Max Heindel stichtte in 1909 in Californië The Rosicrucian Fellowship. Hij leefde van 1865 tot 1919 en schreef meerdere boeken. In zijn boek De Wijsbegeerte der Rozenkruisers in vragen en antwoorden geeft hij onder meer antwoord op drie vragen die betrekking hebben op de betekenis van het kruis en de kruisiging in de christelijke esoterie. Hier volgen die drie vragen en antwoorden.

Vraag nummer 99: Wat is de esoterische betekenis van de twee boosdoeners aan het kruis?

Antwoord: In tegenstelling tot de algemeen aanvaarde opvatting bevatten de vier evangeliën in het geheel niet de levensgeschiedenis van Jezus de Christus. Zij zijn inwijdingsformules van vier verschillende mysteriescholen, en om haar esoterische betekenis te sluieren, heeft men ook het leven en de zending van de Christus ingelast.

Dat kon gemakkelijk gedaan worden, daar alle ingewijden, omdat zij kosmische figuren zijn,  gelijksoortige ervaringen hebben. Men heeft terecht gezegd dat de Christus tot de menigte in gelijkenissen sprak, maar dat hij de verborgen betekenis in ‘t geheim aan zijn leerlingen gaf. Ook Paulus gaf melk aan de zwakken en vaste spijs aan de sterken. Het was nooit de bedoeling om de verborgen symbolen aan de gewone mensen te geven, of om de Bijbel “een open boek van God” te maken, zoals men nu meent.

Wanneer men in het geheugen van de natuur leest, ziet men, dat er op het ogenblik van de kruisiging niet slechts twee, maar een aantal personen mede gekruisigd werden. De mensen uit die tijd ondergingen de doodstraf voor de geringste vergrijpen en er waren altijd verscheidenen, die een afschuwelijke dood wachtte.

Zij die de verborgen betekenis van de evangeliën wensten te ontsluieren, konden dus gemakkelijk iets vinden, waarmee zij het verhaal konden aanvullen en die punten wegdoezelen, welke bij de kruisiging werkelijk van vitaal belang zijn. Het gedeelte van het verhaal dat betrekking heeft op de twee boosdoeners, is dus louter bijkomstig, en heeft met de esoterische betekenis totaal niets te maken.

Vraag nummer 100: Wat is de betekenis van het kruis? Is het louter een folterwerktuig, zoals gewoonlijk in het orthodoxe geloof geleerd wordt?

Antwoord: Evenals alle andere symbolen heeft het kruis verschillende betekenissen. Plato gaf één van die betekenissen toen hij zei: “De wereldziel wordt gekruisigd”. We zien vier rijken in deze wereld: het minerale rijk, het plantenrijk, het dierenrijk en het mensenrijk. Het minerale rijk bezielt alle chemische substantie, zodat het kruis in de eerste plaats, uit welk materiaal het ook gemaakt is, een symbool van dit rijk is.

De rechtopstaande onderarm van het kruis is een symbool van het plantenrijk, omdat de stromingen van de groepsgeesten die leven geven aan de planten vanuit het middelpunt van de aarde komen, waar die groepsgeesten zetelen, en van daaruit naar de omtrek van onze planeet en naar de ruimte uitstralen.

De bovenarm van het kruis is het symbool van de mens, omdat de levensstromingen van het mensenrijk vanuit de zon naar beneden door de ruggengraat gaan. Zodoende is de mens als een omgekeerde plant, want zoals de plant haar voedsel door de wortels opneemt – het opwaarts stuwend – zo neemt de mens zijn voedsel door middel van het hoofd op en geeft het door naar beneden.

De plant is kuis, puur en hartstochtloos; zij strekt haar scheppingsorgaan, de bloem – een voorwerp van schoonheid en verrukking – rein en zonder schaamte uit naar de zon. De mens keert zijn voortbrengingsorgaan, van hartstocht vol, naar de aarde. De mens ademt de levengevende zuurstof in en ademt kooldioxide uit. De plant neemt het door de mens uitgeademde gif tot zich en bouwt er haar lichaam uit op, terwijl zij ons het levenselixer, zuivere zuurstof, teruggeeft.

Tussen het plantenrijk en het mensenrijk staat het dier met zijn horizontale ruggengraat, en door die horizontale ruggengraat spelen de levensstromen van de dierlijke groepsgeest, terwijl zij om onze aardbol heen cirkelen. Daarom is de horizontale arm van het kruis het symbool van het dierenrijk.

In de esoterie werd het kruis nooit als een martelwerktuig beschouwd, en niet voor de zesde eeuw werd de gekruisigde Christus in beeld gebracht.  Vóór die tijd was het symbool van de Christus een kruis met een lam aan de voet, hetgeen uitdrukt dat op het tijdstip van de geboorte van Christus de zon bij de lente-equinox de equator kruiste in het teken Ariës, het Lam. Daarom werd onze heiland het Lam van God genoemd.

Vraag nummer 101: Kon de zending van Christus niet volbracht zijn geworden zonder zo’n drastisch middel als de kruisiging?

Antwoord: Natuurlijk kon zij volbracht zijn geworden zonder de bepaalde episode van de kruisiging, maar het was absoluut noodzakelijk dat er bloed vloeide. Er zijn verschillende graden van leraren en zij eisen verschillende voorwaarden voor de vervulling van hun taak. Sommige leraren, zoals Mozes en de Boeddha, komen tot een volk en helpen het tot op zekere hoogte, terwijl zijzelf daardoor groeien. Die beide leraren bijvoorbeeld bereikten dat punt in hun eigen ontwikkeling waarop hun lichamen lichtgevend werden.

Wij lezen dat het gelaat van Mozes zo straalde, dat hij zich moest omsluieren. De Boeddha werd lichtgevend op het ogenblik van zijn dood. De Christus bereikte dat lichtgevende stadium op het ogenblik van zijn verheerlijking. En het is vol betekenis dat het belangrijkste deel van zijn werk, zijn lijden en dood, na de episode van de verheerlijking plaatsvond.

En terwijl Mozes, Elia, Boeddha en andere vroegere leraren telkens weer in een stoffelijk lichaam geboren moesten worden om de zonden van hun volk te dragen, is de Christus slechts éénmaal in een stoffelijk lichaam verschenen en hij zal niet opnieuw een dergelijk voertuig behoeven te aanvaarden.

Wanneer de geest het lichaam op een natuurlijke wijze verlaat, neemt hij, wanneer hij zich langzaam uit het stollende bloed terugtrekt, sommige onreinheden mee. Zelfs in een rein lichaam als dat van Jezus waren onreinheden, maar de gewelddadige dood, die het bloed deed stromen, bevrijdde het Ego van de Christus met een snelle ruk uit het bloed, elke mogelijke onreinheid achterlatend, zodat de Christus onbezoedeld uit het lichaam van Jezus herrees, los van alle banden van het lot, die gewoonlijk met het leven in een stoffelijk lichaam gepaard gaan.

In het geval van de Christus was de gewelddadige dood noodzakelijk omdat het de Christusgeest in staat stelde zich uit het lichaam van Jezus terug te trekken, zonder ook maar iets van de onreinheden die aan dat zuiver menselijk voertuig kleefden te behouden.

Bron: De wijsbegeerte der Rozenkruisers in vragen en antwoorden van Max Heindel