BESTEL MYSTIEK VAN HET ROZENKRUIS
1 IK MEDITEER – 2 IK MOET GAAN – 3 IK HEB LIEF – 4 IK BEN VERLICHT – 5 IK NEEM TOE – 6 IK ZOEK DE HOOGTEN – 7 IK WORD BESCHERMD – 8 IK HOOP OP VERNIEUWING
Wie was er jarig op 25 december? Veel mensen zullen op die vraag iets antwoorden in de trant van: ‘Jezus natuurlijk, op die datum herdenken en vieren we immers dat hij geboren werd in een stal of grot in Bethlehem, omdat er voor hem en zijn ouders geen plaats was in de herberg.’
De kans dat Jezus geboren is op 25 december is heel klein. Historisch is er namelijk niets bekend over zijn geboortedatum, en ook niet over zijn geboortejaar. Er zijn geen aanwijzingen dat hij zijn leerlingen heeft verzocht om zijn geboorte te herdenken. Wel heeft hij volgens de evangeliën een rituele maaltijd met brood en wijn ingesteld: het avondmaal. Zo’n viering werd in de oudheid in het Romeinse rijk ook gehouden binnen een de mysteriecultus die gewijd was aan de Perzische god Mithras. Mithras zou geboren zijn uit een rots en werd daarna aanbeden door herders.
Mithras
In die cultus stond een mythe centraal waarbij deze zonnegod eerst met een mes een stier doodt. Dat wrede beeld kunnen we zien als symbool voor het afsterven van dierlijke driften in de mens. Daarna stijgt Mithras met zijn wagen op naar de zon. De eredienst van Mithras vond aanvankelijk plaats in spelonken en natuurlijke grotten en later ook in gebouwde tempels. Er waren banken aan weerszijden van de ruimte en de wanden waren gedecoreerd met taferelen uit de Mithras-mythe, zoals hier getoond.
Aanhangers van de Mithras-religie kenden een hoogstaande ethiek, beleden de wederkomst van hun verlosser, geloofden in de opstanding van de doden en in een laatste oordeel over goeden en kwaden. Ook kende de Mithras-religie een vergeving van zonden door de doop, een heilige maaltijd met brood en wijn, de zondagsviering en een geboortefeest op 25 december. Op die datum, enkele dagen na het wintersolstitium, is het voor de mens zichtbaar dat de dagen weer langer worden. De zon staat dan in steenbok, een aardeteken van de dierenriem dat wel wordt geassocieerd met over de rotsen naar grote hoogten klimmen.
Er zijn onderzoekers die betogen dat het mithraïsme en het christendom elkaar wederzijds hebben beïnvloed, in zekere zin ook concurrenten van elkaar waren en dat het christendom als ‘winnaar’ uit de bus kwam. In de vierde eeuw werd de datum 25 december tot een officiële christelijke feestdag uitgeroepen om de geboorte van Jezus te herdenken.
In sommige beelden en afbeeldingen van Mithras vloeit het bloed van de stier in de aarde en op precies die plek gaan korenaren groeien.
Osiris
Dit doet denken aan afbeeldingen van de Egyptische god Osiris. Na zijn dood groeit er graan uit zijn lichaam. Het ontkiemen van het graan is de overwinning van de dood en het terugkerende leven. Het verwijst naar het opstaan van de ware, pure mens, die zijn hart heeft gereinigd van alle onzuiverheden.
Embleem ik neem toe
Op het embleem ‘Ik neem toe’ van Daniel Cramer zien we dat er drie enigszins gebogen korenaren groeien uit een hart in een landschap. Rechts is een weg zichtbaar, op de voorgrond een rotsige bodem en dorens, en links vruchtbare grond. De afbeelding is een weergave van de gelijkenis van de zaaier en is verbonden met vers 15 van het achtste hoofdstuk van het Evangelie van Lucas.
Waar het zaad in de goede aarde valt,
dat zijn zij die het Woord horen,
het in een oprecht en goed hart vasthouden,
en in volharding vruchten voortbrengen.
Lukas 8:15
In meerdere emblemen Van Daniel Cramer zijn uitspraken uit het eerste manifest van de rozenkruisers te herkennen. Dit embleem doet denken aan het volgende citaat van de Fama Fraternitatis of Roep van de broederschap van het rozenkruis:
Zaadkorrel
Christiaan Rozenkruis, een zaadkorrel gezaaid in het hart van Jezus, was geboortig uit het edele en voorname geslacht R.C. In zijn tijd was hij een groot man en een lichtend sieraad voor de toekomst , die – door goddelijke openbaring, een zeer scherpzinnig vermogen tot diepgaand onderzoek en een onvermoeibare daadkracht – tot hemelse en menselijke mysteriën en verborgenheden geroepen was.
Christiaan Rozenkruis wordt hier dus genoemd: een zaadkorrel gezaaid in het hart van Jezus. Die formulering houdt een belofte in zich besloten: een rijke oogst.
