Stadswandeling door Amsterdam gaat langs de woning van Comenius op Egelantiersgracht 62

Johannes Amos Comenius (1592-1670, fakkeldrager van het Rozenkruis 9) woonde van 1657 tot circa 1667 op Egelantiersgracht 62 in Amsterdam. De wandelroute 1 van de stadswandeling ‘Spoor van licht’ door de noordwestelijke Amsterdamse binnenstad voert langs dit adres.

Comenius werd geboren in Tsjechië in. Hij groeide op binnen de Boheems-Moravische Broederschap, gesticht door de kerkhervormer Jan Hus, en was vele jaren een van de leidende figuren van deze kerk in ballingschap. Hij leidde een bewogen leven, waarin hij veelvuldig moest vluchten en zich schuil moest houden vanwege zijn ideeën. Zo woonde hij in Tsjechië, Polen, Engeland, Hongarije en Zweden voordat hij zich, op uitnodiging van Laurens de Geer, in Amsterdam vestigde.

Hij woonde enige tijd bij De Geer in, aan de Keizersgracht 123 in Het Huis met de Hoofden, en vestigde zich vervolgens aan de Egelantiersgracht, ‘in het huis waar het Witte Lam uithing’, vermoedelijk het huidige nr. 62. Hij was een universeel denker, die de wereld wilde verbeteren door de mens op te voeden tot een vrij wezen dat vrijwillig kiest voor het goede.

Comenius streefde een wereld na waar oorlog en onderdrukking plaats zouden maken voor vrede en gerechtigheid. Hij verwierf bekendheid als geleerde, theoloog, filosoof, pansofist, pedagoog, literator, politicus en cartograaf. Vooral in de laatste jaren van zijn leven omringde Comenius zich met andere radicale andersdenkenden, waaronder piëtisten, spiritualisten en theosofen. Als dank voor de geboden vrijheid droeg hij zijn boek Opera Didactica Omnia op aan Amsterdam, ‘oogappel der steden, sieraad der Nederlanden, lofzang van Europa en handelscentrum van de hele wereld’.

Comenius schreef vele boeken, waaronder Via Lucis (de Weg van het Licht) dat hij in Amsterdam voltooide. Hij wilde iedere individuele mens opnieuw bewust maken van het feit dat het licht van de wijsheid zijn rechtmatig erfdeel is. Daarbij streefde hij ernaar de opvattingen van de mensen tot elkaar te brengen in plaats van op te roepen tot strijd. Via Lucis kan ook worden gezien als een oproep aan Europa tot algehele vernieuwing, eenzelfde roep als weerklinkt in de Fama Fraternitatis (Roep van de Rozekruisersbroederschap) van J.V. Andreae, met wie Comenius ook correspondeerde.

In zijn laatste werk Clamores Eliae (Klaagzang van Elias) komt Comenius met een openlijke stellingname voor de Broederschap van het Rozenkruis. Comenius was in zijn tijd een man van aanzien, maar kende ook tegenstanders, voornamelijk onder theologen. Hij stierf in 1670 te Amsterdam en werd in Naarden in de Waalse kerk tussen andere religieuze bannelingen begraven.

Bron: Spoor van licht – een wandelroute door het hart van Amsterdam

BESTEL SPOOR VAN LICHT

 

Eén gedachte op “Stadswandeling door Amsterdam gaat langs de woning van Comenius op Egelantiersgracht 62

  1. Willem van Spronsen

    Interessant!!!!
    Ik ben tekenaar en schilder.
    Ik heb o.a. nu een tentoonstelling in Malta waar alle werken bij de opening werden verkocht aan een internationaal bedrijf.
    Ik ben geïnteresseerd in Comenius.
    Ik zoek plaatsen waar hij gewoond, gelogeerd, of gewerkt heeft o.a. In Amsterdam voor een tentoonstelling dat heet :
    “Wandelen met Comenius “voor het Comenius Museum in Naarden.

    Misschien heeft u interessante ideeen waar ik heel dankbaar voor ben als u mij dat laat weten.
    Groet,
    Willem van Spronsen

Reacties zijn gesloten.