BESTEL MANI’S LICHTSCHAT (HARDBACK)
Mani (3e eeuw na Chr., Babylon) was de stichter van de christocentrische lichtkerk, die zich verspreidde over de gehele toenmalig bekende wereld. De lichtboodschap van Mani gaat uit van de christelijke gnosis. De schitterende lichtparels die de manichese teksten vormen, zijn in de twintigste eeuw teruggevonden in Egypte en China. Het zijn troostrijke verzen, een weldaad voor de ziel. Mani’s lichtschat is een bloemlezing van 209 manichese teksten. Daarvan kunnen er vier hieronder worden gelezen en beluisterd.
Toen in de jaren dertig van de vorige eeuw in Egypte in een modderige kelder een pak verweerde papyrusbladen met koptisch schrift gevonden werd, vermoedde niemand dat het ging om een wezenlijk deel van de lichtschat van het manicheïsme, ook wel Mani’s parelliederen genoemd.
1. Waarom, o Ziel (pagina 62)
Waarom, o Ziel,
verdoet gij uw leven met nietigheden,
tot zij u voor de Rechter plaatsen?
Uw levensdagen lopen u als zand door de vingers.
Waarom verspilt ge al uw ijver aan de aardse dingen,
en zet ge al de hemelse dingen naast u neer?
Ge hebt uw leven in moeite en zorgen doorgebracht,
verstrikt als ge waart in de dingen dezer wereld.
Door kommer en leed hebt ge uw eigen verval bewerkstelligd.
Een vreemdeling zijt ge hier,
wonend in een bezoedeld lichaam van aarde.
Hoe lang reeds stort ge u in uw onwetend handelen?
Daarom: verheft uw blik naar dat,
wat voor u verborgen is!
Kijk voortaan naar dat wat vóór u ligt:
Zie, het Pad van uw Reis ligt vóór u!
Plaats Godsvrucht in uw hart,
en gij zult leven, bevrijd van alle nood.
2. Zoals een vogel in een kooi (pagina 110)
Zoals een vogel in een kooi,
zo ben ik in het lichaam des doods.
Ik was geen dienaar van die roofvogels,
die mij de vederen ontrukten.
Zij schaamden zich in hun boosaardigheid niet,
terwijl ik mij spoedde naar de duiventil der Lichten.
Ziet, heden heb ik het gewaad
van een reine maagd aangedaan.
Ik bid U, mijn Geliefde,
ontvang mijn zielegaven,
te onzer ontmoeting!
Breng mij aan boord
van het schip der Geheiligden.
Laat het, terwille van mijn Ziel,
haastig overvaren.
3. Wat zal ik doen (pagina 86)
Wat zal ik doen, zodat ik leef?
Mijn Redder, wat zal ik doen, zodat ik leef?
Vast o Ziel, en ge zult leven.
Geef uw hand rust,
trek het reine kleed der waarheid aan.
Sta in overgave aan het goddelijke in u.
Schenk uw geloof aan het denkvermogen.
Maak uw inzicht volmaakt.
Wees geduldig bij uw raadgevingen.
Behoud de wijsheid in uw overdenkingen.
Schep ruimte in uzelf voor de duiven met witte vleugels.
Laat hun beweging úw beweging zijn.
Laat geen slang in uw wezen toe,
opdat zij u niet verwarre.
Ban de toorn uit uw ruimte.
Wees deemoedig in uw verlangens.
Overwin uw bemoeizucht.
Geloof in uw opdracht.
Volbreng haar in volkomenheid en geduld
en in de wetenschap haar te verstaan.
Bewaar uw opdracht voor eeuwig en altijd.
4. Streeft en strijdt (pagina 25)
Streeft en strijdt dus, mijn geliefden
opdat gij schone paarlen zult worden,
en door de duikers van het Licht
ten hemel wordt geleid,
zodat gij in een eeuwig leven
vrede zult mogen vinden.
