PRINCIPE 1, PRINCIPE 2, PRINCIPE 3, PRINCIPE 4, PRINCIPE 6, PRINCIPE 7
DOWNLOAD HET GRATIS GEDEELTE VAN HEMEL EN AARDE IN DE WERELD VAN HET KIND (PDF)
BESTEL HEMEL EN AARDE IN DE WERELD VAN HET KIND
Ankie Hettema vertelt in de bovenstaande video over het vijfde levensprincipe: de keten van oorzaak en gevolg. Zij legt uit hoe ze dat voor kinderen beleefbaar maakt en verbindt waarnemingen met innerlijke waarden. Meer over het vijfde levensprincipe – en ook over de zes andere levensprincipes – is te lezen in haar nieuwste boek Hemel en aarde in de wereld van het kind – hoe je dichtbij brengt wat veraf lijkt.
Ieder kind komt met een belofte op aarde. Het kijkt met een open ziel de wereld in en verwondert zich. Het draagt de wereld van het licht nog bij zich. Kinderen moeten aarden, zich de menselijke inzichten en afspraken eigen maken. Maar waar blijft het stukje hemel? Hoe kan de belofte zich waarmaken? Deze week het levensprincipe: De keten van oorzaak en gevolg.
Onze taal is rijk aan uitdrukkingen die betrekking hebben op de wet van oorzaak en gevolg. Boontje komt om zijn loontje. Wie de bal kaatst, kan hem terug verwachten. Wat je zaait, zul je oogsten. Eigen schuld, dikke bult. En toch heeft deze wet helemaal niets te maken met schuld, straf of beloning.
De geschiedenis van menselijk handelen laat een spoor zien, een opeenstapeling van oorzaken en gevolgen. Het lijkt een lijn die niet te stoppen is. Oorzaken en gevolgen op de lange termijn noemen we ook karma, en het wordt ook wel het geheugen van de natuur genoemd. Er zijn verschillende soorten karma. Je kan wereldkarma hebben, persoonlijk karma. Je kan ook spreken over microkosmisch karma of familiekarma.
Omdat wij niet langs de lijnen terug kunnen zien van die keten van oorzaak en gevolg, gebeuren er soms dingen in ons leven die wij niet begrijpen. Daarom introduceerden de Romeinen de term ‘fatum’, het noodlot wat toeslaat, of gewoon het lot.
Laten we nu eens deze wet bekijken van bovenaf of van diep van binnen uit. Een eikel heeft het plan in zich om uit te groeien tot een grote eikeboom. Zo kun je ook zeggen dat er in dat allereerste begin, wat zich uitstrekt in een oneindige cirkel, ook een plan aanwezig is, een plan om uit te groeien in wijsheid en liefde, een leven in licht en vreugde, in een evenwichtige ordening van getal en maat, afgestemd op elkaar en alles in samenhang en samenklank. Een voorbeeld van samenhang is hier in dit prachtige park aangegeven in de relatie tussen de mens en de boom. De uitademing van de mens is de inademing van de boom en omgekeerd.
Binnen dat plan heeft de mens een vonk van bewustzijn gekregen, een zaad van bewustzijn wat ook kan uitgroeien. Met dat bewustzijn kan hij vooruit zien, terugblikken, reflecteren, spiegelen. Hij kan nieuwe keuzes maken en hij kan uit de elementen die er zijn iets totaal nieuws voortbrengen.
Met behulp van de bewustzijnsvonk zouden wij ook het plan kunnen doorgronden en ons leven, en ook de aarde, kunnen inrichten in overeenstemming met dat plan. Wat de reden ook is: zelfbehoud, onwetendheid, eigenbelang of nog niet kunnen doorbreken door de stof heen. Wat de reden ook is we maken wel of niet of nog niet, door onze handelingen karma aan. Maar uiteindelijk blijkt karma, blijkt oorzaak en gevolg, een schatkamer te zijn van ervaringen. Je kan het vergelijken met een soort netwerk of een radar, van waaruit je, op basis van nieuw bewustzijn, weet wat je te doen staat.
