BESTEL HET BOEK OPENBARING ALS BAKEN VOOR ONZE TIJD
‘Het boek Openbaring als baken voor deze tijd’ van arts, auteur en spreker Hans Moolenburgh (1925-2018) was enkele jaren niet leverbaar, maar is sinds kort gelukkig weer in druk beschikbaar. Dit werk is nu actueler dan toen het in 2015 voor het eerst werd uitgebracht. De georganiseerde waan wordt in deze tijd immers wereldwijd ontmaskerd. Moolenburgh doorzag veel en slaagde erin de profetieën van de ziener op Patmos van het laatste boek van de Bijbel (De openbaring van Johannes) te duiden en er waardevolle conclusies aan te verbinden voor het leven van de mens van nu. Al aan het begin van de Coronatijd was het boek was dit boek snel uitverkocht.
FLAPTEKST
Meer dan vijftig jaar lang bestudeerde dr. Hans Moolenburgh sr. het Bijbelboek Openbaring van Johannes. In die tijd ontsloot het zich voor hem en bood het inzichten in gebeurtenissen uit het verleden en boodschappen voor de toekomst. In ‘Het boek Openbaring als baken voor onze tijd’ neemt dr. Moolenburgh de lezer mee door een analyse, per versregel, van het hele Bijbelboek. Tijdens deze analyse zullen vergezichten zich voor de lezer openen. Hij zal zien hoe daar op Patmos in de eerste eeuw na Christus taferelen aan Johannes werden geopenbaard die alleen maar betrekking kunnen hebben op voor hem toekomstige en voor ons historische en toekomstige gebeurtenissen.
Genadeloos wordt uiteengezet hoe wij met de wereld omgaan die ons gegeven is, en waar onze veronachtzaming, machtslust en egocentrische zelfverrijking toe leidt. Dr. Moolenburgh werkt toe tot aan de beruchte Apocalyps die ons volgens de Bijbelteksten te wachten staat en laat zien dat we daar hard naar op weg zijn – maar dat Openbaring ons ook de handreiking biedt om niet ten onder te hoeven gaan.
REVIEWS VAN DE WEBSITE VAN DE GROOTSTE ONLINE-AANBIEDER VAN BOEKEN IN NEDERLAND
- ‘De schrijver is een internationaal bekende en geliefde persoonlijkheid die met deze mooie uitgave een magnifieke interpretatie geeft van het laatste Bijbelboek en dat na 50 jaar studie. Voor mij een oog-opener. Per Bijbelvers wordt uitleg of commentaar geleverd, waarbij de enorme kennis van de auteur naar voren komt en prachtige verbanden worden gelegd vooral naar onze tijd. Sympathiek is dat hij je geen mening opdringt. Een boek dat ik vaak zal herlezen en mijn geloof zeer heeft verdiept. Een aanrader voor ieder die met het boek Openbaring moeite heeft.’ Drentenier
- ‘Wat een geweldig fijn boek om te lezen! Wat een troost te weten hoe ver we zijn in de eindtijd. Wat geweldig dat we een Nederlands mens in ons midden hebben die zoveel weet uit te leggen over de Openbaring! Wat een troost gaat er uit van zijn boek! Ik voel me eerlijk gezegd een beetje een ander mens erdoor, want ik weet nu veel beter waar we staan. Eerder begreep ik de wereld gewoon niet meer en voelde ik me er niet in passen. Nu nog steeds niet trouwens, maar ik voel een enorme rust door wat ik heb gelezen. En nu lees ik het nog een keer! Ik ben zo blij om alles wat hij heeft uitgelegd in dit boek. Ik ben het helemaal met hem eens.’ Irmin
- ‘Dit boek beschrijft hoe wij in onze tijd vervreemd zijn geraakt van anders/geestelijk denken. Het geeft inzicht in de vele veranderingen die op aarde plaatsvinden. Maar ook hoe ziekten kunnen ontstaan en vanuit een ander perspectief benaderd kunnen worden. Het is verrassend hoe uitleg en verklaring ons anders leren kijken en denken. Ook maakt de tekst ons bewust van de onverwachte gevaren die dagelijks op de loer liggen. Een meesterwerk, in veel opzichten!’ Michaelle
- Heb jaren gezocht naar goede literatuur over het bijzonder ingewikkelde Bijbelboek Openbaring. Het boek van Moolenburgh is het eerste op dit gebied dat me volledig weet te verrassen. Het is helder, inspirerend en zeer toegankelijk geschreven. Een echte aanrader! Romainmotier
BESTEL HET BOEK OPENBARING ALS BAKEN VOOR ONZE TIJD
INLEIDING
Iedereen die iets van de geschiedenis weet, zal opmerken dat onze moderne tijd een groot verschil vertoont met voorafgaande perioden. Een Egyptenaar van drieduizend jaar geleden of een Romein van tweeduizend jaar geleden zou men gemakkelijk kunnen laten wennen aan het Frankrijk of Duitsland uit de 18e eeuw. De duizenden jaren verschil zouden voornamelijk taalmoeilijkheden opleveren, verder zou zo’n tijdreis niet erg verschillend zijn van een reis die iemand zou maken naar een vreemd land met een andere cultuur.
