Meer in balans door Ayurveda, zowel lichamelijk als mentaal. Leer hoe je deze eeuwenoude wijsheden kunt integreren in een druk westers leven. Marleen Dijkhoff en Cielke Sijben hadden een druk leven met een carrière, gezin, vrienden en feestjes, maar verlangden naar meer balans, zowel lichamelijk als mentaal. Ayurveda kwam op hun pad en dit veranderde hun leven compleet. Slaapproblemen verdwenen, ze kregen een gezond gewicht (dag opgeblazen buik!), meer energie, minder stress en een probleemloze menstruatiecyclus. Ook begrijpen ze zichzelf, maar ook de mensen om hen heen beter. Dit boek, inclusief 29 recepten, is het complete werk dat ze zelf graag hadden willen lezen toen zij begonnen met Ayurveda.
VOORWOORD
Werkpaarden, feestbeesten, sport-addicts, adrenalinejunkies… Precies dat typeerde ons ooit. We aten echt wel heel gezond hoor, maar vies van een drankje en een ‘drugje’ waren we niet. We mediteerden in kleermakerszit, maar daarna renden we gelijk weer door. We deden aan ademhalingsoefeningen, maar bleven buiten adem. We aten letterlijk borden vol gezonde salades, maar die opgeblazen buik bleef. We sliepen een gat in de dag, maar voelden ons nooit uitgerust. We smeerden crèmes (van soms wel 70 euro!), maar onze huid bleef droog. Totdat daar Ayurveda was. Mooier, zachter, gezonder, gelukkiger, geduldiger, succesvoller… Ons leven is echt 180 graden veranderd sinds we Ayurveda toepassen in ons leven.
Het begon een aantal jaren geleden, toen we elkaar na een lange tijd weer zagen. Marleen is altijd al een mooie verschijning geweest, maar Cielke zag dat ze op een andere manier straalde. Ze zag er supergezond en stralend uit en Cielke was benieuwd waar dat door kwam.
‘Heb jij niet ooit over Ayurveda geleerd tijdens jouw yoga-opleiding in India?’ vroeg Marleen aan Cielke. ‘Ja klopt! Hoezo dan?’ De rest van de middag hebben we alleen nog maar over Ayurveda gepraat. En die vraag was het begin van een heel nieuw leven. Ayurveda werd onze gezamenlijke liefde. Het is niet meer weg te denken uit ons leven en het heeft ons veel geleerd over onszelf en de wereld om ons heen.
En het goede nieuws is: je hoeft er niet voor op een berg in India te gaan zitten. Ook als je hier een druk bestaan hebt, kun je leven volgens de Ayurvedische richtlijnen. Wij hebben een leven met kinderen, relatie, werk, vrienden, familie, sport en feestjes. Dus nee, wij leven niet honderd procent Ayurvedisch. Maar we passen het wel zoveel mogelijk toe en hebben daar zo ontzettend veel aan.
Onze wereld is echt veranderd sinds we Ayurveda toepassen: ernstige slaapproblemen zijn zo goed als verdwenen, we hebben meer energie, die opgeblazen buik is weer plat en pijnlijke gewrichten zijn soepeler geworden. We hebben minder stress, zijn mentaal veel stabieler en we begrijpen onszelf, maar ook de mensen om ons heen beter.
Als dít het effect is van Ayurvedisch leven, en dan ook nog eens op een manier die voor ons drukke, westerse vrouwen werkt, dan is het onze missie om nog veel meer mensen te helpen dit ook te bereiken. Voor ons betekent leven met Ayurveda dat we gelukkig ook nog een (of meerdere) wijntje(s) kunnen drinken, festivals mogen bezoeken, koffiedates kunnen inplannen en uit eten kunnen gaan.
Je leert door Ayurveda om je bewust te worden van wat iets met je doet. Je voelt daardoor heel goed aan welke dingen positief voor jou zijn en welke niet. Het gevolg is dat je vanzelf een keer nee zult zeggen als je merkt dat je last hebt van die twee etentjes achter elkaar of van dat festival na een heel drukke en stressvolle periode. Niet omdat je niet meer mag, maar omdat je dat wílt. Uiteindelijk zul je gaan merken dat je bijna als vanzelf gaat leven zoals goed voor jou is, zonder dat je het gevoel hebt dat dit een grote opgave is.
