Planten zijn zo braaf nog niet, en ze zijn ook nog eens een stuk sterker en slimmer dan ze lijken. Lees er alles over in dit grappige en mooie informatieve kinderboek, boordevol leuke weetjes over plantengedrag. Planten zijn altijd druk bezig en zijn een stuk slimmer dan je denkt. Soms zijn ze lief en behulpzaam, maar soms zijn ze sluw of gemeen. En wat zou er met ons gebeuren als ze er helemaal niet zouden zijn? ‘Briljante planten’ gaat over… nou ja, planten dus! Over hoe ze dieren voor de gek houden, over hoe gras de held van voetbal werd en nog heel veel meer.
Geert-Jan Roebers is bioloog en daarnaast ook nog columnist en auteur. De eigenzinnige illustraties van Margot Westermann (o.a. bekend van ‘De zweetvoetenman’) brengen zijn kennis over de natuur tot leven.
De grote fout van veel natuurliefhebbers is
dat ze de belangrijkste levende wezens niet zien staan.
Ook niet als ze er bijna over struikelen.
Krijg je eenmaal oog voor planten,
dan is elke trip in de natuur een succes.
Planten stellen je nooit teleur.
Ze zijn er.
Ze lopen niet weg.
Je kunt een mosje van zo dichtbij bekijken als je wilt.
Je kunt in een boom klimmen en je mag hem knuffelen.
Je mag elke bloem besnuffelen.
Je kunt planten zelfs proeven
(al is dat wel op eigen risico).
Elke plant heeft een verhaal.
Als je dat verhaal kent,
kun je nog meer van ze genieten.
En hun geheimen zijn misschien nog wel mooier.
Zo hebben planten ook een ondergronds leven.
Wat ze daar allemaal uitspoken,
dat wil je niet weten.
Of wel?
PLANT ❤️ BLAUW
Sommige mensen zijn kleurenblind, planten zijn dat niet. Ze kunnen zelfs een kleur zien die voor mensen onzichtbaar is: ver-rood. Dat is nou juist een kleur die bladeren terugkaatsen, iets wat wij dus niet zien maar planten wel. Dat planten gevoelig zijn voor ver-rood is handig, want zo weten ze waar ze niet naartoe moeten groeien. Planten staan het liefst in het volle zonlicht en niet onder buurbladeren. Hemelsblauw vinden ze een fijne kleur: daar groeien ze graag naartoe. Ver-rood gaan ze uit de weg.
LICHT & DONKER
Een plant heeft geen ogen maar kan wel licht waarnemen. Planten kunnen dus zien. Ze kijken zelfs met hun hele lichaam: met hun bladeren, hun wortels en alles wat daartussen zit. Alleen reageren de verschillende lichaamsdelen bij het zien van licht niet hetzelfde. De delen van de plant die boven de grond uitsteken houden van licht. Ze groeien ernaartoe. Dat doen vooral de toppen van de stengels, want daar groeit een plant het meest. Bij de wortels gaat het precies andersom: die hebben een hekel aan licht. Zien ze de zon, dan buigen de worteltoppen daarvan weg en zo groeit de wortel de grond in.
LICHTSCHAKELAAR OM
Normale jonge plantjes groeien naar het licht. Zodra het eerste stengeltje uit het zaadje piept, strekt het kiemplantje zich omhoog richting de zon. Jonge gatenplantjes zijn niet normaal: ze kruipen vanuit hun zaad over de grond naar de donkerste plek die ze zien. De gatenplant ken je misschien als kamerplant: een joekel met enorme bladeren waarin – ook al zo raar – keurige ronde en ovale gaten zitten. Maar hij hoort thuis in het Midden-Amerikaanse regenwoud. Daar begint hij als klimplant, met zijn stengel strak tegen een boomstam gedrukt.
Als een zaadje uitloopt, moet het nieuwe stengeltje zo snel mogelijk op zoek naar een klimboom. Het kijkt snel om zich heen en kiest als groeirichting niet de kant van het licht maar van het donker. Meestal is dat de schaduw van een boom die in zijn buurt staat. Botst bij tegen de stam, dan lijkt het of hij een knopje omzet. Pas dan kiest hij ervoor om naar het licht te groeien. Omhoog dus, zoals het hoort. Maar als hij niet eerst naar het donker gegroeid was, had hij die steunboom niet gevonden. Een geniale baby, die gatenkiemplant.
GEVOELIGE VINGERS
Kunnen planten voelen? Ja, dat kunnen ze. Ze merken het als ze iets aanraken. De gevoeligste plantendelen zijn ranken. Dat zijn sliertjes waarmee klimplanten zich vasthouden. Erwtenplanten en passiebloemplanten hebben zulke gevoelige, groene vingertjes. Charles Darwin, een beroemde bioloog, heeft de gevoeligheid van ranken anderhalve eeuw geleden onderzocht. Hij tikte met een stokje tegen de linkerkant van een rank van de passiebloemplant en keek wat er gebeurde. Al na een halve minuut boog de top een stukje naar links. Als hij het stokje blijft voelen, dan blijft de rank krullen. Tot hij stevig vastzit. Maar als het blijft bij één tikje, dan groeit de rank na een paar uur weer recht, zag Darwin. Handig, want dan kan de rank weer verder op zoek naar een beter steuntje.
Darwin deed nog een proef. Hij spoot een stevig straaltje water tegen één kant van de rank. Daar reageerde de rank dus niet op. De plant is niet gek: hij weet blijkbaar dat het geen zin heeft om je aan water vast te klampen. En hij merkt dus ook het verschil tussen een stokje en een waterstraal. Zo kan hij ook voelen dat hij de rank van een andere plant aanraakt. Ook daar reageert hij niet op, want een buurplant met ranken is vast net zo’n slappe slungel als hijzelf. Daar hoef je geen steun bij te zoeken. Passiebloemplanten zijn dus niet alleen gevoelig, ze zijn ook slim.
IN DIT BOEK
Mogen we even je aandacht?!
Deel 1 – Van groentje tot geniaal groen – Wat planten zijn
- Plant of geen plant?
- Een lange carrière
- Vrienden maken
- Doen & denken
Deel 2 – Sluwe slingeraars , knappe knoppen – Wat ze doen en wat ze denken
- Van eten tot zweten
- Horen, zien & praten
- In de aanval
- In de verdediging
- Survival voor gevorderden
- Beweeglijke tiepjes
- Reislustige tiepjes
- Verleiden en misleiden
- Crimineel gedrag
- Samenwerken
- Geniale uitvinders
Deel 3 – Handige hulpjes, machtige meesters – Wat ze voor ons doen (en wart ze van ons denken)
- Het goede voorbeeld
- Prettig gezelschap
- Levengevers
- Wat ze van ons denken
Register
De kleine lettertjes