BESTEL WAARHEID, DE VRUCHT VAN WIJSHEID EN LIEFDE
Onlangs heeft uitgeverij Prosveta een nieuw boek uitgebracht in de Izvor reeks met in het Nederlands vertaalde voordrachten van de bekende spirituele leraar Omraam Mikhaël Aïvanhov (1900-1986). De titel luidt: Waarheid, de vrucht van wijsheid en liefde. Dit boek is opgenomen in de catalogus najaar/winter 2019/2020 van Pentagram boekwinkel.
Aïvanhov groeit op in Bulgarije, waar zijn leermeester Peter Deunov (Beinsa Douno, 1864 -1949) een grote invloed heeft op zijn ontwikkeling en zijn leven. Vanaf 1937 verblijft hij in Frankrijk en verzorgt daar talloze geïmproviseerde voordrachten, waarin steeds de mens en zijn vervolmaking centraal staan. Volgens hem drukt de meest wezenlijke spiritualiteit zich uit in de levenswijze van de mens.
BESTEL WAARHEID, DE VRUCHT VAN WIJSHEID EN LIEFDE
Hoofdstuk 1: de zoektocht naar de waarheid
Hoe vaak zeggen wij niet: ‘Dat is waar’ of ‘Dat is niet waar’. Afhankelijk van de situatie heeft het woord ‘waar’ niet altijd dezelfde betekenis. Je zegt bijvoorbeeld: ‘Dat is niet waar’, om aan te geven dat iets fout is, maar ook om aan te geven dat iets een leugen is. Wie een fout maakt, weet meestal niet wat waar is, terwijl iemand die liegt de waarheid wel kent, maar haar wil verdoezelen, omdat hij er een belang bij heeft dat ’niet al te zuiver op de graat’ is.
Je kunt zeggen dat de waarheid, die het tegengestelde is van de fout, tot het domein van de wetenschap behoort, en dat de waarheid, die het tegengestelde is van de leugen tot het domein van de moraal. Maar mensen zeggen ook dat zij op zoek zijn naar de waarheid om aan te geven dat ze zich vragen stellen over de zin van de menselijke lotsbestemming in het algemeen en over hun eigen bestaan in het bijzonder. Deze waarheid behoort tot het domein van de filosofie en de religie en juist op dit punt kan een inwijdingsonderricht ons inzicht verschaffen en de goede richting aanwijzen.
Het woord waarheid boezemt veel mensen angst in: zij stellen zich de waarheid voor als een te duchten macht die hen zal beletten te ademen, te eten, te drinken en lief te hebben. Ook al leg je hun uit dat zij juist wel zullen ademen, eten, liefhebben, en zelfs nog beter dan voorheen, er is niets aan te doen, ze slaan op de vlucht. En hoeveel mensen praten niet over de waarheid als over een onmogelijk iets dat zij achter de sterren zouden moeten gaan zoeken!
Je vraagt je af, of de waarheid echt zo moeilijk te vinden is… Is het niet eerder zo dat mensen niet weten wat ze moeten zoeken en hoe, ofwel dat ze een rechtvaardiging willen voor al hun zwakheden? Voor wie de waarheid eerlijk zoekt, is zij niet zo moeilijk te vinden. Hoe kun je denken dat de Schepper, de kosmische Intelligentie (je mag Hem noemen zoals je wilt) de mens in een situatie heeft geplaatst waarin hij nooit zijn weg zou kunnen vinden? Dat hij niet gemakkelijk de openbaring van de absolute waarheid zal ontvangen, spreekt voor zich. Maar dat hij niet voldoende waarheid zou kunnen vinden om zijn leven richting te geven, nee, dat is niet mogelijk.
Hoeveel mensen zijn niet naar mij toe gekomen, die beweerden dat zij de waarheid zochten! Ik heb jarenlang met veel geduld naar de verhalen over deze zoektocht geluisterd. Ik deed dat zelfs met bewondering, want de waarheid zoeken, daar mag je toch trots op zijn, niet? Maar na al die jaren begon ik mijn geduld te verliezen en besloot ik aan de mensen die er zo trots op zijn dat ze de waarheid zoeken en haar niet vinden, een lesje te leren.
‘Ik ben al meer dan vijftig jaar op zoek naar de waarheid’, zei een oude man op een dag tegen mij. – En hebt u haar gevonden? – Nee. – En gaat u nog steeds door met zoeken? – ‘Ja’, antwoordde hij met een houding zo vol van zichzelf dat hij natuurlijk dacht dat ik hem zou feliciteren met zijn doorzettingsvermogen.
