Huub Buijssen: gevoelens en intuïtie vormen de sleutel tot contact met mensen met dementie

BESTEL HET HART WORDT NIET DEMENT SOFTBACK

BESTEL HET HART WORDT NIET DEMENT EBOOK

Dementie is een ziekte die niet alleen de patiënt treft, maar ook diepe sporen nalaat in het leven van familie en naasten. In ‘Het hart wordt niet dement. Een praktisch handboek voor naasten van mensen met dementie’ weet Huub Buijssen deze dubbele werkelijkheid op indringende en tegelijk hoopvolle wijze te beschrijven. Het boek combineert theoretische kennis met praktische adviezen en persoonlijke ervaringen, waardoor het zowel informatief als troostrijk is.

Buijssen is psycholoog en heeft decennialange ervaring met dementie, niet alleen professioneel, maar ook persoonlijk. In zijn voorwoord vertelt hij hoe hij in zijn directe omgeving meerdere keren met de ziekte werd geconfronteerd – bij zijn opa, ouders, tante en de vrouw van een goede vriend. Deze persoonlijke betrokkenheid maakt dat hij de impact van dementie op families goed begrijpt. Hij beschrijft bijvoorbeeld hoe isolement vaak groter wordt naarmate de ziekte vordert, omdat vrienden en bekenden niet goed weten hoe ze met de situatie om moeten gaan. Het boek wil juist helpen dat isolement te doorbreken door handvatten te geven voor contact en begrip.

Dit boek onderscheidt zich van veel andere handboeken door de nadruk op wat verloren gaat. In het hoofdstuk Wat niet verloren gaat maakt Buijssen duidelijk dat gevoelens, verlangens en intuïtie vaak lang intact blijven. Dementie tast wel het geheugen en het verstand aan, maar niet het vermogen om te voelen of geraakt te worden. Een voorbeeld dat hij gebruikt, is dat een patiënt misschien vergeet dat een familielid op bezoek was, maar wel het warme gevoel behoudt dat dit bezoek opriep. Dit perspectief maakt het boek minder somber dan de meeste literatuur over dit onderwerp: het benadrukt de waarde van nabijheid, affectie en gedeelde momenten.

Naast deze hoopvolle boodschap biedt Buijssen een schat aan praktische adviezen. Hij bespreekt hoe communicatie zich ontwikkelt tijdens verschillende fasen van dementie en geeft concrete tips: spreek eenvoudig, voorkom gezichtsverlies, focus op gevoelens achter woorden, en benut muziek als middel om contact te maken. Zulke suggesties zijn direct toepasbaar in het dagelijks leven, waardoor de lezer niet met abstracte theorie achterblijft, maar met praktische handvatten.

Een belangrijk onderdeel is ook de aandacht voor mantelzorgers. Buijssen laat zien dat familieleden vaak minstens zo zwaar lijden onder de ziekte als de persoon met dementie zelf. Hij benoemt gevoelens van ongeloof, woede, verdriet en schuld, maar ook momenten van geluk en liefde. In de hoofdstukken De andere slachtoffers van dementie en Hoe zelf overeind te blijven spreekt hij mantelzorgers direct aan: zorg goed voor jezelf, vergeef je fouten, zoek steun en maak ruimte voor plezier. Het boek erkent daarmee de zware last die velen dragen, zonder te vervallen in moraliserende toon.

Verder valt op dat Buijssen zijn tekst verrijkt met citaten uit romans, essays en autobiografieën. Daarmee onderstreept hij dat dementie niet alleen een medisch of psychologisch vraagstuk is, maar ook een menselijke ervaring die schrijvers al eeuwenlang proberen te vatten. Deze literaire fragmenten geven het boek diepgang en zorgen dat de lezer zich minder alleen voelt in zijn of haar worsteling.

Het hart wordt niet dement is meer dan een handleiding: het is een gids die hoop, herkenning en praktische steun biedt. Voor iedereen die van nabij te maken krijgt met dementie – als partner, kind, vriend of buur – is dit boek een waardevolle metgezel. Het laat zien dat, ondanks het verlies dat dementie met zich meebrengt, het hart blijft voelen en liefhebben. En dat inzicht kan het verschil maken in de manier waarop we onze naasten begeleiden.

