Hieronder volgt een gedeelte uit het recent verschenen boek De magie van John Dee. De Vlaamse auteur Lode Melis kwam op zondagmiddag 11 september 2022 een lezing verzorgen in Pentagram boekwinkel in Haarlem (14.00 – 17.00 uur) over John Dee (1526 – 1609, fakkeldrager van het Rozenkruis 2), de veelzijdige Engelse humanist die in woelige tijden op vele gebieden grenzen opzocht. Deelname aan de lezing kan worden gecombineerd met de tentoonstelling De Rozenkruisers Revolutie – traditie en vernieuwing.
Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim (1486-1535) heeft een druk leven gehad. Hij was altijd een beetje op de vlucht. Buiten zijn wetenschappelijke en occulte studie was hij zelfs een tijdje huurling in het leger van keizer Maximiliaan I. Een dokter konden ze daar goed gebruiken. Agrippa werd zelfs door de keizer geridderd. Daarna gaf hij overal druk bijgewoonde colleges. Altijd kreeg Agrippa het met de kerkelijke en andere autoriteiten aan de stok die hem van ketterij beschuldigden.
Zijn ‘Occulta Philosophia’ was al klaar in 1510 en Agrippa trok ermee naar zijn vroegere leermeester, de benedictijnenabt Johannes Trithemius. De abt was een uitzonderlijk geleerde man die zich zowel met mathematica als magie bezighield. Cryptografie (versleuteld geheimschrift) was echter zijn stokpaardje. Ook John Dee bestudeerde zijn geschriften.
Trithemius raadde Agrippa aan om heel voorzichtig te zijn met de publicatie en nog wat te wachten. Daarom schreef Agrippa enkele jaren voor het verschijnen van ‘De Occulta Philosophia’ een satirisch werkje over de ijdelheid van de wetenschap, vooral de occulte. Iets in de zin van: het lijkt heel geheimzinnig, maar het zijn goedkope trucjes. Dat was handig om in het geval van problemen naar te verwijzen. Hij had het occulte helemaal uitgelegd en ook veroordeeld. Het hielp niet veel.
Agrippa vond eventjes rust aan het hof van Margaretha van Oostenrijk (1480-1530) in Mechelen. Hij genoot al een tijdje haar bescherming en er vloeide heel andere lectuur uit zijn pen. In 1529 verscheen een ‘Redevoering over de adel en de superioriteit van de vrouwelijke sekse’. Je leest het goed, er staat: superioriteit van de vrouwelijke sekse. En dat in de eerste helft van de zestiende eeuw. Het maakt van Agrippa de eerste feminist. De goede relatie met de landvoogdes van de Nederlanden werkte zeer inspirerend. Bij het overlijden van Margaretha in 1530 sprak Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim de grafrede uit.
INHOUDSOPGAVE
- De magier van ‘Room one’: Magie was geen toverij
- De hoge vlucht van de kever: astrologie en de kosmos, Mopsius – De magie van Agrippa
- De hermetische kabbala: De kabbala, Hermes Trismegistus en het humanisme –
- Een hoofd vol nieuwe ideeën: Roddeltante John Aubrey – Het Tudor-trauma van Mary
- Navigatie en nachtmerries: The fencer to the sophy
- De gouden tijd van de Monas Hieroglyphica – Gloriana, de ‘Virgin Queen’ – Kalligrafie – De rozenkruisers in kort bestek
- De denktank van Mortlake – The los library – Alchemie en psychoanalyse – Au bain-marie – Newton
- Koning Artur op de Noordpool: Sint Brandaan – Genealogical roll
- Cupido en de koninklijke magiër – Sympathische magie en de spoken van Shakespeare
- Begraven gesprekken en Engelse ‘Die’ – De Cotton & British library
- Het engelen-experiment: Angelologie
- Mefistopheles in Mortlake: Faust en de abt van Sponheim – De kalenderhervorming
- De taal van God: Johannes Goropius Becanus – Het beest 666
- De vreemde gast: Oom Jan – De duivel in een doosje
- De odyssee van John Dee: In de dead of the night – De golem en John Dee – De theorie van Hooke
- De grote egotrip van Edward Kelly: Arthur Dee – Voor wie het aandurft – Westonia
- De deemstering: De Swart-Ruiters – Gerechtvaardigde angst? – Verbrande gesprekken
