1 Wachten op God
Na haar doctoraal wijsbegeerte volgde Simone Weil een periode van links activisme die haar in 1936 voerde naar Spanje om te strijden tegen de Franco-fascisten. Plotseling, tijdens een ziekteverlof in Assisi, kreeg haar leven een nieuwe dimensie: de religie, en dan vooral de wijsgerige kant daarvan. Lichamelijk verzwakt zette zij haar studie voort naar de leermeesters der levenswijsheid. Naast Plato en Spinoza, verdiepte zij zich in de Bhagavad-Gita en in de christelijke mystici. Vooral in deze jaren zette zij haar eigen gedachten op papier, en schreef tevens talrijke brieven aan vrienden met beschouwingen over het leven en het mens-zijn in het licht van de eeuwigheid. Ternauwernood ontkomen aan de nazi’s in bezet Frankrijk, stierf zij in 1943, volledig uitgeput, in Engeland. ‘Wachten op God’ werd in de jaren 1941-1942 geschreven als een poging de ‘dodelijke tegenspraak van onze tijd te overwinnen’. Het boek is van belang voor het verstaan van deze unieke vrouw, en ook voor het begrijpen van de paradoxale positie van de mens in een wereld waarin destructiedrang en zelfzucht alle humaniteit en geestelijke verdieping dreigen te verdringen.
2 Waar strijden wij voor?
In haar laatste levensjaar heeft de Franse filosofe Simone Weil (1909-1943) in Londen een tiental essays geschreven waarin ze haar visie verwoordt over een nieuwe samenleving in haar land na de oorlog; en in dat verband over hoe een verklaring van de mensenrechten als preambule voor een nieuw op te stellen grondwet eruit zou moeten zien. In ‘Waar strijden wij voor?’ zijn de drie belangrijkste essays vertaald waarin de essentiële vraag wordt gesteld waarvoor er eigenlijk gestreden wordt door en voor Frankrijk en andere landen die met de militaire nederlaag in 1940 totaal zijn ingestort. Want voor iedere crisis moet de oplossing altijd op een hoger niveau gezocht worden dan waarop het probleem zich voordoet. Dat vereist anders denken. In deze essays biedt de auteur een visie die ook nu nog bruikbaar is. Destijds was wat zij te zeggen had onvoorstelbaar. In onze tijd kan het zonder meer besproken, overwogen en deels zelfs toegepast worden.
LEES MEER OVER WAAR STRIJDEN WIJ VOOR?
BESTEL WAAR STRIJDEN WIJ VOOR?
3 Wat is heilig in de mens? De laatste essays
Albert Camus noemde de Frans-Joodse filosofe Simone Weil ‘de enige grote geest van onze tijd’. Haar denken is vooral bekend uit postume publicaties, want ze stierf erg jong (op 34-jarige leeftijd) aan tuberculose. Dit boek verzamelt voor het eerst de laatste essays van Simone Weil in Nederlandse vertaling. Het zijn de teksten die ontstonden tijdens haar verblijf in Engeland, waar ze ook zou overlijden, onder de barre omstandigheden van de Tweede Wereldoorlog. Het zijn aangrijpende essays, die onder meer handelen over de menselijke waardigheid, de betekenis van rechtvaardigheid onder de onmenselijke omstandigheden van de nazibezetting, de theorie van de sacramenten, en veel meer. De selectie van de essays kwam tot stand in samenwerking met Jacques Graste. Het nawoord schreef Mariëtte Willemsen, docente ethiek en moderne filosofie aan Amsterdam University College.
BESTEL WAT IS HEILIG IN DE MENS?
4 Verworteling, wat we de mens verplicht zijn
Het korte leven van Simone Weil (1909-1943) getuigde ruimschoots van haar overtuigingen. In 1942 vluchtte zij uit Frankrijk naar Amerika en vervolgens naar Londen om samen te werken met de groep van De Gaulle. Het postuum gepubliceerde Verworteling was een direct resultaat hiervan. Het doel ervan was te helpen bij de wederopbouw van Frankrijk na de oorlog. In Verworteling, haar magnum opus, reflecteert Weil op het belang van religieuze en politieke sociale structuren in het leven van het individu. Een ander geen honger laten lijden is volgens haar een van de basisverplichtingen die wij als mensen hebben. Maar even belangrijk is onze verplichting tegenover onze gemeenschap: we mogen dan verschillende mensenrechten hebben afgekondigd, maar we hebben de verplichtingen over het hoofd gezien en dit heeft ons zelfingenomen gemaakt en ontworteld. Het is alsof Weil een rechtstreekse waarschuwing richt tot ons, de burgers van de 21ste eeuw.
5 Liefde is licht
In de essaybundel ‘Liefde is licht’ houdt Simone Weil haar lezers confronterend een spiegel voor. Aan de hand van filosofie, Griekse mythen en verhalen uit de Bijbel laat zij zien dat wij mensen de waan najagen. Deze op jonge leeftijd overleden Franse filosofe kijkt ons recht in de ogen en beweert dat het mogelijk is om elke waan te ontmaskeren. Op die manier ontstaat er ruimte om God te ontmoeten. In deze niet eerder of nieuw vertaalde teksten lukt het haar diepe inzichten te delen die verder reiken dan het verstand ons tegen kan werpen. Met een inleiding van Frits de Lange.