Neem nu echter eens iemand uit het jaar 1800 en zet hem in het New York van nu. Daar staat hij, midden in het gemechaniseerde verkeer, aan de grond genageld van angst. Leert hij daarop onze maatschappij beter kennen, dan moet hij wel denken dat hij terecht is gekomen in een wereld waar machtige en gevaarlijke tovenaars heersen. Alleen al de computers zouden het zo iemand doen duizelen.
De wereld is zo snel veranderd dat zelfs degenen onder ons die op zeventig jaar terug kunnen kijken, af en toe overvallen worden door een intense vervreemding. Er heeft op alle terreinen een revolutie plaatsgevonden – technisch, maatschappelijk, economisch, spiritueel, die zijn weerga niet heeft in de ons bekende geschiedenis. Het is niet de bedoeling de veranderingen op te sommen. U hoeft maar prentbriefkaarten uit het begin van de 20e eeuw te bekijken en u ziet een andere wereld.
Het wonderlijke is dat de Bijbelse profeten deze tijd hebben zien aankomen. Ze hebben merkwaardige uitdrukkingen gebruikt als ‘het laatste der dagen’ (2 Petrus 3:3) of ‘de tijd van het einde’ (Daniël 8:17), daarmee bedoelend dat onze geschiedenis uit zou lopen op een geweldige crisis, waarna een nieuwe wereld tevoorschijn zou komen.
Sinds deze voorspellingen zijn gedaan, heeft men af en toe gedacht dat dit einde der tijden was aangebroken. Zelfs de apostel Paulus dacht dat de eindtijd nabij was, en in het jaar 1000 dachten velen in Europa angstig dat het op dat moment ging gebeuren. Onze ontkerstende cultuur kijkt met een neerbuigende glimlach terug op zoveel primitiviteit. Weten wij sinds Darwin niet dat de wereld zich geleidelijk ontwikkelt van heel simpel naar steeds beter en hoger? Daarom maakte men zich bij het tweede millennium alleen druk over een mogelijk falen van de conputers.
Er zijn in de twintigste eeuw wel enkele mensen geweest die de eindtijd opnieuw aankondigden, zoals Hall Lindsey met zijn boek ‘De planeet die aarde heette’, maar het is nu weer stil geworden rond de eindtijd-aanhangers. Ieder van hen had namelijk de neiging de komst van het einde al op korte termijn te voorspellen, en toen dat niet gebeurde stonden ze een beetje voor gek.
Nu mogen we verwachten dat de Bijbelse profeten die over de eindtijd spreken, ook aanwijzingen geven wannéér die tijd zal komen. Om ons voor te stellen hoe ze dat gedaan hebben, kunnen we bedenken hoe wij een waarschuwing zouden sturen aan iemand die over twee- of drieduizend jaar leeft, gesteld dat we over de gave beschikten in die verre tijd te kunnen kijken. Er zijn verschillende methoden:
1. We kunnen bepaalde eigenaardigheden van die tijd beschrijven.
Een voorbeeld van zo’n profetie: Op een dag zit Jezus te midden van zijn discipelen op de Olijfberg, een hoge heuvel tegenover Jeruzalem. Ze vragen hem naar de voleinding der wereld en hij houd dan zijn beroemde profetische rede (Mattheüs 24). Daarin waarschuwt hij niet te vlug te denken dat die tijd al is aangebroken. Maar dan zegt hij in vers 32-33: ‘Leer van de vijgenboom deze gelijkenis: wanneer zijn tak al zacht wordt en de bladeren uitspruiten, dan weet u dat de zomer nabij is. Zo ook u, wanneer u al deze dingen zult zien [de tekenen die hij tot nu toe heeft beschreven] , weet dan dat het nabij is, voor de deur.’
