Een stukje van de regenboog – kindergedichten – boek van Jan van Coillie en Sassafras de Bruyn - Spirituele teksten

BESTEL EEN STUKJE VAN DE REGENBOOG

Duik in dit boek, laat je vervoeren, verrassen en verbazen. In ‘Een stukje van de regenboog’ vind je de mooiste gedichten voor kinderen die verschenen tussen 2010 en 2020. Jan van Coillie heeft ze geselecteerd. Geniet mee van de grappige, ontroerende of wonderlijke poëzie van Edward van de Vendel, Bart Moeyaert, Kate Schlingemann, Jaap Robben, Bette Westera, Ted van Lieshout, Hans & Monique Hagen, Joke van Leeuwen, Geert De Kockere en vele anderen. Stuk voor stuk zijn de gedichten origineel en authentiek en spreken ze jong en oud aan door de magische spanning die eigen is aan poëzie.De betoverende illustraties van Sassafras de Bruyn geven op een unieke manier kleur aan de magie van de kinderpoëzie.

WOORD VOORAF
Ik neem je mee naar Waaralleskan

In dit boek vind je de mooiste gedichten voor kinderen die verschenen tussen 2010 en 2020. Een stukje van de regenboog sluit aan bij ‘Ma, er zit een dichter in mijn hoofd’ (1983), ‘Kom maar dichter’ (1990), ‘De dichter is een tovenaar’ (2000) en ‘Wat je ziet, zit in je hoofd’ (2011), die de vorige decennia bestreken.

‘Letters, woorden, boeken’ en ‘De wijde wereld’, die afdelingen vond je niet in de vorige bloemlezing. Ze geven meteen twee belangrijke accentverschuivingen aan binnen de kinderpoëzie in het voorbije decennium. Er verschenen meer gedichten over wat taal en lezen bijzonder maakt én de wereld in de kinderpoëzie werd ruimer en meer divers, net als onze scholen. De kinderpoëzie is van ouds een seismograaf van wat er in de maatschappij beweegt. Dat wordt niet alleen duidelijk in de gedichten over diversiteit, maar ook in die over thema’s als milieu en dementie. De kinderpoëzie is ook al bijna 200 jaar een favoriet genre voor taalspel en humor. Beide zijn in deze bundel goed vertegenwoordigd en misschien is ook dat wel een teken van de tijd: in periodes van onzekerheid en spanningen vormt humor een uitlaatklep.

De 100 mooiste kindergedichten van nu … ‘Mooiste’ roept de vraag op naar selectiecriteria. Wat zorgt ervoor dat ik een gedicht tot de mooiste reken? Natuurlijk houdt elke selectie persoonlijke keuzes in, maar die keuzes steunen wel op ervaring met poëzie en met kinderen en worden gestuurd door criteria die uit ervaring groeiden. Die criteria zijn vanaf de eerste bloemlezing dezelfde gebleven:

Originaliteit: goede poëzie moet verrassen door inhoud en/of vorm. Originaliteit staat tegenover clichés en voorspelbaarheid.
Authenticiteit: goede kindergedichten moeten in de woorden van Willem Wilmink ‘gevoelsmatig waar’ zijn. Dat houdt in dat de dichter schrijft vanuit het kind in zichzelf, zonder betutteling of moralisering.
De juiste spanning tussen wat er staat en niet staat en tussen herkenbaarheid en vervreemding. Gedichten die te duister of te doorzichtig zijn vallen door de mand.
Vakmanschap: in sterke kindergedichten hanteert de dichter poëtische technieken als rijm en metrum op zo’n manier dat er een juiste spanning is tussen vorm en inhoud. Een gebrek aan vakmanschap uit zich onder meer in rijmdwang, kreupel ritme en prozaïsch gebabbel, herschikt in versregels.

In het licht van die criteria is het veelzeggend dat de bundel opent met de afdeling ‘Letters, woorden, boeken’. Als er iets is wat dichters onderscheidt, is dat wel dat ze de taal hanteren op een bijzondere manier. Ze stoffen de taal af zodat je die als nieuw ervaart, ze combineren woorden zodat die vonken slaan en spelen met letters zodat versregels gaan zingen. Jonge kinderen kunnen intens plezier beleven aan het spel met klanken in ‘Panda’ van Bette Westera: ‘Ik eet bamboe uit de rimboe./ Hoeveel bamboe eet ik dan?/ Hoeveel verse rimboe-bamboe?/ Zoveel bamboe als ik kan.’ En hoe prettig tinkelt de taal niet in ‘Na het feest’ van Ineke Holzhaus: ‘Maar in het sterrenstelsel/ van mijn hersenpan tinkelt/ het nog na hiep hiep hiep -// hiep hiep hiep -.’

Door woorden op een ongewone manier te combineren en door te spreken in beelden frissen dichters niet alleen de taal op, maar laten ze de lezer ook op een nieuwe manier kijken naar de wereld en naar zichzelf. Vriendschap ga je anders zien als je leest dat die weleens verkouden kan zijn of zelfs griep kan hebben (Edward van de Vendel).