Mani, de afgezant van het Licht, wilde de zuivere gnostieke krachten die zich in hem openbaarden Licht, liefde en een leven in overeenstemming met de goddelijke ordening aan zijn medemensen overdragen. Hij leerde dat in het mensenhart een lichtkiem verborgen is, die gevangen ligt in een stoffelijke omhulling, de menselijke persoonlijkheid. Aan deze lichtkiem en aan de bevrijding ervan zijn de Parelliederen gewijd, lyrische hymnen en gebeden, gericht tot Jezus Christus, de goddelijke ziel, en de alvader zelf, de zon aller zonnen.
Na de dood van Mani heeft zijn troostrijke leer nog eeuwenlang haar invloed doen gelden, maar uiteindelijk werd de beweging, net als bijvoorbeeld de bogomielen en katharen, volledig van de aardbodem weggevaad. Daarom is het zo bijzonder dat deze prachtige teksten zijn teruggevonden en ontsloten voor de lezer van nu.
INHOUDSOPGAVE
Woord vooraf
Inleiding
Mani – zijn leven, roeping en werken
Mani’s boodschap van de twee natuurorden – het dualisme
Mani’s einde
Mani’s erfenis
De verstrooiing der Manicheeën en de doorwerking van hun leer
Het boek
De Levende Geest, fragment uit de Kephalaia
Ik, Mani, Apostel van Jezus Christus, Keulse Mani Codex
Manichaean Psalmbook
Roem en ere zij Mani en zijn heilige uitverkorenen.
U, o Zelf, willen wij prijzen, Turfan manuscript
Zingt allen tot de glorievolle, de wijze Parakleet.
De lichtende zon, de maan en de sterren,
Wij, die tot het Ras der Lichtzonen worden geteld,
Allen zijn wij Zijn geheiligden
Het onuitsprekelijke in grootheid is de Vader
Uw Koninkrijk komt niet in woorden,
Gij maakte de wereld tot uw harp, o Heer.
Koning der heerlijkheid,
Gij geheiligden, weest niet bezorgd,
Een noordenwind, die in ons vaart, is Mani.
Gij zijt de Bron van het Levende Water.
Mijn God, U wil ik verheerlijken
Wij zijn Uw volk, de schapen Uwer kudde.
Met een duif wordt vergeleken de Heilige Geest.
Ziet, de grote Heelmeester is gekomen!
Gij machtig Licht, Jezus, doe mij ontvlammen!
Geest des Lichts,
Speel op uw Harp, o Ziel!
De Geest der Waarheid kwam
O Ziel, herken het grote teken,
Stralend Licht, Gnosis, Gij zijt gekomen.
Laat ons dagelijks tezamen komen
Prijs niets in deze wereld,
Waarom, o Ziel,
Herken de zoete balsem
O mens, gij die de eer wilt geven aan uzelf,
De deuren tot het Licht zijn wijd geopend.
Hij heeft ons de Beker gebracht
Roept de bouwlieden en zegt:
Beijver u niet, de mensen tevreden te stellen.
Hij ging naar de oever van de zee en zocht naar paarlen.
O Ziel, ontwaak!
Wees de hymne welgezind.
Geest, Gij die alles in bezit neemt, wat Gij oogst!
Gij allen, die u zelf hebt toebereid,
Bogomielengebed
Reinig mij, mijn God.
Als ge slechts wist, o godminnende Ziel,
Neemt op uw kruis.
Gij zijt de levende Wijn,
Kom tot mij, Gij Doel van mijn hoop!
Hoe schoon is Uw Licht, o Geest:
Laat ons gaan.
De kinderen der dwaling,
Mijn broeders, gij godsbeminden,
Onthul mij, o Vader, uw Heilig Aangezicht!
Uit het Loflied op Jezus
Onder machtig smeken
Wat moet ik doen, Heer, opdat ik waarlijk leven zou?
Jezus, eniggeboren Zoon des Vaders, redt mij!