Wij hebben het boek geschreven dat we zelf graag hadden willen lezen toen we begonnen met Ayurveda. Want hoewel Ayurveda misschien ingewikkeld lijkt, zijn de remedies vaak verrassend simpel en praktisch. Wat kun je doen tegen buikpijn? Hoe kun je beter omgaan met stress? Wat is een goed ontbijt en mag je nog wel koffie drinken? Moet je echt een tongschraper gebruiken? Allemaal vragen die wij ook stelden toen we met Ayurveda begonnen, maar waar wij nu een antwoord op hebben.
Met dit boek helpen we je via kleine stapjes op weg. Weet dat Ayurveda geen quick fix is, maar wel iets dat je leven lang bij je blijft. Hoe meer je leert wie jij bent, hoe beter je snapt waarom je de dingen doet die je doet. Meer zelfliefde leidt tot betere keuzes en minder stress. En dat heeft weer allerlei andere positieve gevolgen, zoals een gezond gewicht, een goed humeur, minder kans op ziektes en beter slapen.
En het blijft niet alleen maar bij jou, want Ayurveda heeft invloed op je hele omgeving. Als jij je goed voelt en daardoor vrolijk bent, wordt je omgeving dat vaak ook. Zo creëer je een ripple-effect. Want zoals een kring in het water na het gooien van een steentje steeds groter en groter wordt, zo gaat dat ook met positiviteit. Wij noemen het zelf het ‘sesamolie-vlek-effect’, als het er eenmaal in zit, wil het er nooit meer uit!
Laten we deze sesamolie-vlek zo veel mogelijk verspreiden. Dat is onze missie: Nederland gezonder en gelukkiger maken met Ayurveda. Uiteraard met een korreltje himalayazout, want het moet natuurlijk wel leuk blijven.
Cielke & Marleen
1 WAT IS AYURVEDA?
Hoewel je misschien het liefste gelijk wilt weten wat Ayurveda voor jou kan betekenen is het toch interessant om iets meer te weten over het ontstaan van Ayurveda.
Ayurveda is een woord uit het Sanskriet en wordt vaak vertaald als ‘kennis van het leven’ maar eigenlijk dekt dat de lading niet. Je zou namelijk ook kunnen spreken van ‘inzicht in het leven’. Ayur (of ayus) wordt vaak vertaald als ‘leven’ maar het woord ayur verwijst naar de eenheid van geest, lichaam, de zintuigen en de ziel. Dan is er nog het woord Veda. Veda betekent kennis of wetenschap, oftewel het inzicht in onze wereld en hoe alles daarin werkt. Ayurveda gaat dus over de lichamelijke, geestelijke, emotionele en spirituele elementen van het leven die nodig zijn voor een gezond en gelukkig bestaan.
Zo boven, zo beneden
Ayurveda vindt zijn oorsprong zo’n vijfduizend jaar geleden in het oude India in de Vedische hoge cultuur. ‘Zo boven, zo beneden’ is een uitspraak van de Rishi’s (zieners) van die tijd. De godenwereld weerspiegelde namelijk de mensheid. Deze Rishi’s ontvingen de informatie door zich heel bewust te zijn van alles en door directe waarneming en aandacht voor de dingen die om hen heen gebeurden. Zij hebben deze traditie door de eeuwen heen kunnen doorgeven. Oorspronkelijk begon het in Noord-India en langzamerhand verspreidde het zich. Pas in de jaren rondom de geboorte van Christus, in de zogenaamde Upanishad-periode, ook wel het ‘Gouden tijdperk’ van Ayurveda genoemd, ontwikkelde zich wat wij tegenwoordig Ayurveda noemen. Uit deze tijd komen de belangrijkste klassieke teksten: Charaka Samhitâ, Sushruta Samhitâ en Ashtanga Hridayam, die nog altijd de basis van Ayurveda vormen.
Yoga kun je zien als het zusje van Ayurveda. Veel van de filosofieën die je leert in yoga kun je ook toepassen op Ayurveda en omgekeerd. Yoga is meer de spirituele kant, ook al willen we ons in het Westen vaak vooral focussen op de asana’s (houdingen) en even lekker zweten tijdens een intense yogales (Hi strakke billen!). Maar… dat is niet het volledige plaatje. Elke houding doe je namelijk samen met een ritmische ademhaling (pranayama), die je energie geeft en tegelijkertijd ook ontspanning. Ayurveda is wat je gezond houdt en vormt eigenlijk de basis van waaruit je yoga kunt beoefenen.
Dan is er nog een zusje van Ayurveda en yoga dat we toch kort even willen noemen: jyotish, oftewel de Vedische astrologie. Jyotish betekent letterlijk: ‘innerlijk licht’ en wordt ‘het oog van de Veda’ genoemd. Deze vorm van astrologie kan je helpen met de vier doelen van het menselijke bestaan: dharma (je levensmissie), artha (rijkdom), kama (vervulling van verlangens) en moksha (geestelijke bevrijding). Ook dit wordt al vele duizenden jaren in India beoefend.
