Tag archieven: homo universalis

Moreel kompas gebaseerd op de deugdethiek van Aristoteles: van middelpuntvliedend naar middelpuntzoekend

BESTEL HOMO UNIVERSALIS

Wanneer we onder de menselijke natuur de individuele en tijdgebonden waardering van de menselijke kwaliteiten (mensbeeld) verstaan, worden de volgende drie moreel-ethische kaders duidelijk.

  • Het morele kader van de kerk was gebaseerd op de opvatting dat de mens naar zijn natuur niet alleen een fysieke maar ook en vooral een geestelijke component heeft. de menselijke natuur bestond uit een eenzijdige (over)waardering van het universeel-geestelijke kwadrant (linksboven).
  • Het morele kader van de Verlichting, met name dat van Kant, veronderstelde een menselijke natuur waarin juist niet het geestelijke, maar vooral het rationele en fysieke werd gewaardeerd (linksonder).
  • De ethiek van Nietzsche was gebaseerd op de (over)waardering van het individualistisch-materialistische kwadrant rechtsonder.

De verschillende moreel-ethische systemen, zoals die zijn weergegeven in de afbeelding, kunnen dus worden verklaard als Lees verder →

Symposion ‘Reiken naar de eeuwigheid met Leonardo da Vinci’

BESTEL ‘LEONARDO – GENIALE ALLESKUNNER’

Op donderdag 2 mei 2019 was het vijfhonderd jaar geleden dat het veelzijdig genie Leonardo da Vinci  (1452-1519) op zevenenzestigjarige leeftijd stierf in de armen van een Franse koning. Het was het vredige einde van een leven van een veelzijdig kunstenaar dat vol was van visionaire ideeën en uitvindingen. Voor de School van het Rozenkruis is was dat aanleiding om Lees verder →

Van John Dee naar James Bond 007, overgang van het midden van het moreel kompas naar de onderste twee kwadranten

De figuur van James Bond is te zien als de personificatie van de heersende tijdgeest. Hij is door Ian Flemings gemodelleerd naar John Dee (1527-1608), één van de hoofdrolspelers in de Noordelijke Renaissance. Dee was in dienst van Elisabeth I (On her Majesty’s Secret Service), James Bond in die van Elisabeth II. Beide 007-agenten vochten tegen machten van die de wereldheerschappij naar zich toe wilden trekken. Voor Dee was dat Lees verder →

Leven en werken van de actieve mystica Hildegard von Bingen: moeder overste en homo universalis

BESTEL ‘EEN REIS LANGS DE MYSTERIËN’

Hildegard van Bingen (1098-1179) was een kloosterlinge. Hieronder volgt een tekst over haar van Jacob Slavenburg uit zijn boek Een reis langs de mysteriën, van het Oude Egypte tot Carl Gustav Jung. Hildegard werd in 1098 in Midden-Duitsland geboren en op haar achtste jaar toevertrouwd aan de abdis van een nonnenklooster. Ze wordt een zogenaamde recluse. Na een feestelijke mis in de hoofdkerk wordt de buitendeur van het vrouwenconvent dichtgemetseld, zodat de verbinding naar buiten toe is afgesneden. 

Daar, in het klooster waar ze op achtendertigjarige leeftijd zelf abdis wordt, groeit Hildegard uit tot het prototype van wat men later in de renaissance een homo universalis (uome universale, universele mens) is gaan noemen; ze hield zich niet alleen met Lees verder →

Homo universalis, boek van Klaas van Egmond voor een nieuwe Europese Renaissance

BESTEL HOMO UNIVERSALIS

Zorgwekkende ontwikkelingen: klimaatverandering, migratiestromen, populisme, fragmentatie van de nationale, Europese en mondiale politiek, handelsconflicten en een wankel financieel bestel. Deze problemen zijn terug te voeren op de overwaardering van materialistische en individualistische waarden, waardoor de mens een karikatuur van zichzelf geworden is. De menselijke maat is verloren gegaan. Om die te hervinden kunnen we terugkeren naar het mensbeeld van de Renaissance, zoals dat gestalte kreeg in de door Leonardo da Vinci verbeelde homo universalis. Aan dat mensbeeld kan een moreel kompas worden ontleend, waarmee we een uitweg vinden uit deze zorgwekkende ontwikkelingen. Wanneer we het evenwicht weten te bewaren tussen de fundamentele waarden, kan er sprake zijn van menselijke waardigheid en duurzaamheid.

Prof. ir. N.D. van Egmond, hoogleraar geowetenschappen (in het bijzonder milieukunde en duurzaamheid) aan de Universiteit Utrecht schrijft de problemen toe aan Lees verder →