Kom, mijn Zielemetgezel, Licht, mijn Leider!
De wijnstok is de Ekklesia.
Bereid in mij een geheiligd hart, o mijn God.
Jezus, verlaat mij niet!
Uw Weg heb ik betreden.
In Uw hemel wil ik binnengaan, Verlosser der Zielen,
Jezus, mijn Licht,
Kom tot rust, o mijn geliefde, en ween niet meer!
Open U voor mij, Boom des Levens!
Niet moede ben ik geworden, U te roepen:
Neem mij mee omhoog naar Uw woningen,
Ik ben het Licht, dat schijnt,
U, mijn Redder, roep ik aan:
Ik ben één van Uw honderd schapen, Heer,
Ik verlang er innig naar,
O, Heilige Geest,
Laat mij, Vader, Uw Aanschijn zien,
Het Licht-Kruis,
De Vreugde is gekomen.
Ik ben de Liefde van de Vader,
Zoals een vogel in een kooi,
Straal, o Ziel!
Een reidans Uwer Zonen van omhoog
Naar links en rechts,
Ver van de wereld zocht ik mijn toevlucht.
Ik heb geworsteld,
Ik heb herkend en begrepen,
Heil u, o Ziel,
Tot U zing ik, o Christus.
Het Lam is het glorievolle Lam,
Zie, het Pad des Lichts ligt vóór mij uitgestrekt,
Broeders, ik heb mijn stralenkrans ontvangen!
Verlaat mij niet, mijn Koning,
Mani’s gebed in zijn stervensuur.
O mijn Vader, zie: in boeien ben ik geklonken!
Wij overhandigen U heden onze Roos,
Gij werd verlost
De twaalf apostelen waren een krans voor de Amen.
Thomas-psalmen
Uit de Manichaean Psalmbook
Mijn Vader, het stralende Licht, de Volheerlijke.
Er was een mens, die weende
Jezus groef een stroom in deze wereld.
Uit de rijen des Koninkrijks
Er is een Schip:
De Gezondene vanuit het Land der Levenden.
De Grote in Heerlijkheid vroeg mij en beproefde mij:
Diegenen, die niet tot het huis mijns Vaders behoren,
Ik rende en zij renden achter mij aan.
De ‘Kleine’ maakt muziek des nachts.
Mijn broeders, hebt mij lief met uw harten.
Gij, Gij die de gerechtvaardigden uitverkiest,
De Moeder dezer wereld, de Hyle, spreekt:
De leeuw roofde mijn schone dochter.
De kreet van Pamoun, de heilige os, zijn kreet om erbarmen,
Laat ons tezamen komen, mijn geliefden!
Ik bereikte de poort tot de Tuin der Levenden.
Zij sleepten mij, een koningszoon,
De wijnstok komt voort uit mijn hart.
Kephalaia
De Levende Geest
De eerste Dag is onze Vader, de ware Mens.
De twaalfde Rechter is de Grote Gedachtekracht,
Onder de Zonen des Lichts heerst nooit onenigheid.
Verdraagt de vervolgingen.
De Eerste Dood stamt uit de tijd,
Ieder mens staat en blijft,
Dit zijn de zeven poorten des lichaams:
De Zon is de poort des Levens
Vele aanzichten heeft de zon
De gelijkenis van de Parel
Geen enkele andere droefenis
Chinese hymnenrol
Loflied op Jezus I en II. Turfan-vondst omstreeks 1900
Ik ben een geurende zaadkorrel des Lichts,
Het grote loflied op Jezus
In deemoed prijs ik de eeuwig bloeiende boom,
Tweede grote loflied op Jezus
Onder machtig smeken
Onder machtig smeken roep ik U in Waarheid aan:
Lichtrijke geliefde!
En temidden van juwelen en roemrijke goden
Een zegen voor ons, dat wij door U Uw Leer ontvingen!
Noten
BESTEL MANI’S LICHTSCHAT (HARDBACK)