Waarom gebruikt hij hier de vijgenboom? Omdat deze boom een symbool is van het joodse volk. Dat zien we bijvoorbeeld uit de gebeurtenis met de vijgenboom in Markus 11:13 e.v.: Jezus zoekt of er vijgen aan de boom zitten en vindt ze niet ‘want het was niet de tijd voor vijgen’. Was het zoeken naar vijgen dan niet onredelijk? Nee, want ook buitende vijgentijd kon men altijd wel enige zogenaamde lentevijgen verwachten, maar deze boom had geen enkele vrucht.
Dan zegt Jezus tot de boom: ‘Laat niemand meer vrucht van u eten in eeuwigheid!’ Markus 11:14) De volgende dag was de boom verdord. Dit was een symbolische handeling. Ondanks het feit dat Jezus op palmzondag door het volk feestelijk was ingehaald, maakten de priesters plannen voor zijn dood. Het verdorren van de vijgenboom is een profetie tegen de joodse heersers die van een levende, zeer vruchtbare godsdienst een droge formele dogmatische leer hadden gemaakt. Die voorspelling kwam in 70 na Chr. uit. In Jeruzalem brak onder de joden een opstand uit, die door de Romeinse veldheer Titus genadeloos werd neergeslagen. De joden raakten op dat moment voor bijna tweeduizend jaar hun staat kwijt.
Waar in de Herziene Statenvertaling ‘in eeuwigheid’ staat, is in het oorspronkelijke Grieks precies het omgekeerde geschreven, namelijk aeon. Dit was geen oneindige, maar afgebakende tijdsperiode – zij het een zeer lange. Hier, in de profetische rede, kondigt Jezus aan dat de vijgenboom in de eindtijd weer uit zal spruiten. De aeon van ballingschap zou dan voorbij zijn. Dat is in onze tijd gebeurd: de joden zijn teruggekeerd naar hun oorsprong. Op 14 mei 1948 om 16.37 uur kondigde Ben Goerion in Tel Aviv de stichting van de staat Israël aan; de vijgenboom was weer uitgesproten. Op deze manier wees Jezus onze tijd aan als die waarin het einde ‘nabij’ is.
2. We kunnen de aandacht trekken van een ver in de toekomst levende mensheid, door bepaalde wetenschappelijke feiten, die alleen dan bekend zullen zijn, te verbergen in geschriften of maten van bouwwerken.
Stelt u zich voor dat wij onze wetenschappelijke verworvenheden vastleggen in de maten van een bijna onverwoestbaar gebouw en dat vervolgens een wereldwijde catastrofe de hele mensheid terugwerp in het stenen tijdperk. In de loop van duizenden jaren zal de mensheid opnieuw de wetenschappelijke hoogte van onze huidige tijd bereiken. Wanneer ze dan ons onverwoestbare gebouw vinden, zullen ze tot hun verbijstering in de maten van dat bouwwerk ontdekken dat er eens een mensheid bestond, die ook alle wetenschap van hun huidige beschaving had bezeten.
Stelt u zich voor dat de toekomstige mensheid zozeer door die ineens opduikende wetenschappelijke gegevens zou worden geraakt, dat ze het bouwwerk verder op zijn geheimen zouden gaan bekijken en dat ze zouden ontdekken dat die verstopte wetenschappelijk feiten alleen maar een lokkertje waren geweest. Dat men verder zou zoeken en zou ontdekken dat in de gallerijen, trappen en kamers van zo’n gebouw symbolisch de weg van de mensheid was aangegeven, met aan het eind een zeer duidelijke waarschuwing, die ongeveer luidt: ‘Let op! Als jullie de weg nét zo gaan als wij, komen jullie op een kruispunt. Kiezen jullie dan de juiste weg, dan breekt een prachtige nieuwe tijd aan. Maar kiezen jullie de foute, dan moeten jullie door grote rampen heen.’ Dat zou echte profetie zijn.