Na dit familie-uitstapje terug naar Ayurveda! Waarom zouden we willen teruggrijpen op zo’n ‘oude’ gezondheidsleer met de moderne kennis en mogelijkheden van nu? Veel mensen verlangen steeds vaker naar een holistische benadering die in de moderne geneeskunde vaak verloren gaat. Ayurveda kijkt op een andere manier naar ziekte. In onze maatschappij wordt ziekte vaak gezien als een negatieve ervaring waar zo snel mogelijk een oplossing voor moet komen, vaak met behulp van medicijnen. Ayurveda ziet ziekte als een mogelijkheid tot groei, waarbij je zelfgenezend vermogen wordt aangesproken. In de oude Vedische tijd was het een gewoonte dat een arts niet betaald werd voor het genezen van zieke mensen, maar dat hij betaald werd voor het aantal gezonde mensen in zijn praktijk. Bijzonder toch?
Al eeuwenlang heeft Ayurveda zijn effectiviteit bewezen in het voorkomen en genezen van vele ziekten en klachten door het gebruik van kruiden, olie, massage(therapie), beweging (yoga), ademhaling (pranayama), de juiste voeding en leefstijl én een pols- en tongdiagnose. Migraine, reuma, stress en nog veel meer aandoeningen kunnen vaak met een Ayurvedische behandeling verdwijnen. Hoewel het dus een heel oude wijsheid is, is het nog steeds superrelevant voor iedereen: jong, oud, ziek, gezond, jurist, vrijwilliger, ceo, topsporter of yogi. Ayurveda wordt door de World Health Organisation officieel als geneeswijze erkend.
Ayurveda is absoluut geen one-size-fits-all, en dat is eigenlijk heel logisch. Bij bijvoorbeeld dieet- of sporttrends zie je dat iedereen eraan mee wil doen, terwijl het waarschijnlijk maar bij een klein deel echt past. En ook voor die mensen kan het over een half jaar niet meer geschikt zijn, want alles en iedereen verandert constant. Ayurveda leert ons dat we allemaal een uniek individu zijn met heel specifieke behoeften. Wat een medicijn is voor jou, kan vergif zijn voor een ander.
Toen wij net begonnen met Ayurveda zagen we soms door de (Sanskriet) woorden het bos niet meer. Maar hoe langer je ermee bezig bent, hoe meer je gaat begrijpen. Het is een levende gezondheidsleer. Er zijn geen standaardrichtlijnen voor iedereen. Het is heel persoonlijk. Als jij je geest, lichaam en ziel leert kennen en weer in contact komt met de natuur, dan kun je je ware potentieel vinden en daarmee jouw lichamelijke, emotionele en spirituele balans. Hier komen we op terug in deel 2.
INHOUDSOPGAVE
Voorwoord
Wie zijn wij?
Ode aan Ayurveda
Ayurveda woordenlijst
Deel 1 – Ayurwatte?
1. Wat is Ayurveda?
2. Begin met Ayurveda
3. We nemen je bij de handleiding
Deel 2 – wie ben ik?
4. De vijf elementen & de drie guna’s
5. Je prakruti & vikruti
6. Typisch
7. Ontdek je onbalans
8. Dosha-test
9. De veranderlijke Vata
10. De pittige Pitta
11. De kalme Kapha
12. Constitutie Combi
Deel 3 – de diepte in
13. Ayurveda & gezondheid
14. De agni-filosofie
15. Amahoela
16. Hoe & wat kun je het beste eten?
Deel 4 – dag Ayurvedische dag
17. Jouw ideale dagindeling
18. Ochtendroutines
19. Schone slaper
20. Om te seizoenen
Deel 5 – Ayurveda & je lichaam
21. Ayurveda & afvallen
22. Ayurveda & je cyclus
23. Ayurveda & sport
24. Yoga & pranayama
25. Detox & panchakarma
26. Eigen huis-, tuin- en keukenremedies
27. De schade beperken
Deel 6 – Ayurvedisch eten
28. Voeden in plaats van vullen
29. De vijf elementen & de zes smaken
30. Gezontbijt
31. Get ready for the lunch & diner
32. Soep
33. On the side – chutney’s en raita’s
34. Sweets – hoe je naar me cake & more
35. Drankjes
36 ExtrAyurveda
37. Lifehacks van Ayurveda experts
Tot slot