‘Je ervaart het bos in de winter anders wanneer je leest ‘Diep in hun koude hout/ ligt lente opgevouwen’ (Judy Elfferich).

En haast niet te beschrijven gevoelens zie je plotseling voor je, zoals in ‘Verlegen’ van Elske Kampen: ‘Maar door jou was deze zomer/ verlegen weer terug./ Stond koppig als een kleine tent,/ vlammend rood en strak’. De volgende regel uit ‘Geborgen’ van Kate Schlingemann geeft klank- en beeldrijk weer wat de taal van de dichter met je kan doen: ‘je zinkt in een meer van wondere woorden.’

In een gedicht is dat meer oeverloos, uit hoe weinig woorden het ook bestaat. Dichters zijn meesters in het weglaten van woorden. Als het goed zit, als de juiste spanning tussen de woorden er is, doen de woorden die er wel staan iets bijzonders met je. Soms geven ze je een prettig gevoel door het spel met klank en ritme. Maar vaak nodigen of dagen ze je uit om onder of tussen de woorden te lezen, om het gedicht zelf aan te vullen. Net dat maakt poëzie zo ‘spannend’: elke lezer mag zich het gedicht toe-eigenen door er eigen gevoelens en gedachten in te leggen. Poëzie zet je bij uitstek aan het ‘voeldenken’, voor David Krech het wezen van literatuur (geciteerd door Aidan Chambers in De leesomgeving, p. 14). Wat gaat er niet allemaal schuil onder versregels als ‘waar verliezen mensen/ de tijd voor een oma in huis’ (Kasper Peters) of ‘ik wou dat geluk een ding was’ (Toon Tellegen).

Duik in dit boek, laat je vervoeren, verrassen en verbazen. Immers, kinderdichters nemen je mee naar ‘Waaralleskan’, mét hoofdletter (Linda Vogelesang).

Jan van Coillie

ONDER HET DEKBED VAN HET ALFABET
LETTERS, WOORDEN, BOEKEN

Smakelijk lezen!

Smakelijk lezen!
Twee ogen om te eten
van dat lekkers op het blad!
Hele repen letters
naar binnen in één hap

Smakelijk lezen!
Twee ogen als twee monden,
veel woordjes in één keer!
Van letters krijg je honger,
van lezen nog veel meer.

Frank Adam
Als de bomen straks gaan rijden
De Eenhoorn, 2011

Letterfeestje

kom als een rap
of als een gedicht
als elfje
of rondeel
kom als een sprookje een verhaal
een lied
of als toneel

voor taart
en drinken wordt gezorgd
maar neem zelf
mooie woorden mee
(als wiedeweerga
lariekoek
meanderen
of bloemenzee)

het is op woensdag
drie tot acht
na afloop ~~word je~~
schrijf je
een kameel
een koets met muizen
luchtballon
een draagstoel
of een bezemsteel
of wat je maar te binnen schiet
en je wordt netjes thuisgebracht

ps
vergeet de woorden niet!

Corien Oranje
Er zit een feest in mij!
Querido’s Poëziespektakel 5 Querido, 2012

Dames en heren

Een meisjesvriend is een vriendin
een damesdanser danseres
is zwanin een vrouwtjeszwaan
of heet ze zwaneres
en wat is een meisjesreiger
reigster reigerin of reigeres

koning hoort bij koningin
en prins hoort bij prinses
woont een pinguïn samen
met een pinguïnes
en hoort de meester bij de juf
of bij een meesteres

een heer is
een hij een dame is zij
en jij bent de liefste
jij hoort bij mij.

Hans en Monique Hagen
Nooit denk ik aan niets
Querido, 2015

INHOUDSOPGAVE

Woord vooraf

Onder het dekbed van het alfabet
LETTERS, WOORDEN, BOEKEN

In het sterrenstelsel van mijn hersenpan
GEVOELENS EN GEDACHTEN

Als een moederrok over je uitwaaiert
FAMILIE

Dáárom was ik te laat
SCHOOL

Waar woorden geuren naar granaatappel
DE WIJDE WERELD

Als ik op een wolk zou liggen
NATUUR

Het lijkt me leuk een spin te zijn
DIEREN

Tandenpoetsen is NIET saai!
STRAFFE VERHALEN

Vaar door de inktblauwe nacht
SLAPENGAAN EN DROMEN

Lijst van auteurs
Trefwoordenlijst

BESTEL EEN STUKJE VAN DE REGENBOOG

LEES MEER OVER DE BOVENSTAANDE BOEKEN MET GEDICHTEN VOOR KINDEREN

Spirituele teksten – blog van Pentagram boekwinkel

☆ boeken over God, kosmos, mens ☆ online-programma's ☆ activiteiten ☆

Een stukje van de regenboog – kindergedichten – boek van Jan van Coillie en Sassafras de Bruyn