Dit is trouwens niet uit de lucht gegrepen. Sommige mensen zien in de oeroude piramide van Gizeh zo’n bouwwerk: die herbergt zeer veel pas in de 20e eeuw ontdekte wetenschappelijke feiten, zoals de snelheid van het licht, maar de werkelijke waarschuwing aan onze tijd ligt verscholen in het systeem van gangen, trappen en kamers. Ook in Zuid- en Midden-Amerika zijn dergelijke gebouwen te vinden, hoewel minder gedetailleerd. Het ligt echter niet in het kader van dit boek daar verder op in te gaan.
Met behulp van onze moderne computers is wetenschappelijk bewezen dat in de oorspronkelijke Hebreeuwse tekst van het Oude Testament veel exacte feiten, zoals namen van mensen en gebeurtenissen, verborgen liggen, die op de 20e en 21e eeuw slaan. Het boek van Michael Drosnin, ‘The Bible Code’, staat er vol mee. Een heel eenvoudig voorbeeld: iedereen herinnert zich hoe Lee Harvey Oswald president Kennedy neerschoot en vervolges zelf door Jack Ruby werd doodgeschoten. In de thora staan in één passage (in de Hebreeuwse tekst, die over iets heel anders gaat) duidelijk de volgende woorden verborgen: ‘Oswald’, ‘Ruby’ en ‘hij zal de moordenaar doden’. Op een andere plaats staan in één passage ‘president Kennedy’, ‘te sterven in Dallas’.
Veel passages bevatten het woord ‘Shoa’, de term voor wat wij ‘de Holocaust’ noemen. De moderne woorden en gebeurtenissen in de tekst te verstoppen trekt de Bijbel de aandacht van onze eigen tijd: ‘Let op! Het gaat gebeuren! Dit soort profetie hoort duidelijk onder methode 2: iets zo verbergen, dat alleen een toekomstige generatie, die de techniek ertoe ontwikkeld heeft, het kan ontsluieren.
3. Een op het oog eenvoudige manier om de aandacht te trekken van ver in de toekomst levende generatie is: gewoon een datum noemen.
Daaraan kleeft echter een gevaar: de kans is groot dat er twee- of drieduizend jaar later een andere jaartelling wordt gehanteerd, waardoor de dan levende mensheid het jaartal niet herkent. Methode 3 lijkt daarom het minst aangewezen en toch is juist deze methode door een van de belangrijkste profeten van Israël met succes gebruikt. Hij heeft daarmee een van de duidelijkste aanwijzingen over het aanbreken van de eindtijd gegeven. Dit zal uitgebreid in dit boek beschreven worden. Ook de zo in belangstelling staande Mayakalender gebruikt methode 3.
De Bijbel sluit af met het boek Openbaring, een geheimzinnige toekomstvisie. Van de drie genoemde mogelijkheden maakt deze profetie vooral gebruik van methode 1: het beschrijven van de tekenen des tijds. De grote moeilijkheid is echter dat dit voor een belangrijk deel in symbooltaal gebeurt.
Het doel van dit boek is te trachten de reeksen machtige symbolen zo goed mogelijk te duiden. Het begrijpen zal lang niet altijd eenvoudig zijn, maar dat is niet erg: wie iets nieuws wil leren moet ervoor werken. Hoewel dit voor ons vanzelf spreekt als we het hebben over het aanleren van een nieuwe vaardigheid of een vreemde taal, steigeren velen als ze horen dat er ook hard gewerkt moet worden om het woord van God te begrijpen. Ze menen dat de Schepper de zaken duidelijker had moeten zeggen.
Het spijt me, maar het is niet anders en daarom is dit geen gezellig leesboek, maar een studieboek. Het vertegenwoordigt het christelijke standpunt van de Openbaring, werd oorspronkelijk aan christenen gegeven en heet ook niet ‘De Openbaring van Johannes’ zoals men meestal hoort zeggen, maar ‘Openbaring van Jezus Christus’ (Openbaring1:1).
Door alle eeuwen heen is de bedoeling van de Openbaring geweest om houvast te geven in een moeilijke wereld en er op te wijzen dat de Heer terug zal keren en dat er een eind zal komen aan de vele ellende. Dit gaat ook op voor onze chaotische tijd en de Openbaring kan een licht op ons pad zijn. Ik hoop dan ook dat deze studie velen zal mogen helpen. Er bestaan, ruw geschat, vier verschillende opvattingen over dit Bijbelboek.
