BESTEL TAO – DE LEVENDE RELIGIE VAN CHINA
LEES MEER OVER TAO, DE LEVENDE RELIGIE VAN CHINA
In de taoïstische literatuur wordt er vaak verwezen naar de mythe van de geboorte van Lao Zi, maar ze wordt zelden in haar geheel verteld. De geboorte van het Oude Kind is een schandelijk verhaal, maar tegelijkertijd onderdeel van de inwijding. Het behoort daarom tot de mondelinge overlevering. Tot op heden vertellen de Meesters deze mythe aan hun leerlingen. Hieronder volgt een versie die Kristofer Schipper heeft opgetekend in zijn boek Tao, de levende religie in China.
‘Er was eens een oude vrouw die behoorde tot de familie van de Reinen. De Oude Heerser had geen naam. Je zou kunnen zeggen dat het hier om een incarnatie ging, een incarnatie in een kuise vrouw. Ze had geen man, maar was zwanger geworden door een druppel ‘zoete dauw’ te drinken. Ze kreeg een dikke buik, maar alleen overdag, ’s nachts niet, want dan verliet de Oude Heerser haar lichaam om de Tao te gaan bestuderen en dan was hij er dus niet.
LEES MEER OVER TAO – DE LEVENDE RELIGIE VAN CHINA
BESTEL TAO – DE LEVENDE RELIGIE VAN CHINA
Lao Zi was niet zomaar iemand. Nadat hij als embryo in de buik van zijn moeder was geïncarneerd, wilde hij voor zijn geboorte een dag afwachten waarop er geen leven verwekt zou worden en ook niemand zou sterven. En zo wachtte hij meer dan tachtig jaar zonder te voorschijn te komen. Dientengevolge gingen de God van de Onderwereld en de God van de Hemel bij elkaar te rade en zeiden: ‘Het gaat hier om de incarnatie van het sterrenbeeld van het levenslot. We moeten hem wel ter wereld laten komen!’ Laten we een dag kiezen waarop we ervoor kunnen zorgen dat er niemand wordt geboren en niemand sterft, dan kan hij op die dag verschijnen.
Dat was de vijftiende dag van de tweede maanmaand. Op die dag werd de Oude Heerser geboren. Hij kwam te voorschijn uit de oksel van zijn moeder. Maar hoe! Hij had helemaal wit haar en een witte baard en omdat hij al kon lopen, liep hij onmiddellijk weg. Zijn moeder riep: ‘Hé daar, mijn oud kind! Waarom loop je weg zonder je te laten bekijken? Waarom ga je er vandoor zodra je bent geboren? Ik zal je later niet eens meer herkennen!’ Toen draaide hij zich plotseling om, zodat zijn haren en zijn baard in de lucht wapperden. Zijn moeder schrok zo toen ze hem zag, dat ze flauwviel en ter plekke stierf.
De Oude heerser vervolgde zijn weg en liep rechtdoor, zonder stil te staan, totdat hij bij een prunusboomgaard kwam. Daar leunde hij tegen een boom en zei: -‘Ik ken noch mijn naam, noch mijn familie. Nu leun ik tegen deze prunus, laat ik hem dus maar tot familienaam nemen. En wat is mijn voornaam? Mijn moeder noemde mij ‘oud kind’, dus mijn naam is ‘Lao Zi’.” Want ‘Oude Heerser’ is een eretitel; in werkelijkheid is zijn naam ‘Oud Kind.
Deze mythe die door de mondelinge overlevering met opmerkelijke zuiverheid is bewaard, wordt sinds de oudheid, zij het zelden expliciet, in de literatuur genoemd. Het thema van Lao Zi die het lichaam van zijn moeder verlaat om ‘de Tao te gaan bestuderen’ is bijvoorbeeld vergelijkbaar met het verhaal van Zhuang Zi over de ‘Oude-met-de-Lange-Oren’, die zijn lichaam ‘als dood hout’ achterlaat om ‘te gaan rondzwerven waar alles zijn oorsprong heeft’. Over het algemeen heeft Zhuang Zi de mythologische thema’s omgewerkt en er een meer filosofische strekking aan gegeven. De geschiedschrijving daarentegen heeft, ondanks haar drang tot rationalisatie, veel nauwkeuriger elementen van de mythe bewaard. Nemen wij bijvoorbeeld de biografie van Lao Zi in de Shiji.
De Shiji laat de omstandigheden van zijn conceptie weliswaar buiten beschouwing, maar verzwijgt niet dat hij geen voorgeslacht heeft. De geschiedschrijver verklaart tenslotte, nadat hij de verschillende legenden die in zijn tijd over de Oude Meester de ronde deden beknopt heeft weergegeven: ‘Li-het-Oor is de spontane transformatie verkregen door het Niet-Handelen en de spontane rechtschapenheid verkregen door reinheid en stilte.
Lao Zi heeft dus geen vader. Volgens de mythologie neemt hij zelf de naam ‘prunus’ aan of krijgt hij de naam Li van zijn moeder, ‘Moeder Li’. De commentaren over dit thema van de legende citeren soms Zhuang ZI, die zegt: ‘In de Oudste Oudheid kenden de mensen hun vader niet, alleen hun moeder’. Er is geen enkele reden om, zoals de marxistische kritiek dat doet, dit citaat uit zijn mythologische verband, te rukken en ermee te willen bewijzen dat het oude China het matriarchaat heeft gekend. Zhuang Zi wil alleen maar zeggen dat er in het begin van de wereld niet een scheppende vader was, maar een moeder die in zichzelf het kosmische gebeuren verwezenlijkte Dit zeggen de taoïsten erover:
‘In de baarmoeder reciteerde hij [Lao Zi] heilige geschriften gedurentde eenentachtig jaar. Daarna werd hij geboren uit de Iinkeroksel van Moeder Li. Bij zijn geboorte had hij witte haren; vandaar zijn naam ‘het Oude Kind’.
INHOUDSOPGAVE
Chinese transcriptie en uitspraak
Voorwoord
De betekenis van Qi
- Het taoïsme: Het begrip religie – De Tao – De geschiedenis van het taoïsme – De vernietiging van het taoïsme
- De dagelijkse religie: De tempels – De kalender – De feesten – Het eten
- De goddelijke natuur: De kosmologie – De goden – De geestelijke kracht
- De meesters van de goden: Poppen en mediums – De meester op blote voeren en zijn ritueel – Geletterden van de Tao – Registers van vroeger en nu
- Het ritueel: De leerjaren – Het schriftoffer – Het altaar
- Het innerlijke land: Het milieu – Het beeld van het lichaam – De bewoners
- Lao Zi, het lichaam van de Tao: Geboorte
- Het bewaren van het Ene: De voorbereiding – De chaos – De terugkeer
- De onsterfelijken: Geen granen eten – De bergen – De alchimie
- De leer zonder woorden: Het rijk van Humpty-Dumpty – De vasten van het hart – Het alledaagse
Appendix: Noten – De Chinese dynastieën – Bibliografie – Register
BESTEL TAO – DE LEVENDE RELIGIE VAN CHINA
LEES MEER OVER TAO, DE LEVENDE RELIGIE VAN CHINA