Ik keek hem aan en zei na een tijdje: ‘Wel, beste meneer, weet dat u haar nooit zult vinden, want in feite doet u alles om haar niet te vinden. – Hoezo? – Ik doe… – Ja, u hebt de waarheid al meerdere keren in uw leven ontmoet. Want u kunt haar gemakkelijk vinden, zij is overal, u hebt haar gezien, gehoord, aangeraakt, maar u hebt haar nooit aanvaard, want u hebt een heleboel andere dingen aan uw hoofd. U zoekt ‘een’ waarheid die u past en wanneer u de waarheid ontmoet, zegt u: “Nee, nee, dat is niet wat ik nodig heb” en u keert haar de rug toe, omdat zij niet beantwoordt aan uw verlangens. U herhaalt steeds: ik zoek, ik zoek, maar als u het woord “zoeken” gaat analyseren, ziet u dat u enkel op zoek bent naar wat u de middelen geeft om uw begeerten en ambities te bevredigen. Het spijt me, meneer, maar u zoekt niet naar de waarheid, u zoekt een dienstbode die aan al uw grillen voldoet. Indien u echt de waarheid had willen vinden, zou u haar allang gevonden hebben. U zou haar zelfs vandaag nog kunnen vinden, maar dat wilt u niet.’
Wat een gesprek nietwaar? Zo heb ik ze met meerdere mensen gevoerd, maar ik vertel je niet wat er daarna gebeurde…
Het volstaat dat iemand zegt: ‘Ik zoek de waarheid’, en de anderen die niet weten in welk vakje ze deze ‘zoeker’ moeten plaatsen, kijken hem met ogen vol bewondering aan: iemand voor je hebben die de waarheid zoekt… dat is nogal wat! Ze zijn stomverbaasd. Ja, beweren dat je de waarheid zoekt, levert heel wat voordelen op.
Zelfs materieel gezien is het voordelig. Dit is ook de reden waarom sommige mensen er hun beroep van maken: zij lopen van hot naar her om over hun nutteloze zoektochten te spreken, schrijven boeken waarin ze hun hoop en ontgoocheling uit de doeken doen en als die boeken verschijnen, kent men grote eer toe aan de auteurs, ze worden goed ontvangen aan een rijkelijk buffet met allerhande gerechten, men biedt hun thee, champagne aan. Niets dan voordelen!
Vele anderen gaan op zoek naar waarheid, zogezegd, omdat zij voelen dat ze niet meer zoveel energie en kracht hebben om door te gaan met de activiteiten van hun jeugd. Wanneer je hun vertelt dat zij, om echt iets te vinden, een beetje tijd moeten uittrekken om bepaalde dingen te lezen, om te bidden, om te mediteren en enkele spirituele oefeningen te doen, antwoorden ze dat ze daar geen tijd voor hebben, ze hebben het te druk. Maar desondanks zijn ze op zoek! Zij hebben geen enkel verheven ideaal, ze willen niet begrijpen dat er eerst iets moet veranderen in hun manier van denken, maar ze zijn op zoek… Welnu, op die manier zoeken dient tot niets.
Mensen zijn allemaal op zoek naar iets. Al naargelang het geval noemen zij dat het geluk, de zin van het leven, de waarheid… En waarom vinden zij niet wat ze zoeken? Omdat ze het altijd verwachten onder een vorm die overeenkomt met het idee dat zij ervan hebben. Zelfs de waarheid moet zich dus aanpassen aan hun verlangens. En wanneer zij een spiritueel onderricht volgen, doen ze dit in de hoop daar theorieën en omstandigheden te vinden die hun goed uitkomen. Daarom zie je hen ook van het ene onderricht naar het andere lopen zonder zich ooit ergens te binden. Ofwel staat het hoofd van de mensen hun niet aan… of ze worden niet goed genoeg ontvangen… of ze zien niet hoe ze er materieel profijt uit kunnen trekken… of het onderricht dat gegeven wordt, is te veeleisend… of de Meester van dat onderricht doet hun niet de beloftes die zij verwacht hadden…
Mensen zijn op zoek naar leugens, illusies, luchtbellen en daarom keren zij zich af van een echte Meester: juist omdat hij geen illusies verkoopt! Bij hem voelen ze zich gekweld en ongelukkig. Welnu, dat is het bewijs dat ze niet op zoek zijn naar waarheid. Waarheid kwelt niet, zij maakt niet ongelukkig; indien zij hen verplettert, bewijst dit dat ze haar niet echt wilden vinden. Indien dat wel het geval was, zouden ze heel gelukkig zijn! Nee, zij willen haar niet vinden en ze blijven zich overal vertonen met de woorden: ‘Ik ben op zoek naar de waarheid.’ Nu ja, dat is geweldig! Zij lopen met deze zin rond als met een decoratie.
Maar het is beter om voortaan die decoratie op te bergen en er een andere zin voor in de plaats te zetten: ‘Ik heb de goede weg gevonden en ga nu eindelijk aan het werk!’ Maar nee hoor, zij gaan door met zoeken, ze verwachten dat de Hemel, dat God zelf zich plooit naar hun wil om hen tevreden te stellen en ze blijven afwachten, koppig en veeleisend. Maar zelfs als ze aandringen en eisen, moeten ze op een dag vaststellen dat niets naar hen toekomt zoals ze gehoopt hadden. Want je kunt de goddelijke wereld niet dwingen: de waarheid openbaart zich slechts aan degenen die de juiste houding hebben gevonden.