1. Alles heeft zich afgespeeld in de eerste eeuwen na Christus
Het verhaal gaat dat deze opvatting door het Vaticaan de wereld in is gebracht: toen de reformatie goed op gang kwam, zette de nieuwe kerk zich, zoals te doen gebruikelijk, flink af tegen de moederkerk. Men meende zelfs in Rome ‘de grote hoer’ die op ‘zeven bergen’ zit uit Openbaring 17 te herkennen. Hoewel we nu, teruglijkend op die tijd, herkennen dat die opvatting grotendeels onjuist was, schrokken volgens het verhaal de katholieke autoriteiten van deze interpretatie.
De toenmalige paus zou een Spaanse monnik vervolgens de opdracht hebben gegeven een verklaring van de Openbaring te schrijven, waaruit moest blijken dat de hele profetie over de eerste eeuwen na Christus ging. Zodra dit boek uitkwam deed de Paus het in de ban, met het gevolg dat de katholieken het niet, maar de protestanten het des te gretiger lazen en geloofden. Daarmee verdween het idee dat het pauselijk Rome ‘de grote hoer’ zou zijn, maar ook het geloof dat de Openbaring over de toekomst ging. Ik weet niet of dit verhaal waar is, maar leuk is het in ieder geval.
2. Alles ligt nog in de toekomst
De grote 19e eeuwse Bijbelkenner ds. E.W. Bullinger huldigde deze opvatting.
3. de Openbaring begint zich te ontrollen direct nadat Johannes de profetie ontving en rolt nog steeds door.
In evangelische kringen vindt men deze opvatting nogal eens, vooral in de Verenigde Staten.
4. De Openbaring beschrijft zuiver geestelijke zaken in aardse beelden
Dit is bijvoorbeeld de opvatting die de mysticus Emanuel Swedenborg aan het begin van de 18e eeuw huldigde, net als de antroposoof Emile Bock in de 20e eeuw.
De joodse opvatting is dat ieder woord van God minstens vier verdiepingen heeft, zodat het gewoon aards, psychologisch, geestelijk en nog een laag hoger kan worden uitgelegd. Misschien had Emanuel Swedenborg één van die hogere lagen te pakken, maar het lijkt me nuttig om eerst de begane grond te bestuderen. Eerst het fundament, dan de rest. Hierbij zal ik de meest voor de hand liggende lijn volgen, namelijk die van opvatting 3: de zich langzaam uitrollende geschiedenis. Het is geen waarheid die hier verkondigd wordt, maar een poging tot interpretatie. God zegene de greep.
WAARSCHUWING
‘Dit moet u allereerst weten, dat geen enkele profetie van de Schrift een eigenmachtig uitleg toelaat; want de profetie is destijds niet voortgebracht door de wil van een mens, maar heilige mensen van God, door de Heilige Geest gedreven, hebben gesproken (2 Petrus 1:20-21).
Het boek dat u nu in handen hebt, is volgens deze door Petrus gegeven definitie geen uitleg van het boek Openbaring. Het is ingegeven door iets anders. Mijn lieve oude vriendin en patiënte, de evangeliste Corrie ten Boom (1892-1983), door iedereen altijd ‘tante Corrie’ genoemd, zei eens tegen me: ‘Je kunt het boek Openbaring in de ene hand en de krant in de andere hand houden en je leest in deze tijd hetzelfde.’ Ik ben geen profeet, maar van beroep diagnosticus. Ik zie symptomen van een ziel en tracht te begrijpen wat ze betekenen en tot een diagnose te komen.
Vanaf mijn tweeëntwintigste ben ik in de Openbaring geïnteresseerd en op mijn dertigste heb ik er zelfs een boekje over geschreven, voor enkele vrienden. Toch ben ik eigenlijk pas twintig jaar geleden begonnen Corries raad op te volgen. Vanaf dat moment ben ik berichten uit tijdschriften en kranten gaan verzamelen, omdat de bewijzen zich opstapelden dat de grote stad Babylon bezig was in de gehele wereld gestalte te krijgen. Daarbij merkte ik dat er een versnelling optrad in de opeenvolging van de bewijzen.
