MEER LEZEN OVER HET SYMPOSIUM OVER VRIENDSCHAP EN AANMELDEN
Prof.dr. Manuela Kalsky is één van de sprekers op het symposium over vriendschap dat Stichting Rozenkruis op zaterdag 29 november 2025 organiseert op het landgoed Renova in Bilthoven. Deze bijzonder hoogleraar Religie, Waarden en Maatschappelijke Transformaties van de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht ziet hoe ‘wij-zij’ denken in onze samenleving de overhand krijgt, en onderlinge verbondenheid en gemeenschapsvorming in de weg staat. In de bovenstaande Engelstalige TEDx-talk, die zij heeft gehouden in Breda, breekt zij een lans voor verandering van ons denken. Van ‘wij-zij’ naar ‘en-en’.
Op het symposion over vriendschap zal Manuela Kalsky in het Nederlands verder ingaan op deze thema’s. Hoe kunnen we werkelijk vriendschap sluiten over grenzen heen – cultureel, religieus of persoonlijk? Wat vraagt dat van ons als individu, en wat kunnen we samen creëren? Haar boodschap is helder en hoopvol: de toekomst ligt in het nieuwe wij. In het vermogen om verschillen niet te vrezen, maar te vieren. Want, zoals Kalsky zegt: ‘We moeten diversiteit omarmen om het goede leven voor allen te vinden.’
Toen Manuela Kalsky op haar 22e vanuit Duitsland naar Amsterdam kwam om theologie te studeren, dacht ze dat het een tijdelijk avontuur zou zijn. Eén jaar buitenlandervaring, en dan terug naar huis. Maar het liep anders. Ze bleef, leerde Nederlands, werd hoogleraar Theologie en Samenleving aan de Vrije Universiteit Amsterdam, en vond in de veelkleurigheid van de samenleving haar levenswerk: het bouwen aan wat zij noemt een nieuwe wij-cultuur.
In haar TEDx-talk vertelt Kalsky over die zoektocht. Als Duitse in Nederland voelde ze zich aanvankelijk ‘de ander’ – iemand die er nét niet helemaal bij hoorde. De sporen van de oorlog waren nog voelbaar, en ze leerde hoe ongemakkelijk het kan zijn om buiten de groep te vallen. Maar juist die ervaring bracht haar tot een inzicht dat de kern vormt van haar werk: verschillen hoeven geen muren te zijn, maar kunnen bruggen worden. ‘Ik leerde om met Duitse ogen naar Nederland te kijken en met Nederlandse ogen naar Duitsland. Niet tussen twee stoelen, maar op twee stoelen – of beter nog: op een sofa,’ zegt ze met een glimlach.
Die sofa werd een metafoor voor haar visie op samenleven. Een plek waar mensen met verschillende achtergronden samen kunnen zitten, praten en luisteren – zonder hun eigenheid te verliezen. Kalsky pleit voor een verschuiving in denken: van óf-óf naar én-én. Niet kiezen tussen identiteit of verbondenheid, maar beiden omarmen. Zo ontstaat ruimte voor wat zij een ‘nieuw wij’ noemt: een gemeenschap waarin diversiteit niet bedreigt, maar verrijkt.
Geïnspireerd door een citaat van de Oostenrijkse kunstenaar Friedensreich Hundertwasser – ‘Wanneer we alleen dromen, blijft het een droom; wanneer velen samen dromen, begint een nieuwe werkelijkheid’ – richtte Kalsky het platform Nieuw Wij op. Het project biedt ruimte voor dialoog, verhalen en samenwerking tussen mensen van uiteenlopende levensbeschouwelijke en culturele achtergronden. Een digitale ontmoetingsplek die inmiddels duizenden mensen inspireert om de verschillen tussen elkaar niet te vermijden, maar vruchtbaar te maken.
Wat Kalsky drijft, is de overtuiging dat vriendschap en verbondenheid juist ontstaan in het spanningsveld van verschil. In een tijd waarin polarisatie en wantrouwen vaak de boventoon voeren, nodigt zij uit om elkaar opnieuw te leren zien – als mens, niet als label. De vraag ‘wie ben jij?’ wordt dan niet langer een afbakening, maar een uitnodiging tot ontmoeting.