DOWNLOAD EN LEES LOGON 2021-1 – THEMA: MACHT
Crisis: ik beslis of Ik ben? Een crisis, wordt vaak gezegd, is een verhevigde vorm van persoonlijke dan wel collectieve bewustwording. Een crisis is een periode van ‘ont-ikking’, dat wil zeggen: een vorm van onteigening van het ik, is een bekende omschrijving.
Dat herinnert aan de etymologische betekenis van het woord. Crisis komt van het Griekse krino en dat betekent: ‘ik beslis’ of ‘er wordt voor mij beslist’. Welaan, zoveel heeft het ‘ik’ in deze verwarrende tijden op het eerste gezicht niet te beslissen. Of juist wel: is er extra werk aan de winkel voor het ik tijdens een crisis?
Een crisis stelt hoge eisen aan de leerling op het pad. Probeer maar eens in innerlijk evenwicht te blijven als je door het virus geveld wordt of als de baan of zaak van jou of je kinderen in zwaar weer zijn.
In de recente geschiedenis zijn er heel wat crisissituaties aan te wijzen die qua omvang vergelijkbaar zijn met de huidige virusimpasse. Ik denk aan de klimaatcrisis, de financiële crisis of de Spaanse griep. Vaak bleven de positieve effecten van zo’n crisis uit omdat het ‘ik’ zich meestal wist te handhaven en de situatie daarom per definitie ‘corrupt’ bleef. Onwillekeurig dringt zich hierbij een oeroud schertsend rijmpje op: ‘Zij dronken een glas, deden een plas en alles bleef zoals het was.’
Hoe moeilijk ook: een crisis plaatst volgens de Bulgaarse wijsheidsleraar Peter Deunov (1864-1944) de mens in spiritueel opzicht voor een kentering van de tijd. Ja, zij zet de deur open voor een nieuw tijdperk. Tot nu toe was de menselijke ziel nog niet veel verder ontwikkeld dan ‘een knop’, vanwege de dominantie van dat ‘ik’. Maar in de nieuwe tijd opent deze knop zich, waarbij het ‘ik’ plaats moet maken. Dat noemt hij het ‘openbloeien van de mensenziel’, een van de grootste gebeurtenissen in het Al.
Deunov herinnerde ons aan de oorsprong van het woord ‘ik’. Hij ontleende dat aan zijn studie van de Oostgoten die woonden op wat nu Bulgaars grondgebied is. Hun beroemde bisschop Wulfila (311-383) bezorgde de eerste Bijbelvertaling vanuit het Oud-Grieks in het Gotisch, de taal die de grondslag vormde voor de latere Europese talen. Wulfila bedacht bij zijn vertaling het Gotische woordje IK uit de eerste letters van Iesu Krist (Jezus Christus). Daaruit is later
het Duitse ich, het Engelse I en het Nederlandse ik voortgekomen. Misschien is het geen toeval dat I in het Engels en in het Deens nog steeds met een hoofdletter wordt geschreven.
Wie deze Christuskracht in zich laat spreken en beslissen, doet heel andere stappen dan wie het zelf handhavende ego in zich laat spreken. Zo iemand zet de hakken niet in het zand als het eigen belang van de persoonlijkheid in het geding is maar straalt in alle omstandigheden verbindende liefdekracht uit.
Iesu Krist brengt in deze wereld van ontreddering niet de weg van het ‘ik-beslis’ maar de kracht van het ‘Ik-ben’. Het is een kracht die absoluut niet van deze wereld is en die een brug slaat tussen de ‘ik-beslis-mens’ en de alles en iedereen overstijgende Godmens, de Christus. Zij is op unieke wijze zevenvoudig verwoord in het evangelie van Johannes:
- ‘Ik ben het brood des levens ’ (Johannes 6:35)
- ‘Ik ben het licht der wereld’ (Johannes 8:12)
- ‘Ik ben de deur der schapen’ (Johannes 10:7)
- ‘Ik ben de goede herder’ (Johannes 10:11)
- ‘Ik ben de opstanding en het leven’ (Johannes 11:25)
- ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven’ (Johannes 14:6)
- ‘Ik ben de ware wijnstok’ (Johannes 15:1)
Bron: De derde column ‘Filosofie bij rampspoed’ van Dick van Niekerk in Logon 2021-1. De eerste column gaat over Joost Lips en de tweede over Jan Amos Comenius
DOWNLOAD LOGON 2021-1 (PDF, 80 PAGINA’S)