Symboliek van de kosmos in de monade van John Dee

BESTEL BRUNO, EEN KOMEET RAASDE OVER EUROPA

De monade of monoas hieroglyphica is een door John Dee (fakkeldrager van het Rozenkruis 2) geconstrueerde samenstelling, bestaande uit de tekens van de zeven planeten en het symbool voor Ariës (Ram). Ze stelt het universum voor, en ze kan op een alchemistisch, mathematisch en een kabbalistisch niveau worden uitgelegd. John Dee schreef zijn boek Monas Hieroglyphica in 1564. Dee’s Monade staat voor het samenspel tussen microkosmos en macrokosmos, waarbij de sterren invloed uitoefenen op de gebeurtenissen en dingen op de aarde, en terwijl ze deze tegelijk op een hoger niveau vertegenwoordigen.

In het symbool van de Monade zien we de verschillende tekens van de planeten terug:

  • het symbool voor Venus, dat is opgebouwd uit de tekens voor de zon en de vier elementen;
  • het symbool voor Saturnus, weer bestaande uit de vier elementen en nu met een deel van het teken voor Ariës;
  • het symbool voor mars, dat bestaat uit de zon en eveneens het teken voor Ariës;
  • het symbool voor de planeet Mercurius bestaat uit de zon, de maan en het teken voor de vier elementen. Mercurius, ‘de merkuur’ was voor de alchemisten één van de drie centrale beginselen, verbonden met het element kwikzilver, met de ‘geest’ van een stof of plant. Hij was ook daarom ook de ‘Bode der Goden’, de Geest in de stof. Als enige teken bestaat hij uit de zon én de maan, waarbij de zon, het goud in het centrum staat. Dat is een alchemische aanwijzing voor de mogelijke transmutatie van de elementen (zoals kwikzilver, het ‘vluchtigste’ van alle metalen) in goud.
  • De zon is hier weergegeven met de aarde (de punt) als het midden. In die tijd gold de aarde als het centrum van het universum, en om de aarde cirkelt de zon. John Dee formuleerde een theorie waarbij alle dingen in een punt beginnen. Veel punten op een rij vormen een lijn, die uiteindelijk in een cirkel bijeengebracht wordt. Uit deze drie elementen bestaan alle dingen. De aarde, als punt weergegeven, is het begin van de schepping, én, zo dacht men, ze vormt er het centrum van.

De ram vormt het begin van de zodiak, de dierenriem. Hij is de stabiele grond, waaruit de merkuur zich vrijmaken moet. In de oude astrologische leringen zien we het menselijke hoofd altijd weergegeven met het teken ram. Dat verwijst tevens naar de verborgen kracht van de geest, en daarmee op de hoge verborgen kennis en het overzicht over de wisselende verschijnselen van de wereld. Op een hoger niveau vertegenwoordigt Ariës het kosmische Vuur, waarin en waarmee het omzettingsproces, de transfiguratie, moet plaatsvinden.

Uit : Bruno, een komeet raasde over Europa, Symposionreeks 6

BESTEL BRUNO, EEN KOMEET RAASDE OVER EUROPA