)
- Wie zich afstemt op een bepaald bijbelgedeelte, ervaart mogelijk iets van het hoge bewustzijnsniveau van waaruit het is ontstaan.
Spirituele teksten stelt een gratis online-cursus over gnostiek bijbellezen beschikbaar. Het betreft leeschallenge waarbij deelnemers van 24 januari tot en met 14 februari 2021 afwisselend per dag ofwel een bijbeltekst lezen of beluisteren of een bijbehorende beschouwing.
Twee aspecten van de Maand van de spiritualiteit worden voortgezet in de eerste Maand van de Bijbel: Jacobine Geel en het essay. De theologe, televisiepresentatrice en columniste Jacobine Geel besteedde in de afgelopen jaren in haar NCRV-programma steeds aandacht aan de Maand van de spiritualiteit. In het najaar van 2017 maakte zij ter gelegenheid van de herdenking van 500 jaar Reformatie voor KRO-NCRV een zesdelige interviewserie over de Bijbel, waarin zij denkers en dichters uit meerdere tradities vroeg naar hun visies op achtereenvolgens:
- De Bijbel
- God is mens geworden
- Vergeef ons onze schulden
- Heb je naaste lief
- In leven en sterven
- Een nieuwe hemel en een nieuwe aarde
In de intro van de zes afleveringen zegt Jacobine Geel: ‘De Bijbel, dat is het meest vertaald, meest gelezen boek ter wereld. En wat voor boek? Het bemoedigt, spreekt tegen en wijst een weg. Tenminste, dat is het voor mij. Hoe is dat voor anderen. In zes aflevingen praat ik met denkers en dichters over hun relatie met de Bijbel.’
Haar gesprekspartners waren onder andere: Abdelkader Beneli, Floris van Binsbergen, Orlando Bottenbley, Manuela Kalsky, Frits de Lange, Inez van Oord (auteur van onder andere Rebible), Huub Oosterhuis, Jaap Smit, Kees van der Staaij, Ruben van Swieten en Franca Treur.
Een gnostieke visie op de Bijbel kwam in de vraaggesprekken niet aan bod. Begrijpelijk natuurlijk want de geïnterviewden, merendeels theologen, zijn daar niet in geschoold, onwetend zelfs. De gnosis in de loop der eeuwen altijd bestreden en mede daardoor wordt de gnosis op theologische faculteiten geheel ten onrechte grotendeels genegeerd of uitsluitend beschouwd als een onbeduidende historische stroming. 
De gnosis is echter een tijdloze en invloedrijke stroom die tot op de dag van vandaag springlevend is en bijdraagt aan de transformatie van mens en samenleving. Daarom is het belangrijk dat steeds meer mensen – en vooral ook theologen, voorgangers en anderen die zich laten inspireren door de Bijbel – dit boek der boeken leren lezen en interpreteren vanuit een gnostiek begrip. Wellicht kan de Maand van de Bijbel een steentje bijdragen aan de zo noodzakelijke gnostieke bewustwording. De Bijbel kan dan steeds meer worden beleefd als een handreiking voor het gaan van een authentiek spiritueel pad van purificatie, transformatie en transfiguratie.
Tijdens elke Maand van de Spiritualiteit werd er een essay uitgebracht dat raakvlakken heeft met spiritualiteit en dat een bekende Nederlandse auteur had geschreven in opdracht van de CPNB. Het is een beproefde methode om mensen naar de boekhandels te lokken en hen daar verleiden meer te kopen.
De maand van de Bijbel bouwt voort op die essay-traditie en presenteerde bij de opening op 24 januari in de Abdij van Egmond een essay over de Bijbel dat geschreven is door … Jacobine Geel! Zij is in tegenstelling tot bijna al haar collega’s en gesprekspartners in televisieprogramma’s wel op de hoogte van de esoterie en gnostiek in de Bijbel. Op het openingsevenement van de maand van de Bijbel wordt het essay van Jacobine Geel vlak voor de lunchpauze gepresenteerd. Op die dag worden er ook diverse workshops gehouden:
- de Bijbel horen
- de Bijbel wandelen
- de Bijbel vertalen
- de Bijbel schrijven
- de Bijbel zingen
In haar persoonlijke essay van 64 bladzijden met de titel ‘Vele kamers – Mijn weg door de Bijbel’, dat verscheen op 24 januari 2020 en kan worden gekocht in een pakket van 10 stuks (49,50 euro) , beschrijft Jacobine Geel de plaats van de Bijbel in haar leven en de ontwikkeling die ze daarin doormaakte. Het is de bedoeling dat het essay op allerlei plekken in het land, binnen en buiten kerken en andere geloofsgemeenschappen, het gesprek over geloven en de Bijbel op gang gaat brengen. In een vraaggesprek met Hilbert Meijer van het Nederlands Dagblad zegt Jacobine Geel:
‘Het zou een mooie opbrengst zijn als mensen door dit verhaal worden aangestoken om ook zelf eens in dit boek rond te dwalen. Er valt genoeg te beleven, ook als je de dogmatiek laat voor wat die is. Juist in talig opzicht vind ik de Bijbel nog altijd een wonderbaarlijk rijk boek. Heel krachtig en kernachtig. Het blijft verrassen en aanspreken.’
Ook benoemt Jacobine Geel in het interview vijf kamers die zij in haar essay verkent:
- de kamer van het woord
- de kamer van het verlangen
- de kamer van angst en vertrouwen
- de kamer van het geweten
- de kamer van ongemakkelijke verhalen
De onderverdeling in kamers is klassiek. Jezus zegt: ‘In het huis van mijn Vader zijn vele woningen’ (Johannes 14 vers 2) en de Spaanse mystica Theresa van Avila vergelijkt de ziel in navolging van Meister Eckhart met een burcht met vele vertrekken.
De derde editie van de Maand van de Bijbel wordt gehouden van 22 januari 2022 t/m 22 februari 2022.
GA NAAR HET ONLINE-PROGRAMMA GNOSTIEK BIJBELLEZEN IN DE MAAND VAN DE BIJBEL
BESTEL BIJBEL, HERZIENE STATENVERTALING