BESTEL RUDOLF STEINER EN PETER DEUNOV

BESTEL DE MEESTER SPREEKT – WOORDEN VAN PETER DEUNOV

Op zondagmiddag 2 november 2025 werd een herziene Nederlandse uitgave van het bekendste boek van de Bulgaars wijsheidsleraar Peter Deunov (1864-1944) gelanceerd bij Pentagram boekwinkel in Haarlem: De meester spreekt. Dat boek is voorzien van een nieuwe inleiding over het leven van Deunov, geschreven door Dick van Niekerk en Hristina Reekers. Over het leven en de werken van Peter Deunov publiceerde Harrie Salman in 2022 een boek waarin hij betoogt dat de visies van Peter Deunov en van Rudolf Steiner elkaar aanvullen. De ontwikkelingsweg van beide spirituele leraren vertonen opmerkelijke parallellen.  Hieronder volgt een gedeelte uit Rudolf Steiner & Peter Deunov van Harrie Salman .

De innerlijke weg van Peter Deunov was anders dan die van Rudolf Steiner. In 1884 maakte Deunov een ernstige ziekte door waarin zijn ego “stierf”. Sindsdien leefde in hem de Geest van Waarheid. Dit was zijn eerste inwijding. In een volgende stap kreeg hij in 1897 de missie om een leraar voor de hele mensheid te zijn. En in 1912 trad de Geest van Christus in hem binnen.

Deunov heeft het “opstijgen van de menselijke ziel tot God” in zeven fasen beschreven. Een eerste beschrijving daarvan gaf hij op 1 november 1914.  Later volgde een uitgebreidere. Hier volgt een samenvatting.

1. 1. God richt zich tot de mens. Hij trekt de mens tot zich “met de draden van zijn Liefde”. Deunov had zich in 1884 in een periode van diep innerlijk lijden zich tot God gewend en daarmee begon het ontwaken van zijn ziel.
   2. Berouw. Deunovs antwoord op de roep van God was dat hij de balans van zijn leven opmaakte. Daarbij werd in hem het bewustzijn van een helder, zuiver leven geboren. Hij had een diep berouw over wat hij tot dan toe met zijn leven had gedaan. 
   3. Redding. Deunov ervaarde de spirituele golf die van God komt en tot nieuwe levensomstandigheden en tot een nieuwe cultuur leidt.
   4. Regeneratie. “In de mens manifesteert het goddelijke zich [nu] in grotere mate. Zijn bewustzijn groeit, evenals het ver- langen God te dienen.” Deunov besloot voor God te werken en methodistisch predikant te worden gegaan.
   5. Wedergeboorte. Deze komt van God en wordt vooraf door groot lijden. Dit is de versnelde ‘liquidatie’ van het karma. Mensen moeten hierdoor heen gaan om vrij van hun karma te worden. In hen ontwaakt dan het kosmische bewustzijn, zij voelen de eenheid van het leven en stralen naar alles Liefde uit.
   6. Verlichting. Na een nog grotere beproeving volgt de verlichting, waarin het bewustzijn zich verder vergroot en nieuwe krachten ontwaken. “De mens begint te communiceren met ver ontwikkelde wezens, hij wordt lid van hun gemeenschap, hij leert de heilige taal van de volmaakten, hij verkrijgt grote kennis van de krachten en wetten van de natuur.” Hij leert ook daarmee te werken.
   7. Opstanding. Nu gaat de mens door een diepe duisternis, de laatste test, waarin hij zich helemaal alleen voelt en door de onzichtbare wereld verlaten. Als hij zich realiseert dat God hem niet verlaten heeft, volgt de opstanding. Daarmee voltooit hij zijn evolutie op aarde en ontwaakt in hem het goddelijke in zijn volledigheid. Hij kan nu de weg naar bevrijding, het pad naar het Licht waarin hij leeft, aan zijn broeders en zusters tonen.

BESTEL RUDOLF STEINER EN PETER DEUNOV

BESTEL DE MEESTER SPREEKT – WOORDEN VAN PETER DEUNOV

Deze innerlijke weg van het opstijgen van de ziel tot God staat in de mystieke traditie van het christendom. De symboliek van de Heilige Graal en het Rozenkruis, en de christelijke inwijdings- weg die op de lijdensweg van Christus was gericht, waren in de Bulgaarse cultuur onbekend. Deunov koos als embleem van de menselijke ziel de graankorrel. “Deze valt in de aarde, sterft en ontkiemt, groeit en brengt vrucht voort. Hetzelfde gebeurt met de menselijke ziel”, zei hij op 5 april 1914. Hij sprak ook over het bloesemen van de ziel en het ontwaken van de ziel in een hoger bewustzijn. Een van zijn sleutelwoorden was het woord ‘rabota’ (werk): we moeten voortdurend aan onszelf werken om het christendom in het dagelijkse leven in de praktijk te brengen.

De traditie van het methodisme, waarin Deunov was opgeleid, werkte door in de school van de Witte Broederschap in het bidden, het houden van preken, het zingen van geestelijke liederen en de gerichtheid op het sociale leven. Uit de Bulgaarse cultuur kwamen de muziek en de kringdans, en het bewustzijn van het belang van een gezond leven. De bergen werden in de school plaatsen van spirituele ervaringen en van studie van de wereld van natuurwezens, maar ook plaatsen waar de leerlingen van Deunov onder moeilijke omstandigheden met elkaar hun zomerkampen hielden, hun sociale bewustzijn ontwikkelden en nieuwe levenskrachten opnamen.

De scholingsweg van de Witte Broederschap werd niet, zoals in de antroposofie, in een handboek of in voordrachten gepresenteerd, maar ontwikkelde zich in de vele methoden voor het geestelijke werk die Deunov heeft gegeven. Deze methoden ondersteunen de overgang van de involutie naar de evolutie en de geboorte van de nieuwe mens.  Zij bestaan uit het verrichten van activiteiten die positieve effecten hebben op de gezondheid van het lichaam, op het etherlichaam, op de zuivering van het hart, op de omvorming van de ziel en op de ontwikkeling van geestelijke krachten. We zullen deze methoden nu verder beschrijven…

BESTEL RUDOLF STEINER EN PETER DEUNOV

BESTEL DE MEESTER SPREEKT – WOORDEN VAN PETER DEUNOV

LEES OVER DE BOVENSTAANDE BOEKEN VAN HARRIE SALMAN