Wie ben je,
wat ben je
en waarvoor ben je op deze wereld?
Duizenden jaren geleden woonden diep in de Euraziatische steppe een aantal stammen, onze voorvaderen. Hun levens waren zwaar: de toekomst was duister en hun religieuze leiders, met hun vele, altoos ruziemakende goden, waren onbetrouwbaar en bedrogen hen met valse rituelen. Eén man kwam in opstand tegen die willekeur van de goden en hun dienaren: Zarathustra. Hij was het die de mensen hoop gaf door hen ervan te overtuigen dat er maar één God bestaat, de bestierder van de wereld. Deze God gaf Zarathustra de opdracht om de mensheid naar het juiste pad te leiden. En Zarathustra begon met zijn missie volgens het adagium: goede gedachten, goede spraak, goede daden.
Zarathustra was de uitvinder van het monotheïsme en zou grote invloed hebben op het jodendom, het christendom en de islam. Duizenden jaren later pakt Kader Abdolah de draad van Zarathustra op en vertelt hij ons de oerverhalen die tot ons diepste wezen behoren. Het resultaat is de schitterende vertelling Zarathustra. Wie dit boek heeft gelezen en beleefd, zal voorgoed met een andere blik naar de wereld kijken.
Kader Abdolah (Iran, 1954) is niet alleen de schrijver van grote romans als Het huis van de moskee, en Voordat het laat wordt, maar ook de vertaler en bezorger van grote klassieke meesterwerken uit de wereldliteratuur, zoals 1001 nacht en Wat je zoekt, zoekt jou, over de Perzische mysticus Rumi.
INLEIDING
Lezer!
Ik heb overal gezocht om alles zo correct mogelijk te vertellen, maar dat past eigenlijk niet bij een verhaal waarvan vrijwel niets op ware feiten gebaseerd is. Vooral omdat in de loop van de geschiedenis mythes van de ene cultuur naar de andere zijn overgegaan, en zich vervolgens met mythes van die andere culturen hebben vermengd, wat daarna weer tot nieuwe mythes heeft geleid. Zo ontstond er uiteindelijk een complex geheel van namen en verhalen die volgens de ene bron totaal anders zijn dan volgens de andere bron.
Ik noem een voorbeeld: in de oude Perzische cultuur hebben we een paar goden die ons erg dierbaar zijn, maar binnen de Indiase cultuur zijn die Perzische goden getransformeerd tot enge, gevaarlijke goden. Toch heb ik mijn uiterste best gedaan om alles op een rijtje te zetten. Trots leg ik dit boek naast oudere boeken, die elk een eigen spectrum en een eigen wereld creëren.
Wat me uiteindelijk geholpen heeft, was mijn immigratie. Die heeft me een breder inzicht gegeven in Zarathustra, en hielp me hem beter – naar zijn echte waarde – te tonen. Net als iedereen dacht ik eigenlijk dat Zarathustra een Perzische profeet was, dat hij er alleen voor de Perzen was en dat hij alleen voor de Perzen opkwam. Maar dat is niet waar.
Zarathustra is de mens zelve: met wat hij ondernam, met wat hij poogde, was hij als de mens die vanuit de donkerte naar het licht wilde komen. Dat is de lijn die ik in dit boek volg.
Nog iets anders: ik heb even overwogen om het levensverhaal van Zarathustra aan het begin van dit boek te vertellen, maar besloot om dat niet te doen. Ik moest eerst over iets anders schrijven, en zo is de vertelling op een natuurlijke manier ontstaan. Eigenlijk heeft het verhaal zichzelf geschreven. Ik heb mijn best gedaan, altijd in de wetenschap dat u over mijn schouder meekeek naar de tekst. Veel leesplezier!
Kader Abdolah
1 WE GAAN OP REIS
Nu ik met dit boek begin, begin ik eigenlijk met een reis: een reis naar onbekende oorden, daarom weet ik niet wat ik op mijn pad zal vinden en waar ik terecht zal komen.
Lezer! Ik neem u mee, als getuige en als medereiziger.
Ik zeg dit niet zomaar. De waarheid is dat ik een boek over Zarathustra wilde schrijven, maar ik belandde op een plek die ik helemaal niet verwachtte. Ik dacht dat ik Zarathustra zocht, maar halverwege kwam ik erachter dat ik op zoek was naar u, naar onszelf.
En hoe langer ik Zarathustra zocht, hoe dichter ik bij onszelf kwam. Daarom neem ik u mee op deze voor mezelf totaal onbekende reis. Daarom ben ik zo benieuwd naar wat ik zal zien, wat ik zal beleven, wat ik zal krijgen, en wat ik zal geven.
Om een voorbeeld te noemen: ik was op zoek naar de mysterieuze, sprookjesachtige Perzische profeet Zarathustra, maar ik belandde in de cultuur van de Euraziatische steppen van tien-, twintig- duizend jaar geleden. Eigenlijk belandde ik op de plek waar wij, Indo-Europeanen, ooit woonden. Deze steppen hebben het fenomeen Zarathustra voortgebracht; de oorsprong van zijn gedachtegoed en de bron van zijn geschriften bevinden zich in dat gebied.
De benaming ‘Indo-Europeaan’ is eigenlijk niet correct, het is een nieuwe term waarmee we onze voor-voor-voorouders die daar woonden mee aanduiden. Eigenlijk is het meer een aanduiding voor de taal van de mensen die op die steppen woonden.
