LEES MEER OVER DE HEILIGE NACHTEN EN DAGEN VAN DE KERSTPERIODE
De tiende heilige nacht in de kerstperiode, die van 2 op 3 januari, correspondeert met heerschappijen, de hogere intuïtie (boeddhi, levensgeest) en het sterrenbeeld Weegschaal of Libra. In het bovenstaande schilderij beeldt Johfra (1919-1998) kenmerken van de Weegschaal uit, en in de onderstaande tekst geeft hij een toelichting.
De Weegschaal of Libra is een positief teken, lucht in wezen, het teken waarin de zon staat bij het begin van de herfst als hij de evennachtlijn passeert om de periode van de winter in te gaan. De heersende planeet is Venus. De kenmerkende eigenschap van dit teken is evenwicht en harmonie. Daarom is de compositie van dit schilderij, net zoals dat van de Tweelingen, symmetrisch gehouden.
In het teken Libra verandert de gerichtheid van de ziel. Terwijl in de zes voorgaande tekens het accent van de zich evoluerende mens op het zelf was gericht, zo staat in de volgende zes tekens het niet-zelf centraal in het opdoen van ervaring. Het is Venus, de godin van de liefde, harmonie en schoonheid die hier heerst.
Het is vooral ook het evenwicht tussen hoofd en hart, verstand en gevoel, dat het doel is bij dit teken. Daarom heb ik mij bij het samenstellen van de symboliek ook Thot-Hermes bij de voorstelling betrokken. Net zoals ik Mercurius als heerser over het verstand in zijn Egyptische vorm heb verbeeld, zo verschijnt hier ook de godin Venus in haar Egyptische gedaante als Hator, de godin van de vreugde, de dans, het feestvieren en de liefde, met koehorens en -oren. De twee figuren houden de balans in evenwicht.
Op de ene schaal de veer van Maät – dus ook weer het ziele-poordeel, maar dan in verband met liefde-wijsheid. De plaatsing van Mercurius links en Venus rechts van de balans slaat op de kabbalah waar Hod, de sefira die over het verstandsaspect in de mens regeert, beneden op de linker zuil van de levensboom staat (de zuil van gestrengheid), terwijl Nezach, het gevoel, zich onderaan de rechter zuil (van goedertierenheid of genade) bevindt. Ook hier dus wordt zo het volmaakte evenwicht tussen rede en emotie tot uitdrukking gebracht. Links en rechts hebben elkaar absoluut nodig. De rede zonder gevoel is steriel en dodelijk. De emotie zonder het corrigerende verstand is alleen maar sentimentaliteit en schept chaos. Beide zijn ze zonder hun tegenpool zeer gevaarlijke vermogens.
Nezach is de zevende sefira. Vandaar dat Hator tussen haar horens een zevenpuntige ster draagt. Daaronder is het astrologische teken van Venus te zien. In haar hand houdt ze een sistrum, het rituele rinkelinstrument van de Hator-priesteressen. De vier slangvormige staafjes die het bevat stellen de vier elementen voor die in de kosmos harmonisch samenklinken. Om het figuur van de ibiskoppige Thot kronkelen zich de bekende slangen van de mercuriusstaf – de negatieve en positieve krachten in harmonie verenigd. In zijn hand houdt hij het ankh kruis – het symbool van eeuwig leven bij de oude Egyptenaren. Op het midden van zijn gordel bevindt zich het astrologische teken van de planeet Mercurius.
De harmonische dualiteit van het teken Libra wordt op het onderste gedeelte van het schilderij verder verbeeld door de twee Assyrische sfinxen. Deze slaan op de tarotkaart de zegewagen (arcanum 7), die met het teken Weegschaal wordt geassocieerd. Hier stellen de twee sfinxen die de wagen trekken tegengestelde kosmische krachten voor, die onder leiding van de wagenmenner harmonisch samenwerken.
Op het schilderij zijn de twee dieren tevens symbolen van de vier elementen in positief (mannelijke sfinx) en negatief (vrouwelijke sfinx) opzicht: het hoofd is het element water, de leeuwenvoorpoten zijn het element vuur, de vleugels het element lucht en de stierenachterlijven het element aarde – geheel analoog met de vier dieren van Ezechiël en de vier symbolen van de evangelisten uit het vorige teken Maagd.
Ook de zwart-wit geblokte tegelvloer slaat op de harmonische samenwerking van de polaire krachten bij de fundatie van de kosmos (dit is de vloer van de tempel van de vrijmetselaars). De lelie op de voorgrond verbeeldt de sereniteit die het gevolg is van het volmaakte evenwicht tussen hoofd en hart.
Midden op de tegelvloer staat een ander vrijmetselaarssymbool, namelijk het altaar in de vorm van een kubus. De kubus stelt de fundatie voor, want hij bestaat uit vierkanten. Deze ‘kubieke steen’ is de ‘hoeksteen’, de Christus. Het is de steen der wijzen uit de alchemie. Dit heilig altaar in de tempel waar het licht van de geest altijd brandt en nooit gedoofd wordt, was bij de hindoes het symbool voor ons teken Libra. Officieel dient deze kubieke steen zwart en ondoorzichtig te zijn. Ik heb hem echter van kristal geschilderd om de bol, de gouden kiem te tonen die hij bevat. Hierin staat ook het astrologische teken voor Libra, eveneens in een zevenhoek, want Venus houdt verband met Nezach (de zevende sefira op de levensboom).
Als men de kubus openvouwt vormen de zes vlakken een christelijk kruis. In dat geval zou de gouden kiem in het midden van dit kruis komen te liggen. Dit beeld doet direct denken aan het rozenkruis, waar de roos ook op het midden van het kruis is gehecht – zie de weegschaal als rozenkruis erboven. Ik koos het teken van het rozenkruis omdat ook deze orde streeft naar het evenwicht tussen hoofd en hart bij het bouwen van de volmaakte mens. De rode roos is de bloem van Venus, want hij stelt de zich opofferende liefde voor.
Verder nog enkele andere symbolen die betrekking hebben op de vereniging van de tegengestelden: het chinese yin-yang symbool in verband met de polarisatie in de oermaterie, erboven de liggende ∞ (de lemniscaat, het symbool van oneindigheid), de polaire krachten van zon en maan, de geest en de ziel, die eeuwig op elkaar inwerken.
Bron: Johfra astrologie – de tekens van de dierenriem door Johfra