Na verloop van tijd kon ik niet anders dan een uiteindelijke diagnose te stellen over de toestand waarin onze tijd zich bevindt: de tijd van het einde, waar alle grote profeten al drieduizend jaar geleden over begonnen te berichten, is inderdaad aangebroken. Toch duurde het tot 2001 voor ik, tijdens een vakantie in Zuid-Engeland, ineens de sleutel vond tot de lastigste vraag van de Openbaring, namelijk de chronologie, hoe verlopen de voorspellingen in de tijd?
De Openbaring is voor een deel in symbooltaal geschreven; daar ligt ook een moeilijkheid, maar aangezien de Bijbel zelf bijna altijd aangeeft hoe men de symbolen moet verklaren (denk bijvoorbeeld aan Jozefs dromen) is die niet onoverkomelijk. Bovendien heb ik vaak te maken gehad met dromen van mijn patiënten en weet ik hoe ik met symbooltaal om moet gaan.
Ik geloof dat waar Johannes zelf heeft aangeraden zijn profetie aan alle gemeenten voor te lezen, het ons toegestaan is er zelf over na te denken en commentaar te leveren – al zijn we dan ook barre leken ten aanzien van echte door de Heilige Geest vervulde profeten. Maar omdat dit boek slechts een commentaar op de Openbaring is, geen eigenmachtige uitleg, kan het niet anders dan dat ik hier en daar de plank stevig missla. Dan hoop ik dat u hartelijk om me zult lachen. (Met vier kritische zonen ben ik het een en ander gewend.)
Dus: dit is de diagnose van een feilbaar arts, geen aanspraak van een man die ten onrechte profeet speelt. Toch hoop ik dat dit boek u enige helderheid mag verschaffen over de wonderlijke tijd waarin we leven.
LEES OVER DE BOVENSTAANDE BOEKEN VAN HANS MOOLENBURGH
INHOUDSOPGAVE
Twee introducties
Voorwoord
Inleiding
- Hoofdstuk 1: Johannes ontmoet de Heer als hij op Patmos is
- Hoofdstuk 2: Brieven aan tweeduizend jaar christendom, deel 1
- Hoofdstuk 3: Brieven aan tweeduizend jaar christendom, deel 2
- Hoofdstuk 4: Hemels visioen
- Hoofdstuk 5: De verzegelde boekrol en de enige die hem open kon maken
- Hoofdstuk 6: Een blik op tweeduizend jaar wereldgeschiedenis
- Hoofdstuk 7: De kleine en de grote verzameling: joden en christenen
- Hoofdstuk 8: Het halve uur stilte en de bazuinen beginnen te blazen
- Hoofdstuk 9: De kwaadaardige sprinkhanen en de laatste wereldoorlog
- Hoofdstuk 10: Johannes’ vervolgopdracht over deze grote profetie
- Hoofdstuk 11: De Bijbel begeleidt de gelovigen door de eeuwen heen. Dan klinkt de laatste bazuin
- Hoofdstuk 12: De grote terugblik. Hoe de duivel aanvalt en hoe de gelovigen hulp krijgen
- Hoofdstuk 13: De corrupte maatschappij en de slechte voorbeelden, voorgesteld als twee beesten
- Hoofdstuk 14: De voorbereidingen in de hemel voor het oordeel.
- Hoofdstuk 15: Het point of no return
- Hoofdstuk 16: De zeven plagen en wat we er nu al van zien
- Hoofdstuk 17: De wereld één groter corrupte stad, voorgesteld als hoer
- Hoofdstuk 18: De onheilige drie-eenheid als het grote Babylon
- Hoofdstuk 19: De grote tegenstelling: de verlosten uitgenodigd op de bruiloft van het Lam en de schoonmaak van het corrupte systeem
- Hoofdstuk 20: Het zo lang voorziene duizendjarige vrederijk en de nieuwe opstand, de satan eindelijk voorgoed overwonnen en het laatste oordeel over alle mensen
- Hoofdstuk 21: Een nieuwe hemel en een nieuwe aarde
- Hoofdstuk 22: De Boom des levens keert terug; wij keren terug naar het heden op Patmos; waarschuwing niet met de Bijbel te rommelen want Gods woord is heilig
Dankbetuigingen
Bibliografie
Bron: Het boek Openbaring als baken voor deze tijd door Hans Moolenburgh sr.
BESTEL HET BOEK OPENBARING ALS BAKEN VOOR ONZE TIJD
LEES OVER DE BOVENSTAANDE BOEKEN OVER DE OPENBARING VAN JOHANNES