AANMELDEN VOOR DE BOEKWINKELLEZING DOOR MARGOT BROUWER
Margot Brouwer verkent in haar boekwinkellezing in Haarlem op vrijdagmiddag 17 oktober 2025 de grote vragen van het bestaan: Waar komen we vandaan? Bestaat God – en zo ja, wat bedoelen we daar eigenlijk mee? Heeft het leven zin in een universum dat zich lijkt te onttrekken aan morele bedoelingen? Vanuit haar achtergronden in religie, sterrenkunde en filosofie verweeft ze de inzichten van Spinoza, Aristoteles en moderne denkers met de nieuwste kosmologische theorieën over multiversa, kwantumfysica en bewustzijn. Ze legt uit waarom wetenschap en zingeving geen tegenpolen hoeven te zijn, maar elkaar juist kunnen versterken.
INHOUDSOPGAVE VAN ‘STERRENSTOF ZIJN WIJ
Inleiding: Voor wie is dit boek?
Deel 1: Waar ben ik? – Onze plek in het heelal
INTERMEZZO – Gewoon kwantumfluctuaties?
1 De evolutie van ons wereldbeeld
2 Ons universum voorbij: het multiversum
3 Spinoza: mijn redder in existentiële nood
Deel 2: Bestaat God? – Eén met het Al
INTERMEZZO – In de auto met een zwartegatenfotograaf
4 Een ontmoeting met Spinoza
5 Maak kennis met Spinoza’s God
6 God ofwel het multiversum
7 Pantheïsme vóór Spinoza
8 Alles is God: een pantheïstische wereldreis
9 Filosofie als brug tussen natuurwetenschap en zingeving
Deel 3 Heeft het bestaan zin? – Onze natuurwetten lijken geen toeval
INTERMEZZO – Rijker dan we ooit hadden gedacht
10 Mind the gap: de vier verdiepingen van het multiversum
11 Verdieping 2: regionen men andere regels van ruimte en tijd
12 Verdieping 3: kwantumbubbels in een oceaan van mogelijkheden
13 Aristoteles versus Darwin: heeft het leven en doel?
14 Spinoza’s droefdenk-detox: de zin van een zinloos heelal
Deel 4: Wat kunnen we weten? – Wij horen hier thuis
INTERMEZZO – Een onverdiend geschenk
15 Verdieping 4: wonen we in wiskunde?
16 Plato versus Aristoteles waarom is ons universum begrijpelijk?
17 Illusies van orde de onredelijke ineffectiviteit van de wiskunde
18 Toe naar de theorie van alles: is het universum voorspelbaar?
19 Gödel, Hawking, Jakit: een hoogdravend jarenlang gevecht
20 Wij zijn hier thuis ons plekje in de chaos
Deel 5: Wie ben ik? – Ons sterrenstoffelijk bewustzijn
INTERMEZZO – Een spin in de hemel
21 Wij bestaan uit sterrenstof
22 Hoe ontstaat leven uit dode materie?
23 Wat is bewustzijn? Geen makkelijk probleem
24 Spinoza’s oplossing één substantie, twee attributen
25 Panpsychisme: allies heeft bewustzijn
26 Hoe leef ik in een wereld vol bewustzijn?
27 Nieuwe zin, nieuwe dood, nieuwe God
Deel 6: Waarom bestaat het kwaad? – Goed of slecht, alles is volmaakt
INTERMEZZO – Hoe kan God dit doen?
28 Het probleem van het kwaad
29 Voortbestaan en vermeerderen: de criteria van het bestaan
30 De evolutie van onze ervaring
31 Spinoza’s gevoelsleer: onder de plak bij je conatus
32 Hoe overleef ik mijn overlevingsmeetlat?
Deel 7: Waar ga ik heen als ik sterf? – Het is altijd hier en nu
INTERMEZZO – Het gesprek dat de dood overwon
33 Onze nietigheid in de eeuwigheid
34 Newton versus Einstein in de strijd om de tijd
35 Moderne tijden, moderne tijd
36 Zijn wij in de tijd, of is de tijd in ons?
37 Leven in het licht van de eeuwigheid
Noten
Literatuur en aanraders
Verantwoording
Woord van dank
AANMELDEN VOOR DE BOEKWINKELLEZING DOOR MARGOT BROUWER
