Vanaf april 2023 is Marjan Slob de nieuwe denker des vaderlands. Zij schreef de bovenstaande boeken die hieronder kort worden beschreven.
1 Hersenbeest – essay
Hersen- en geesteswetenschap zijn een welkome aanvulling op elkaar. Je kunt je geen onbevooroordeelde visie op de menselijke geest voorstellen die een van beide disciplines buiten beschouwing laat. Dat is de centrale stelling die filosofe Marjan Slob onderbouwt in dit essay. Zij laat zien wat er mooi en opwindend is aan hersenwetenschap en belicht ook waar die wetenschap stuit op de grenzen van haar kunnen – soms zonder dat zelf in de gaten te hebben. Daarbij verwijst ze regelmatig naar literatuur, zowel fictie als non-fictie, en naar baanbrekende denkers die kennis van hersenwetenschap combineren met filosofische feeling voor de kracht van woorden. Ze schrijft over grote vragen die haar van jongs af aan hebben beziggehouden: wat is een mens, wat kan je over jezelf weten (en hoe), wat is bewustzijn, wat is het om een ‘zelf’ te hebben, waarin schuilt je vrijheid?
2 Door de bomen het huis – bouwen met hout
Houtbouw is een idee om heel vrolijk van te worden. Technisch en ecologisch gezien is grootschalige houtbouw mogelijk en als je voor elke gevelde boom een nieuwe boom plant kan de CO2-teller zelfs teruglopen. Toch is niet iedereen enthousiast over bouwen met hout. Sommige mensen willen bomen niet als bouwmateriaal zien. Zij houden van de boom als majestueus en wijs wezen, als essentieel element in het landschap of van het bos als ecologische eenheid. Marjan Slob gelooft in houtbouw, maar wil niet voorbijdenderen aan die verschillende waarderingen. In ‘Door de bomen het huis’ verkent ze de perspectieven en onderzoekt ze hoe bouwen met hout kan uitgroeien tot een verbindend ideaal.
BESTEL DOOR DE BOMEN HET HUIS SOFTBACK
BESTEL DOOR DE BOMEN HET HUIS EBOOK
3 Ruimte maken voor het andere – het denken van Marjan Slob
Per april 2023 is Marjan Slob de nieuwe denker des vaderlands. Ter ere van haar denkerschap verschijnt Ruimte maken voor het andere. Het denken van Marjan Slob waarin journalist Jannetje Koelewijn ons laat kennismaken met de nieuwe denker en haar gedachtegoed. ‘Maak je belevingswereld groter, ruimer,’ zegt Marjan Slob, ‘en je ziet dat er eigenlijk geen verschil is tussen jou en de ander, tussen mensen en andere wezens. Er is alleen een web, een weefsel waar je deel van uitmaakt. ‘Ruim denken’ is haar thema: al denkend vanuit de plek waar je staat ruimte scheppen voor andere waarden en ervaringen dan alleen die van jezelf. Wees open, zo open als je aankunt. Luister. Kijk. ‘De realiteit kunnen zien en aanvaarden, daar gaat mijn filosofie over. Dat houdt in dat je ook pijn kunt voelen. Van jezelf, van andere mensen, van andere wezens.’ In drie gesprekken, waarvan Ruimte maken voor het andere verslag doet, vertelt Marjan Slob hoe haar denken zich sinds haar jonge jaren ontwikkeld heeft.
BESTEL RUIMTE MAKEN VOOR HET ANDERE
4 De lege hemel – over eenzaamheid
Het woord ‘eenzaamheid’ zingt rond. Bezorgde beleidsmakers nemen maatregelen om de eenzaamheid onder geïsoleerde hoogbejaarden en gamende jongeren te ‘bestrijden’. Het begrip zelf wordt echter maar weinig onderzocht. In De lege hemel doet filosoof Marjan Slob dat wel. Ze presenteert ‘eenzaamheid’ als het droevige gevoel dat je krijgt wanneer je een tekort aan verbondenheid ervaart. Slob ziet eenzaamheid echter ook als een verschijnsel dat belangrijke menselijke talenten aan het licht brengt. Wanneer je eenzaam bent, lijd je immers aan wat er níét is, en dat getuigt van zelfreflectie en voorstellingsvermogen. Met lichte toets bespreekt Slob grote denkers als Blaise Pascal, Daniel Dennett en Simone de Beauvoir. Inzichten in de menselijke conditie vult zij aan met voorbeelden uit romans, films en popliedjes. Heel precies legt ze verrassende verbanden tussen eenzaamheid, podiumvrees, maskers, selfies, ruimtereizen en getut op dames-wc’s. Met David Bowie als gids die weet hoe je kunt spelen met je onvermijdelijke verlorenheid.
5 Mensenrechten in beweging
Privacy, klimaatverandering en de internationale rechtsorde In 1948 werd de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens opgesteld. Sindsdien is de wereld ingrijpend veranderd. Dit boek laat zien dat belangrijke mondiale veranderingen die ‘eeuwige’ mensenrechten in een ander perspectief plaatsen. Zo doet de digitale revolutie de grenzen tussen privé en publiek verschuiven. Wat betekent dat voor het mensenrecht op privacy? Is met de Verklaring in de hand de opwarming van de aarde aan te klagen? Die bedreigt immers het mensenrecht op een leefbare omgeving. En hoe kunnen mensenrechten ingezet worden bij de wederopbouw van ‘falende staten’? Over deze pregnante mensenrechtenthema’s spraken de auteurs met tal van vooraanstaande wetenschappers, deskundigen en mensen uit de praktijk. Het resultaat is een scherpe analyse van fundamentele en actuele vragen over privacy, de rechten van toekomstige generaties en het werken met mensenrechten in een wereld vol botsende belangen.