In de Indiase wijsheid, in de Bhagavad Gita, wordt Arjuna overvallen door twijfel. Hij weet niet wat hem te doen staat, of hij wel of niet moet strijden. Krishna, zijn innerlijke bewustzijnsvonk, zo zou je dat kunnen noemen, neemt hem mee opwaarts, laat hem schouwen in de geestelijke gebieden en roept hem op tot handelen. Hij geeft hem daarbij het volgende onderricht. ‘Alle wezens zijn vanaf de geboorte blind door het stofleven en door de tegenstellingen die daar aanwezig zijn. Maar weet dat hij die vrij is van eigenbelang zijn hart gericht houdt op geestelijke kennis en zijn daden wil wijden aan het allerhoogste dat in hem is, vrij komt van karma.’
Met iedere keuze die wij maken, kunnen wij op basis van de lichtvonk, in nieuw bewustzijn, de wet van oorzaak en gevolg doorbreken.
VOORBEELDEN UIT DE NATUUR
Mensen handelen. en mensen kunnen uit verschillende elementen iets nieuws maken. Voor kinderen is iets bakken magisch. Het is gelijk een mooie gelegenheid om met kinderen te spreken over maat houden en over de samenhang van de dingen. De oorzaak is: we hebben zin in kokoskoek. En het gevolg is: we gaan de ingrediënten bij elkaar pakken: 150 gram kokos, 80 gram suiker, 7 eetlepels olijfolie, 2 eitjes, 2 eetlepels meel. Dan alles in de kom een beetje prakken totdat er een goed geheel ontstaat dat straks zo in die vorm kan. Kijk, dit wordt een hele lekkere samenhang waar straks een heerlijke koek uit voortkomt. Als je er tenminste niet teveel meel of teveel suiker in doet. En nu: in de vorm… En smullen maar!
Ook Pythagoras heeft al bedacht om met anderen te spreken over teveel. Met kinderen heb je het dan over teveel snoep, teveel alleen je eigen zin doen of wat dan ook. We hebben een beker waarmee hij dat kon laten zien. Als je voor jezelf wat inschenkt, kun je er – als je hem niet te vol doet – uit drinken. Maar geef je jezelf teveel, kij dan wat er gebeurt: dan blijft er niets van over. Het teveel werkt dan tegen jezelf in.
Met dat teveel kun je ook met kinderen de zorgzaamheid voor bijvoorbeeld zaden of bloemen met hen meegeven. Hier ook weer: niet teveel water, ook weer maat houden bij wat de bloemen of de zaadjes nodig hebben.
Een bekend beeld voor kinderen is ook om de wet van oorzaak en gevolg met dominostenen weer te geven. We zetten ze allemaal mooi op een rij, en het liefst onder tafelpoten door en stoelen. Dan gaat de eerste om en alles gaat gelijk om. de wet van oorzaak en gevolg is gewoon één keten die al maar door blijft gaan. Op een gegeven moment vroegen we ons af: wat gebeurt er nu als we er een blokje tussenuit halen… Hey, daar stop hij. Dat werd het zinnetjes: ‘blokje ertussenuit halen’. wanneer er bijvoorbeeld in de klas onenigheid was, wat dreigde tot een ruzie te worden. Dan riepen we elkaar al toe: ‘Hey, wie haalt het blokje ertussenuit?’ Dan wisten we dat het zou stoppen.
Kinderen vinden het altijd leuk om een schattendoos te maken, want in die schattendoos kun je natuurlijk al je schatten bewaren. Dingen die je mooi vindt: schelpjes, steentjes, maar ook takjes worden erin bewaard, en blaadjes. Dat is voor mij dan een aanleiding om de kinderen te vragen: ‘En welke schatten heb je dan ook als bewaarplaats in je hart?’ Dat geeft een aanleiding om met de kinderen te praten over de aanleiding die ze hebben, en dat ze vertellen ‘ik deed toen dit, en toen gebeurde er dat’. Dan zit je ook al weer bij oorzaak en gevolg.
Innerlijke waarden bij dit levensprincipe: denk aan het belang erkennen van je eigen aandeel in gebeurtenissen en beseffen dat je leven een oefening is om door oorzaak en gevolg heen te kunnen breken tot de bron. De keten van oorzaak en gevolg is te doorbreken.
De volgende keer behandelen we het levensprincipe ‘alles verandert, alles stroomt’.
DOWNLOAD HET GRATIS GEDEELTE VAN HEMEL EN AARDE IN DE WERELD VAN HET KIND (PDF)