INHOUDSOPGAVE

Voorwoord

Hoofdstuk 1 Wat is dementie?
Verschijnselen van dementie
Misverstanden
Oorzaken van dementieverschijnselen
Vormen van dementie
De ziekte van Alzheimer
Vasculaire dementie
Parkinson en Lewy Bodydementie
Frontotemporale dementie
Overige vormen van dementie
‘De ziekte van de eeuw’
Meer vrouwen dan mannen
Dementie: erfelijk of niet?
Is dementie te voorkomen?
Vroege signalen van dementie
Waarom een vroegtijdig onderzoek?
De patiënt zelf informeren?
Het onderzoek
Medicijnen

Hoofdstuk 2 Gestoorde inprenting
Inleiding
Normale inprenting
Gestoorde inprenting
Verdwalen
Steeds dezelfde vragen stellen en hetzelfde zeggen
Recente gebeurtenissen vergeten
Niets nieuws meer kunnen leren
Spullen kwijtraken
(Nieuwe) personen niet meer herkennen
Nachtelijk spoken
Afbreken van de toekomst
Complexe vaardigheden verliezen
Indirecte gevolgen van gestoorde inprenting
Contacten vermijden en apathie
Somberheid en depressiviteit
Achterdocht
Agressiviteit
Hamsteren
Smoesjes en leugentjes
Claimen
Wegvallen van remmingen
Normale reacties op abnormaal groot verlies

Hoofdstuk 3 Het geheugen rolt op
Inleiding
Oprollen van geheugen
Weer willen werken
Vertrouwde personen niet meer herkennen
Doden tot leven wekken
Personen verwisselen
Vervreemden van zichzelf
Rolverandering
Naar huis willen en eigen omgeving niet meer herkennen
Decorumverlies
Communicatieproblemen
Achteruitgang van verstand of intellectuele vermogens
Toenemende hulpbehoevendheid
Meerdere verklaringen mogelijk

Hoofdstuk 4 Wat niet verloren gaat
De boeken met de gevoelens
Het ervarende zelf
Intuïtie
Identiteit
Behoefte aan veiligheid en respect
De behoefte aan erbij horen en liefde
Kunnen genieten
Regie willen houden over het leven
(Mee) willen blijven doen
Het doe-geheugen
Het ritmische geheugen

Hoofdstuk 5 Communicatie
Inleiding
Normale communicatie
Verloop van communicatie bij dementie
Communicatie tijdens de fase van het bedreigde ik
Communicatie tijdens de tweede fase van het verdwaalde ik
Communicatie tijdens de fase van het verzonken ik
Enkele communicatietips
Hou het eenvoudig
Spreek tegen de persoon met dementie als een volwassene
Voorkom gezichtsverlies
Praat over nu of over vroeger
Houd rekening met het lagere tempo
Geef erkenning
Zoek naar het lievelingsthema
Ga niet graven
Ga niet in discussie
Beoordeel taal niet op logica
Blijf bereid te puzzelen
Als je toch moet corrigeren
Snijd een ander thema aan als het je teveel wordt
Stel niet alleen vragen
Gebruik de verborgen krachten van muziek
Ga op zoek naar de gevoelens achter de woorden
Communiceren kan ook zonder woorden
Alle tips op een rijtje

Hoofdstuk 6 Algemene tips voor de omgang
Inleiding
Help genieten
Koester routine en regelmaat
Stuur de stemming
Gebruik humor
Gebruik de techniek van verkopers: kweek een ja-stemming
Probeer het later nog eens
Verdiep je in zijn verleden
Bied de dementerende mogelijkheden om zich nuttig te maken
Houd rekening met (fors) beperkte gezichtsvermogen

Hoofdstuk 7 De andere slachtoffers van dementie: de zorgende familieleden
Inleiding
Gevoelens van mantelzorgers
Ongeloof en ontkenning
Kwaadheid
Wanhoop
Zich in de steek gelaten voelen
Verdriet
Schuldgevoelens
Geluk
Vertedering en liefde
Opname in verpleeghuis

Hoofdstuk 8 Hoe zelf overeind te blijven
Inleiding
Informeer je zo goed mogelijk over dementie en de gevolgen ervan
Vergeef jezelf voor je fouten en tekortkomingen
Reken niet op ieders begrip
Voorkom dat je in een isolement raakt
Werk aan een positieve levensinstelling
Maak jezelf niet onmisbaar
Leef zo veel mogelijk bij de dag
Concentreer je op problemen waar iets aan te doen is
Probeer ook aandacht te hebben voor de plezierige
kanten van het zorgen
Maak elke dag even tijd vrij voor jezelf om iets leuks te doen
Streef niet naar perfectie
Beleg een familiebijeenkomst
Geef jezelf regelmatig een schouderklopje
Let op signalen van spanning en neem deze serieus
Beloof nooit dat je tot de dood voor je naaste zult zorgen
Respecteer elkaars verschillen in verwerkingsstijl
Bedenk dat zorgen ook kan bijdragen aan jouw geluk

Literatuur
Geciteerde literatuur
Geraadpleegde literatuur
Over de auteur
Twee gratis hoofdstukken

BESTEL HET HART WORDT NIET DEMENT SOFTBACK

BESTEL HET HART WORDT NIET DEMENT EBOOK

LEES OVER DE BOVENSTAANDE BOEKEN OVER DEMENTIE