1 De kosmische komedie, Frank Westerman
Sterrenkijken komt voort uit verwondering. Ruimtevaart uit rivaliteit. De kosmische komedie is een filmische vertelling over reikhalzen naar een betere wereld – buiten de dampkring. Met een telescoop of met een raket, de mensheid blijft haar verlangen richten op de kosmos. Uit gemis? Wat verwachten we op de maan of Mars te vinden dat ons op aarde ontbreekt? Middelpunt is de Westerbork-sterrenwacht die met zijn majestueuze schotelantennes de hemel aftast, op het terrein van het voormalige nazidoorvoerkamp (waar Etty Hillesum haar beroemde dagboeken schreef). In sprankelend proza neemt Frank Westerman je mee van Venetië naar Florence en Turijn – op een tijdreis langs ons kantelende beeld van de hemel, met of zonder God.
LEES MEER GA NAAR DE VIDEO MET INTERVIEW MET DE AUTEUR
2 Licht in de duisternis – zwarte gaten, het universum en wij, Heino Falcke
Het was sensationeel wereldnieuws: op 10 april 2019 presenteerde Heino Falcke de allereerste foto ooit gemaakt van een zwart gat – een keerpunt in de sterrenkunde ‘Licht in de duisternis, ‘ vertelt Falcke hoe wij als mensheid zover zijn gekomen: van de allereerste blik van de oermens naar de hemel tot de moderne astrofysica, het onderzoek naar zwarte gaten en de nog niet onthulde geheime van het heelal; en wat dat voor hem en voor ons allemaal betekent. Hij beschrijft hoe hij in een ongekende internationale samenwerking met zijn collega’s de gehele wereld in een enorme telescoop veranderde om zo het grootste raadsel van het universum in de ogen te kijken: een zwart gat. Niets kan uit een zwart gat ontsnappen, zelfs licht niet. Toch is het Falcke en zijn team gelukt er een foto van te maken. Wat betekent dit voor de toekomst van de astrofysica? Welke rol kan de mens in het heelal spelen? En wat kunnen we uit de ruimte leren over de wereld, en over onszelf, en misschien zelfs over God?
LEES HET BEGIN VAN HET BOEK EN GA NAAR VIDEO MET LEZING VAN DE AUTEUR
3 De hemelbouwer – een biografie van Eise Eisinga, Arjen Dijkstra
Aan het eind van de achttiende eeuw bouwt Eise Eisinga, inwoner van de kleine universiteitsstad Franeker, een schitterend model van het zonnestelsel. Als het af is, verspreidt het nieuws van dit Planetarium zich razendsnel over de wereld. Met dit boek vertelt Arjen Dijkstra een prachtig nieuw verhaal over het leven van Eisinga en het ontstaan van het Franeker Planetarium. Via tientallen, voorheen onbekende, bronnen weet hij een verrassend beeld te construeren van de Hemelbouwer. Dijkstra plaatst Eisinga in de context van grote economische, politieke en wetenschappelijke veranderingen. De geschiedenis van Eisinga en het Planetarium zijn nauw verweven met het ontstaan van het moderne Nederland.
LEES HET BEGIN VAN HET BOEK EN BEKIJK TWEE VIDEO’S
4 Mijn hemel – op zoek naar sterren en hun verhalen, Willem Beekman
In de nacht verschijnt boven ons een andere wereld. Duizenden jaren keken mensen omhoog naar de sterrenkoepel en vertelden elkaar verhalen over goden, helden en dieren. Zo ontstonden sterrenbeelden als Orion en de Grote Beer. Dit boek neemt je mee op excursie naar de hemel. Eerst leer je aan de hand van sterrenkaarten en duidelijke beschrijvingen de bekende en minder bekende sterrenbeelden kennen. Hiermee kun je als lezer zelf de weg aan de hemel vinden. Vervolgens is er uitgebreid aandacht voor de sterrenverhalen uit de Griekse, Scandinavische en Egyptische mythologie. Tot slot zijn er verdiepende essays met beschouwingen over het heelal. Daarin lees je ook hoe de nachtelijke hemel kunstenaars door de eeuwen heen heeft geïnspireerd. Er is voor dit boek geen exacte voorkennis vereist, want de toegankelijk manier van schrijven en verhelderende illustraties nemen je als lezer mee op reis. Gaandeweg voel je je steeds meer thuis in de sterrenkoepel. Een uniek boek voor iedereen met belangstelling voor de wereld om zich heen, die daartoe ook de sterrenhemel rekent.
5 De ster van Bethlehem – wijst het licht nog steeds de weg? Tim Trachet
Wat kan de ster van Bethlehem precies geweest zijn? Welke waarneming zou de ‘wijzen uit het Oosten’ aangespoord kunnen hebben om op reis te vertrekken en een kind te aanbidden als de koning der Joden? Verschillende elementen doen vermoeden dat de wijzen astronomen of astrologen waren. Er bestaan immers diverse astronomische hypotheses die het fenomeen van de ster verduidelijken. Enkele daarvan werden geformuleerd door ernstige astronomen en gepubliceerd in gereputeerde wetenschappelijke tijdschriften. Maar welke van die interessante, complexe hypotheses is betrouwbaarder en overtuigender dan de andere? En hebben bepaalde onderzoekers in de ster van Bethlehem een onbetwistbaar middel gevonden waarmee ze de geboortedatum van Jezus kunnen achterhalen? Men kan zich ook afvragen wat de waarde is van deze astronomische verklaringen. Vooral als men zich realiseert dat de ster van Bethlehem bijna enkel voorkomt in een korte passage van een evangelie, een tekst die men moet bestuderen met een kritische blik. In vele publicaties over de ster van Bethlehem lijkt deze kritische blik te ontbreken. Dit boek probeert die leegte op te vullen.