Christiaan Rozenkruis
Christiaan Rozenkruis heeft zijn leven gewijd aan het bewust maken van de samenleving en aan algehele heelwording. Door dat offer draagt hij eraan bij dat in talloze mensen de ziel kan ontkiemen, groeien en bloeien. Dat was zeker geen gemakkelijke opdracht. In het embleem ‘Ik neem toe’ zien we dat het mystieke hart de pijn verdraagt die de stekels van de distels in de directe omgeving veroorzaken.
De vragen of Christiaan Rozenkruis een historische figuur was en of zijn individualiteit meerdere malen op aarde is geïncarneerd om de mensheid bij te staan op de weg naar het verloren vaderhuis, zijn voor ons niet zo belangrijk. Wij zien Christiaan Rozenkruis vooral als een archetype van de nieuwe mens die het pad van geestelijke bewustwording en vernieuwing gaat en meewerkt aan de realisatie van het godsplan.
Wie maakt de bevrijdingsweg bekend aan rijpe mensenzielen en leeft deze voor? Is dat de korenaar die uitsteekt boven anderen? Om op die vraag een antwoord te vinden kunnen we te rade gaan bij landbouwers. Zij zeggen: ‘Een waardevolle aar is groot en zwaar, die kun je altijd herkennen. Want: hoe zwaarder de aar, hoe dieper haar buiging zal zijn.’
Wat kan jij doen?
De zin van het bestaan, verborgen in het graan
In zijn boek De zin van het bestaan, verborgen in het graan uit 2023 geeft Gerard ten Böhmer aanwijzingen aan de goede verstaander. Hij schrijft onder andere:
Binnen in ons, diep verborgen, leeft een Goddelijke Gedachte die zich aan ons kenbaar wil maken. Een oergedachte.
Geef die gedachte:
- een vruchtbare aarde om te wortelen en te ontkiemen;
- een ademveld om deze gedachte te leren kennen;
- een bron van levend water, om te groeien en tot wasdom te komen;
- een vuurkracht, om het overtollige kaf te verbranden.
Goud, wierook en mirre
Waarom ontspruiten er drie korenaren uit het hart van het embleem ‘Ik neem toe’? Op die vraag zijn natuurlijk meerdere goede antwoorden te geven. Hier beperken wij ons tot een duiding die aansluit bij het verhaal over de geboorte van Jezus. In het evangelie van Mattheus lezen we dat wijzen uit het oosten zijn ster hebben gezien en naar de pasgeboren koning reizen om hem te aanbidden en geschenken aan te bieden: goud, wierook en mirre. We besluiten met een beschouwing daarover uit het boek Spirituele Kerst.
De wijzen uit het oosten, schilderij van Rembrandt
Wat voor functie hebben de drie wijzen eigenlijk? Zijn zij koningen? Zijn zij priesters? Of zijn zij misschien magiërs? In het innerlijke christendom worden de personen in de evangeliën vooral gezien als aspecten van onszelf. We zijn veel meer dan we gewoonlijk beseffen, en we zijn ook veel rijker dan we doorgaans denken. Melchior, Balthazar en Kaspar zijn aspecten in onszelf.
Melchior betekent ‘koning van zijn stad’ en symboliseert de koning in ons. Dat is het principe in onszelf dat leiding geeft aan ons leven. Balthazar betekent ‘God beschermt’ en symboliseert de priester in ons. Dat is het principe in onszelf dat de levende verbinding onderhoudt tussen het domein van de persoonlijkheid en het domein van de ziel. Kaspar betekent ‘schatbewaarder’ en symboliseert de magiër in ons. Dat is het principe in onszelf dat bouwt en realiseert.
Koning, priester en magiër
De koning, de priester en de magiër corresponderen met respectievelijk het hoofd, het hart en de handen. En hun attributen zijn kennis, liefde en daad. In de natuurlijke mens zijn de drie innerlijke personen uitsluitend gericht op het domein van de persoonlijkheid. Dat gaat veranderen zodra zij zich in dienst stellen van de nieuwe ziel. Dan worden kennis, liefde en daad gemanifesteerd vanuit een andere dimensie, een ander domein. Zij transformeren dan in goud, mirre en wierook.
Hoofd, hart en handen zijn, als zij geleid worden door de nieuwe ziel, de magische geschenken die ons worden gebracht. Zij verschaffen de mens op het pad alles wat nodig is om te werken vanuit de vurige wens dat elke weg in het leven licht zal mogen zijn, dat elke daad met goedheid mag worden bekroond en dat alles wat leeft door onze bemiddeling zal mogen gedijen.
Dat is de koninklijke kunst van bouw, de magische kunst. Dat is het op basis van gezuiverde levensgerichtheid (Maria) en gezuiverd denken (Jozef) bouwen aan de tempel van de nieuwe ziel (Jezus). Als dat proces zich in jou gaat voltrekken, is jouw individuele pad van grote betekenis voor wereld en mensheid. Dan wordt de profetie van Jesaja in jou werkelijkheid:
‘Sta op en schitter, je licht is gekomen, over jou schijnt de luister van de Heer.
Duisternis bedekt de aarde en donkerte de naties, maar over jou schijnt de Heer, zijn luister is boven jou zichtbaar. Volkeren laten zich leiden door jouw licht, koningen door de glans van je schijnsel.’
