Michael Maier: lijfarts van keizer Rudolf II en verdediger van de rozenkruisers

Michael Maier (1568-1622) werd in 1568 in Rendsburg, Holstein, geboren. Hij studeerde later filosofie en medicijnen in Rostock, Frankfurt en Padua. Daarna ging hij naar Bazel, waar hij een doctoraat in de medicijnen behaalde. Rond 1599 raakte hij geïnteresseerd in alchemie. In 1608 vertrok hij naar Praag, waar hij het volgende jaar als arts en raadsman in dienst trad van keizer Rudolf II, die ook grote belangstelling had voor occulte wetenschappen. 

Maier was van mening dat de natuur nog maar half ontsluierd was en dat men weinig van de geneeskunde wist, omdat de zintuigen ontoereikend zijn om de werking ervan te kunnen ontsluieren. Wat ook genezen moet worden, behalve het lichaam, is de ziel, waarbij het ‘universele geneesmiddel’ een belangrijke rol speelt. Dat sluit trouwens aan bij de gedachte van Francis Bacon dat de werking van de zintuigen sterk overschat wordt en hun inbreng in de wetenschap nauwelijks tot iets werkelijk nieuws kan leiden. 

Tussen 1611 en 1616 bracht Maier door aan het hof van koning James I in Engeland en hij had grote invloed op Isaac Newton. In 1617 keerde hij naar Duitsland terug en ging in Frankfurt wonen. Maier was een vroom lutheraan, maar hij was tevens betrokken bij de rozenkruisersbeweging, iets waar zijn werk Themis Aurea alles mee te maken had. Hierin zegt hij ook dat de tempel van het rozenkruis gelegen is naast de bron van de rivier de Helicon, op de berg Parnassus met zijn twee toppen. 

Hier bevonden zich de woonplaatsen van Apollo en Pallas Athena. Deze symboliek vinden we ook terug bij Francis Bacon, die zelf een Apollo en kanselier van Parnassus genoemd werd. De Engelse vertaling van Themis Aurea verscheen in 1656 als Themis Aurea: The Laws of the Fraternity of the Rosie Crosse en was opgedragen aan de vrijmetselaar/rozenkruiser Elias Ashmole. 

Maier wijst erop dat de rozenkruisersbroederschap de herbelevendiging was van oudere broederschappen die onder verschillende namen optraden in de loop der tijden, bijvoorbeeld de Broederschap van Magische en Wijze Mannen en de Alchemisten. Hoewel deze broederschappen ook de wijsheid van de Kabbalah en het hermetisme beleden, waren ze uitdrukkelijk gebaseerd op het oorspronkelijke christendom. 

Dat er in 1618 betrekkingen bestonden tussen de Duitse en de Engelse rozenkruisers blijkt ook uit de reis die Michael Maier maakte om Robert Fludd te raadplegen, waarvan het gevolg was dat Maier in zijn geschriften nieuwe symbolen, allegorieën, anagrammen en voorstellingen aankondigde. In zijn werk Atalante Fugiens uit 1618 staat bijvoorbeeld een diagram met Adam en Eva, het mannelijke en het vrouwelijke beginsel in een binnencirkel, dat zich in zijn voortdurende ontwikkeling uitbreidt en een vierhoek vormt, daarna een driehoek, om zich ten slotte op te lossen binnen de grote buitencirkel, de macrokosmos, waarvan de microkosmos een vuur- of lichtstraling is die weerkeert naar het veld van uitgang. Een verre herinnering aan het Verloren Woord is de mens in zijn aards bestaan bijgebleven. Na vele ervaringen kan hij terugkeren in het Huis des Vaders, waar het Woord wordt gevonden. 

Bron: Het mysterie rond Francis Bacon van Jaap Ruseler