De Schorpioen of Scorpio, Johfra verklaart de symboliek van een schilderij uit zijn zodiak-serie met sterrenbeelden

LEES MEER OVER DE HEILIGE NACHTEN EN DAGEN VAN DE KERSTPERIODE

De elfde heilige nacht in de kerstperiode, die van 3 op 4 januari, correspondeert met tronen, de geest in de mens (atman) en het sterrenbeeld Schorpioen of Scorpio. In het bovenstaande schilderij beeldt Johfra (1919-1998) kenmerken van de Schorpioen uit, en in de onderstaande tekst geeft hij een toelichting. 

De Schorpioen is een negatief teken, water in wezen. Het teken waarin eind oktober de zon staat, de wijnmaand, de periode van de vruchten bij uitstek, de tijd waarin de bladeren vallen en het plantenrijk zich langzaam voorbereid op de winter. 

Vroeger was de heerser de planeet Mars. Na de ontdekking van Pluto in 1930 is deze planeet als heerser aan Scorpio toegevoegd Ik heb hier deze oude toewijzing aan Mars gehandhaafd. Het teken Scorpio is het strijdtoneel van hevige psychische botsingen en diepe ervaringen. Dit ziet men ogenblikkelijk als men kennis neemt van de symboliek die in de oude culturen met dit teken werd verbonden. 

In de oude Indische geschriften werd de schorpioen aangeduid als de duistere slang. Hij is de zevenkoppige draak die door Hercules gedood wordt. Hij is Seth in de vorm van Apep, de slang van de duisternis die gedood wordt door Horus, de zoon van Osiris in de Egyptische mythologie. Hij is de draak die door Sint Joris wordt verslagen. Ook is hij de paradijsslang die doodt, maar ook kennis van goed en kwaad brengt. En hij is de adelaar, zoals dit  teken in de moderne Engelse zodiak soms wordt afgebeeld. Terwijl hij ook Satan de tegenstrever voorstelt. 

Als men de aard van dit teken in een paar woorden zou moeten karakteriseren dan zouden deze zijn: bewustwording van de meest fundamentele levensfacetten en transformatie van de primaire krachten. Het gaat hier om alles wat met het libido, de scheppingskracht te maken heeft; ook met liefde, geboorte, dood en opstanding. Een Scorpio-geborene gaat diep op de hieraan verbonden problematiek in, is er altijd mee bezig en voert onophoudelijk strijd met die principes in hem. 

Bij verdriet is hij pervers of een treiteraar. Als hij zijn gifangel overwint wordt hij mysticus, of als medicus een weldoener van zijn medemensen. Maar in alles geeft hij zich helemaal; Mars is verantwoordelijk voor deze heftige natuur. Vooral de kerngedachte van het omzetten van een lagere natuur in een verhevener wezen – dit door middel van de dood – heb ik in dit schilderij tot uitdrukking trachten te brengen. 

Het astrologische symbool van Mars heb ik geplaatst op een dodecaëder. Dit regelmatig twaalfvlak is één van de pythagorese lichamen. Zoals we reeds zagen is het vijfvlak, het pentagon, met de planeet mars verbonden, omdat Mars is toegewezen aan Geburah, de vijfde sefira op de linkerzuil van de kabbalistische levensboom. De vijfhoek is echter ook het symbool van de mens, die vijf zintuigen bezit, en, in spreidstand staande, een pentagram vult.

De dodecaëder bestaat uit twaalf vijfhoeken. daarom heb ik deze vorm benut om de mens te symboliseren bij zijn gang van bewustwording door de twaalf fasen van de zodiak heen. In dit geval is de mens in de fase van de Schorpioen. Hij streeft naar zelfkennis maar ziet slechts de reflectie hiervan op de oppervlakte van zijn bewustzijnszee, die door zijn emoties in voortdurende beweging is en dus een sterk vertekend beeld geeft. Het zijn de emoties die hem verhinderen tot inzicht en dus tot een hoger stadium te komen. Zijn instincten vormen zijn gifangel. 

Het is de draak van zijn lagere natuur die hij moet bestrijden zoals Sint Joris, die zijn hoger wezen verbeeldt. Hij moet een yogi, een mysticus worden, die in een langdurig proces van zelfdiscipline de fundamentele krachten in zich transformeert. Uit deze sublimatie stijgt hij dan als adelaar op, de koninklijke zielevogel die de zon tegemoet vliegt. Uit deze dood van het oude zelf wordt de nieuwe mens als kind geboren.

De beker van het oude leven is tot op de bodem geleegd en omvergeworpen. Hij zal geen dienst meer doen en is vervangen door een nieuwe (want men doet geen nieuwe wijn in oude zakken), waarin blijvend het licht van de geest zal branden. Zo heeft de duistere slang die de dood bracht in het paradijs van het naïeve onbewuste, de nieuwe mens mogelijk gemaakt doordat hij de kennis van goed en kwaad bracht. 

Het karakter van de lagere Schorpioen heb ik tot uitdrukking trachten te brengen met de stekende, hakerige en gecompliceerde vormen van het kader. De kleuren zijn natuurlijk giftig rood vanwege Mars. De magische tekens zijn: linksboven het planeetzegel van Phalegh, behorende bij Mars en rechts de signatuur van de intelligentie Graphiël. 

Bron: Johfra astrologie – de tekens van de dierenriem door Johfra