Men zoekt de waarheid zoals mannen gedurende eeuwen op zoek waren naar een vrouw om mee te trouwen: zij hadden een dienstmeid nodig om hun kinderen te schenken, te koken, het huishouden en de was te doen, kleding te verstellen en hun slechte humeur te verdragen. Maar er bestaat geen ’dienende’ waarheid. Het is de leerling die de dienende prins van de waarheid moet worden. Want de waarheid is een prinses! ‘En ik wil een prins zijn’, zul je zeggen. Natuurlijk, waarom niet? Maar dan zul je je daartoe waardig moeten tonen door je tot de waarheid te verheffen en niet door te proberen haar te verlagen tot jouw niveau.
Op het psychische niveau is het net zoals op het fysieke vlak: niet om het even wie kan het koninklijk paleis binnengaan door te beweren dat hij met de prinses gaat trouwen en zich tot kroonprins laten uitroepen. In sprookjes kun je lezen hoeveel beproevingen de jonge dappere held moest doorstaan als hij van de koning de hand van zijn dochter, de prinses, wilde krijgen! Indien hij niet in staat bleek zijn ambities waar te maken, wachtte hem de dood.
Wel, deze sprookjes zijn heel diepzinnig en moeten je aan het denken zetten. Hetzelfde geldt voor de waarheid. Zij is dochter van God: verschijn je voor haar zonder dat je klaar bent haar te dienen en te tonen dat je haar hand waardig bent, dan plaats je je in een situatie van dwaze hoogmoed en zal zij je wegsturen. Het is net als in sprookjes: de waarheid is een onbuigzame koningsdochter, zij zal zich nooit aanpassen, zij zal nooit naar jou afdalen en als jij niet voor haar buigt, zul je haar niet alleen nooit veroveren maar spiritueel gezien sterven.
Je zult zeggen dat de waarheid wreed is? Ja en nee, alles hangt af van je houding. Je zult waarheid niet vinden, tenzij je besluit haar te dienen. Er zijn zelfs veel spiritualisten die haar nooit zullen vinden, omdat ze verwachten dat zij hen zal helpen hun meest materiële verlangens te realiseren. Ik heb het je gezegd: zij zien haar als een dienstmeid of zelfs als een bankrekening die hun bezittingen, macht, middelen om vrouwen te verleiden enz. zal bezorgen. Maar de waarheid is een prinses en wanneer zij ziet dat je haar naar beneden wil halen voor vernederende klusjes, is ze verontwaardigd en zegt: ‘Maar wie denk je wel dat ik ben?’, en zij wijst je minachtend af.
Helaas hoor je overal in de maatschappij, in scholen en gezinnen alleen maar theorieën en voorbeelden van mensen die voortdurend eisen stellen en zich laten gelden, zonder te beseffen dat juist deze houding van respectloosheid en agressiviteit alle deuren voor hen sluit.
Om de waarheid te vinden moet je nederig zijn. En nederig zijn betekent eerst en vooral ophouden zo veeleisend te zijn tegenover de natuur, de mensen en de Schepper. ‘Ja, maar wij hebben behoeften!’ Wel, laten we het over die behoeften hebben. Bestudeer eens wat het is in jou dat al die eisen stelt. Waar komt die stem vandaan die roept om gemak, welstand en genoegens, en die inspanningen, lasten en verplichtingen weigert?
Het is de stem van de lagere natuur. Maar de lagere natuur, ben jij dat echt?… Nee. De lagere natuur maakt deel uit van de mens, maar zij is niet de mens zelf. Zij is als een materie die je moet bewerken om je hogere natuur, die onsterfelijk en eeuwig is, te voeden. Met deze hogere natuur moet je je vereenzelvigen. Zolang de mens zichzelf verwart met zijn lagere natuur, zegt hij: ‘Ik ben het die dit of dat verlangt, ik ben het die gekwetst is, ik ben het die lijdt…’. Hij blijft maar overal rondlopen, terwijl hij zegt: ‘Ik zoek de waarheid, ik zoek, ik zoek…’, en hij zal haar niet vinden.
Om de waarheid te kennen moet je je vereenzelvigen met het licht, met de waardigheid en de duurzaamheid van de hogere natuur.
Titels van de 18 hoofdstukken van ‘Waarheid, de vrucht van wijsheid en liefde’
- De zoektocht naar de waarheid
- Waarheid, het kind van wijsheid en liefde
- Wijsheid en liefde: licht en warmte
- De liefde van de leerling, de wijsheid van de Meester
- De kern van waarheid
- ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven’
- De blauwe straal van de waarheid
- Werkelijk waarachtige waarheid
- Trouw blijven aan de waarheid
- ‘Over smaken en kleuren’
- Objectieve wereld en subjectieve wereld
- Het primaat van de subjectieve wereld
- Wetenschappelijke vooruitgang en morele vooruitgang
- Wetenschappelijke waarheid en waarheid van het leven
- Alles voor het eerst zien
- Droom en werkelijkheid
- De waarheid achter goed en kwaad
- ‘De waarheid zal u bevrijden’
BESTEL WAARHEID, DE VRUCHT VAN WIJSHEID EN LIEFDE
LEES OVER DE BOVENSTAANDE BOEKEN VAN OMRAAM MIKHAËL AÏVANHOV