Het boek gaat onder de spreuk van Lao Zi: ‘Een studie volgen is leren, Tao leren is afleren’. Uit de flaptekst: ‘De Daodejing heeft in de Chinese beschaving eeuwenlang een grote rol gespeeld. De kernachtige tekst is relatief kort – 81 paragrafen – en het is opmerkelijk dat ook nu nog de lezer het gevoel krijgt alsof Lao Zi, de schrijver, zich direct tot hem of haar richt. De oude Chinese commentaren keren steeds weer terug naar deze expliciete bron van wijsheid, waarbij zij op vaak originele wijze blijk geven van hun diepzinnige inzichten.’
Veel ‘babyboomers’ in Nederland zijn opgevoed met woorden als ‘Er gebeurt niets, je moet alles zelf doen!’ of met woorden van gelijke strekking. Nederland moest na de Tweede Wereldoorlog opgebouwd worden en de ouders van de ‘babyboomers’ hadden daarvoor maar één remedie: handen uit de mouwen en sla ze aan de ploeg! En deze geestelijke instelling werd in grote hoeveelheden op hun kinderen overgedragen.
Al bij de eerste keer dat de lezer dit boek doorbladert, zal hem opvallen dat de bladspiegel zo prachtig is uitgevoerd. Er gaat vrijwel geen bladzijde voorbij of er staat wel een illustratie of Chinese karakters op. Die karakters worden uitgeplozen, sommige meervoudige karakters kunnen in hun samenstellende delen worden benoemd en uitgelegd.
Natuurlijk is de lezer aan het einde van het boek nog bij lange na niet in staat Chinese karakters te lezen of te duiden, maar de manier waarop de auteur deze karakters aan lezer voorlegt is adembenemend. Schitterend doordacht en van een stille, fascinerende schoonheid. En van die schoonheid kan, en mag genoten worden.
Het boek is, naar voorbeeld van de Daodejing, onderverdeeld in 81 tekstjes. Geen van allen heel groot of zwaar. Elk stukje tekst is eenvoudig te lezen; simpel om te lezen. En dat is voor een groot deel toe te dichten aan het sprankelende taalgebruik. Eenvoudig te lezen; simpel om te lezen. En aan deze vaststelling moet nog iets worden toegevoegd. Ze moet even opgerekt worden om de betekenis wat helderder te krijgen: ‘Het leven (dus niet het lezen van deze tekst alleen) is namelijk simpel, niet gemakkelijk, maar héél simpel’.
Direct al aan het begin van de inleiding wordt de lezer een mooi staaltje van deze schrijftrant voorgezet: ‘De titel van dit boek, Weg in Tao, roept misschien vragen op als: ‘Wat is dat voor een weg?’ Of: ‘Wie gaat er weg in Tao, ben ik dat?’ ‘Is Tao dan niet hier?’ De oude taoïsten kwamen met een antwoord dat ook in onze tijd verrassend actueel is: ‘Wij leven in een wereld die tijdelijk is, maar deze wereld is niet de enige werkelijkheid. Wij maken deel uit van een oneindig groot veld van zijn.’
Het is voor de lezer een groot genoegen de teksten te lezen en tot zich te nemen. Als de lezer de stof tot zich heeft genomen en hij is vrijmetselaar, dan kan hij op opvallende overeenkomsten stuiten. Overeenkomsten die maken dat de vrijmetselaar de woorden dieper begrijpen kan als hij ze naast de lessen legt die hij uit zijn vrijmetselaarsarbeid heeft gehaald.
Als hij zich, bij wijze van voorbeeld, voor ogen stelt dat hij in de werkplaats in het Westen staat, tussen de beide zuilen, met het gezicht naar het oosten gericht. Laat hij dan eens denken aan een betekenislaag die hij kan verbinden met Laozi 31. Op bladzijde 41 van het onderhavige boek, staan die woorden in ‘hertaalde vorm’ van Aleid C. Swieringa: “De wijze stelt zich aan de linker kant van van de keizer. De krijgsman aan zijn rechterzijde. Huist daar in de werkplaats niet ‘Wijsheid’ (links) en ‘Kracht’ (rechts)?
En, oh ja, misschien kan de lectuur van dit boek de Nederlandse lezer nu eens eindelijk afhelpen van dat neurotische ‘doen’, ‘handelen’. Dat zou nu pas echt een zegen zijn.
Bron: Frans Krap in Vrijmetselarij december 2019