What about dierendag, en was Franciscus van Assisi vegetariër? Een gedeelte uit ‘Eten met geweten’ van Hein Stufkens

BESTEL ETEN MET GEWETEN

Franciscus van Assisi (1181-1226) stichtte de kloosterorde van de franciscanen of minderboeders. Paus Gregorius IX verklaarde hem heilig in het jaar 1228. Bekende teksten die aan hem worden toegeschreven zijn het Zonnelied en het Gebed om een instrument van de vrede van God te zijn. De populaire heilige hield van dieren en sprak met vogels, maar was hij ook vegetariër? Hein Stufkens schreef de onderstaande tekst over Franciscus van Assisi voor het boek Eten met geweten – verrassende verse vegetarische gerechten voor vier seizoenen op een bedje vegetarische filosofie.

Fantastisch dat er een Werelddierendag bestaat! Als sinds 1924. Op 4 oktober verwennen we onze honden en katten met extra hapjes lekker vlees van hun mededieren. Ook de andere dieren, grote en kleine, viervoeters en gevleugelden, die we in de loop der tijd hebben gedomesticeerd, gefokt en gevangengezet in hokken en kooien, krijgen extra aandacht en snoepgoed. En de bio-industrie en de slachthuizen draaien natuurlijk intussen op Werelddierendag op volle toeren door.

Wat veel mensen tegenwoordig niet meer weten is dat die datum van 4 oktober destijds door de Dierenbescherming gekozen is omdat dat de dag is waarop de (rooms katholieke) kerk het overlijden van Franciscus van Assisi (4 oktober 1226) gedenkt. En die Franciscus was inderdaad een enorme dierenvriend. Hij had door zijn zachte en gevoelige natuur een warm hart voor de dieren. Hij bezat wellicht een soort paranormaal vermogen om met ze te communiceren. Maar hij was zich wel bewust van de hiërarchische verhoudingen: God had de mens boven de andere schepselen geplaatst, en ze mochten de mens tot voedsel dienen.

Franciscus was dan ook geen vegetariër, zoals sommigen vandaag misschien graag zouden willen. Toen hij een tijdens zijn ziekte een stukje vlees had gegeten liet hij zich daarna met een touw om de nek en zonder pij te schande zetten voor het verzamelde volk. De reden daarvoor was niet dat hij vlees had gegeten, maar zijn zelfverwijt dat hij niet in staat was geweest te vasten. Franciscus’ houding tegenover de dieren getuigt, behalve van zijn liefde, altijd van een pedagogisch moralisme. Hij berispt ze, voedt ze op, hij straft ze, hij stimuleert ze tot het zingen van Gods lof. En als hij hen bewondert en respecteert, dan bewondert en respecteert hij indirect altijd hun Schepper.

In de Fioretti, een middeleeuwse verzameling van vrome verhalen rond Franciscus, lezen we dat een van de broeders van Franciscus, een zekere Juniperus (jeneverbes), de poot van een levend varken af heeft geneden om die te serveren aan een zieke medebroeder. Dat leidt tot een hoop tumult met de eigenaar van dat varken. Maar uiteindelijk beseft die dat hij indirect heeft bijgedragen aan een werkje van barmhartigheid, en brengt vervolgens heel de rest van het varken, geslacht en klaargemaakt voor consumptie, ook naar het klooster van Franciscus en zijn broeders.

Wat zullen ze gesmuld hebben. Behalve Franciscus zelf natuurlijk, want die strooide altijd eerst wat as over zijn maaltijd, om niet meegesleurd te worden door de verleiding der smaakpapillen. Zonde! Maar van een olijfje zal hij op zijn tijd toch wel hebben genoten, want die waren er in zijn tijd ook al in overvloed in Italië.

Bron: ‘Eten met geweten, verrassende verse vegetarische recepten voor vier seizoenen op een bedje van vegetarische filosofie’ door Hein Stufkens en Arjan Houwaart.

LEES MEER OVER ETEN MET GEWETEN

BESTEL ETEN MET GEWETEN