Ik kwam dus bij die mensen terecht, en die mensen zijn onze voorvaderen. Ze woonden daar verdeeld over drie verschillende stammen, verspreid over die grote steppe of steppen. En hun taal verbond ze met elkaar. Naast hun taal was er nog iets, iets wat hen nog sterker met elkaar verbond, iets essentiëlers, en dat waren hun goden. Maar we beginnen bij die stammen. Of eigenlijk eerst bij de steppe. Dán zullen we zien waar we terechtkomen.
DE NAMEN
Lezer!
Dit boek gaat over u. Het gaat over verhalen die tot u behoren, maar die zich tot nu toe ver van u vandaan bevonden. Misschien zullen ze daarom in eerste instantie onbekend klinken.
Toch neem ik u direct mee naar die wereld, en dan het eerst naar de wereld van de steppebewoners. Ik laat u de belangrijkste aspecten van hun leven zien en ik vertel over hun ideeën en hun overpeinzingen inzake de hemel en de aarde en het bestaan.
Al die onderwerpen zullen als puzzelstukjes dienen die nodig zijn om het gehele tafereel van het gedachtegoed van de mens te kunnen doorgronden. En aan de hand daarvan wil ik een portret van Zarathustra maken, om hem aan u te laten zien.
En ook het volgende:
In dit boek komen veel namen voor, die u waarschijnlijk niet eerder gehoord hebt. Ze klinken onbekend, maar dat zal geen belemmering vormen voor het verloop van het verhaal.
Toch zet ik hieronder de belangrijkste namen op een rij. Het zijn namen die als oeroude muziek klinken.
-
- Ahura en Ahriman: de zonen van Zerwan, die uit zijn dromen tevoorschijn kwamen. Ahura is de goede zoon, die probeert een mooie wereld te creëren. Ahriman, de broer van Ahura, maakt uit jaloezie alles kapot wat Ahura creëert. Ahriman is de eerste versie van Satan, oftewel de duivel.
- Ahura Mazda: Zarathustra nam de goede Ahura als basis en verhief hem tot een grote god, Ahura Mazda: de almachtige.
- Arash: een boogschutter uit de tijd van de steppe die een einde aan de oorlogen wil maken.
- Avesta: het heilige boek van de volgelingen van Zarathustra, en tegelijkertijd een encyclopedie van de eerste mythes.
- Bahman: de bode van Ahura Mazda.
- Cyrus de Grote: de eerste koning die de leer van Zarathustra’s geloof gebruikte om de wereld te veroveren.
- De steppebewoners: immigranten die de kracht van immigratie hebben laten zien in de oertijd.
- Darius de Grote: de koning die geïnspireerd door de leer van Zarathustra het eerste Perzische paleis bouwde, dat later door Alexander de Grote vernietigd werd. Dezelfde koning die in de naam van Ahura Mazda Europa binnenviel via Griekenland.
- Djamshid: de eerste koning op de aarde. Later werd hij zo arro- gant dat hij zichzelf tot god van de werelden benoemde. Door die zonde werd hij onttroond.
- Doghdewa: de moeder van Zarathustra.
- Esfandiyar: een vergelijkbare figuur als de Griekse Achilles, maar dan van de Perzische mythes.
- Gatha’s: liederen. Eigenlijk zijn gatha’s een van de eerste vormen van psalmen die de mens bedacht heeft.
- Ghoshtasb: de koning die de missie van Zarathustra wereldkundig maakt.
- Hushang: de eerste koning die zijn volk leerde om van ijzer hamers, bijlen, sikkels, zwaarden, messen en ijzeren pannen te maken.
- Izadan: eigenlijk waren zij de eerste goden die de mensheid bedacht heeft. Later werden ze allemaal de raadgevers (aartsengelen) van Ahura Mazda.
- Katayoon: een Romeinse prinses, de vrouw van koning Ghoshtasb. En de moeder van Esfandiyar.
- Kaveh en Ferydoon: twee helden die Zahhak te gronde richten en een einde aan zijn tirannieke bewind maken.
- Kiomaars: de eerste mens die door Ahura Mazda is gecreëerd.
- Medyomah: de oudere neef van Zarathustra en zijn eerste volger. Hij is een getuige van het leven van Zarathustra.
- Patirētarasb: de grootvader van Zarathustra.
- Pourušasb: de vader van Zarathustra.
- Rostam: de held der helden in de Perzische mythes.
- Siavash: een mythische prins die door de geliefde van zijn vader de koning verleid werd naar haar slaapkamer, maar hij trok zich terug.
- Simorg: de mythische vogel die de geheimen kent.
- Zahhak: de meest gewelddadige koning in de geschiedenis van de mensheid. Hij was eigenlijk de personificatie van de donkere kant van de mens.
- Zarathustra: de eerste mens die de almachtige God creëerde.
- Zerwan: het eerste wezen dat uit het niets tevoorschijn kwam, een god uit het niets.
DELEN
De namen
- Het leven in de steppe
- Het levensverhaal van Zarathustra
- Na de dood van Zarathustra
- De gatha’s van Zarathustra
- De mythes in de Avesta
Woord van dank
Verantwoording
DE HOOFDSTUKKEN
- We gaan op reis
- De steppe oftewel de steppen
- De taal van de steppen
- Zariadares en Odatis, het verhaal van een steppeliefde
- De paarden
- Pijl-en-boog
- De heilige plant hum
- De Koe
- De aarde en de hemel
- De goden
- Anahita, een onvergetelijke godin
- Even iets anders
- Stapsgewijs verlaten ze de steppen
- Een goddelijke uitvinding
- Een nieuwe verklaring van het bestaan
- De nieuwkomers en de lokale bewoners
- Een vernieuwing in het godenstelsel
- Zerwan
- Ahura en Ahriman
- Een nieuwe versie van de Koe
- De mens
- Djamshid, de eerste koning op aarde
